به احترام شهدای پلاسکو؛ نه به مواد محترقه

این همه در حالی است که هنوز سه‌شنبه آخر سال فرا نرسیده و آتش کبریت‌ها، به جان ترقه‌ها و مواد محترقه نیفتاده است. موادی که بیش از همه از سوی نوجوانان و جوانان خریداری و نگهداری شده و همین موضوع، زنگ خطر را به صدا درمی‌آورد و توجه به هشدارهای آتش‌نشانی را گوشزد می‌کند. در این بین، شعار «نه به چهارشنبه‌سوری» که سخنگوی سازمان آتش‌نشانی تهران در روزهای تلخ پلاسکو بر زبان آورد، به کمپینی مردمی تبدیل شده و امید می‌رود که مردم با توجه بیشتر به آن، کم خطرترین چهارشنبه سوری سال‌های اخیر را به نام آخرین سه شنبه سال 95 بزنند.

هشدارهای مهم آتش‌نشانی

سخنگوی سازمان آتش‌نشانی تهران، حوادث چهارشنبه سوری را به دو دسته قبل و حین این روز تقسیم بندی کرد و به جام‌جم گفت: «حوادث قبل از چهارشنبه سوری مربوط به انفجار انبارها و کارگاه‌های تولید و نگهداری مواد محترقه است که بیشتر کشته‌ها و مصدومان نیز متعلق به همین‌هاست.

آمار تلفات و صدمات این بخش در سال‌های اخیر تفاوت چندانی با هم نداشته اما آمار حوادث مربوط به روز چهارشنبه سوری در سال‌های اخیر بهتر شده است.»

جلال ملکی با بیان این که نوجوانان و جوانان آسیب‌پذیرترین قشر در چهارشنبه‌سوری هستند، شایع‌ترین صدمات این روز را «سوختگی سر، صورت و دست‌ها» اعلام کرد و افزود: «این موارد ناشی از روشن کردن آتش یا انفجار مواد محترقه است. بیشترین مصدومان هم بین هشت تا 22سال هستند.» او مهم‌ترین اصول ایمنی را «در کنار هم بودن اعضای خانواده» دانست و گفت: «مخالفت کامل پدر و مادرها با این جشن، اشتباه است. اگر آنها بخواهند به زور مانع شرکت در این مراسم شوند، مطمئن باشند فرزندان‌شان به هر طریقی از تیررس خارج می‌شوند. حضور تمام اعضای خانواده در کنار هم می‌تواند از یک‌سو شیطنت نوجوانان را کاهش دهد و از طرفی شرایط را در کنترل پدر و مادرها درآورد.» وی افزود: «خود نوجوانان و جوانان از زشت بودن ترقه بازی آگاهند به همین دلیل مواد محترقه را در جاهای مخفی مثل گوشه کمد‌ها و کیف مدارس‌شان نگهداری می‌کنند. پدر و مادرها باید وقتی فرزندانشان خانه نیستند، طوری که به شخصیت آنها برنخورد، این جاهای مخفی را بگردند و اگر مواد محترقه‌ای پیدا کردند، درباره خطراتش با فرزندانشان حرف بزنند.»

سخنگوی سازمان آتش‌نشانی تهران در ادامه به اعلام برخی هشدارها در چهارشنبه سوری پرداخت و افزود: «یکی از خطرناک‌ترین کارها در چهارشنبه سوری پریدن از روی آتش است. اگر خانواده‌ها قصد روشن کردن آتش دارند باید این کار را دور از مواد قابل اشتعال و روی زمین سفت، خاک یا موزائیک انجام دهند. بهترین شیوه روشن کردن آتش هم استفاده از ظروف استانبولی است به نحوی که آتش تحت کنترل باشد.

همچنین خانواده‌ها باید از روشن کردن آتش در پارکینگ‌ها، کنار خودروها، فضای سبز و درختان بشدت خودداری کنند.» ملکی از شهروندان خواست اگر در روزهای منتهی به چهارشنبه‌سوری با افرادی روبه‌رو شدند که در حال ساخت، نگهداری یا جابه‌جایی مواد محترقه هستند، موضوع را به پلیس اطلاع دهند و در دام باورهای غلطی چون بریدن رزق و روزی دیگران نیفتند چرا که بسیاری از انفجارهای سهمگین سال‌های اخیر که گاه به کشته و مجروح شدن چند نفر انجامیده است، حاصل اطلاع‌رسانی نکردن همسایه‌ها بوده است.

ملکی به استقرار نیروهای آتش‌نشانی در حدود هزار نقطه پایتخت در سه‌شنبه آخر سال نیز اشاره کرد و گفت: «آتش‌نشانی تمام نیروهای خود را در این روز به کار می‌گیرد به نحوی که در مقابله با ترافیک موفق باشد و با معضل دیر رسیدن به محل نیز مواجه نشود.» او به شهروندان توصیه کرد در صورت مواجهه با انفجار یا آتش‌سوزی کودکان، افراد سالخورده و مواد قابل اشتعال را از محل دور کنند و با سامانه 125 آتش‌نشانی تماس بگیرند. ملکی افزود: «اگر آتش آن‌قدر گسترده نیست و شهروندان لوازمی مثل شیلنگ آب و خاموش‌کننده در اختیار دارند و از توانایی اطفای حریق هم برخوردارند، می‌توانند تا نیروها برسند خودشان اقدام کنند؛ اما در غیراین‌صورت اصرار بی‌جا نداشته باشند و منتظر نیروهای آتش‌نشان بمانند.»

سخنگوی سازمان آتش‌نشانی تهران در پایان با اشاره به کمپین مردمی «نه به چهارشنبه‌سوری» گفت: «حادثه پلاسکو موجی از احساسات را در مردم ایجاد کرد به نحوی که تاکنون شاهد همکاری خوبی از سوی مردم بوده‌ایم. البته کمپین‌هایی که در این خصوص راه‌اندازی می‌شود زمانی تاثیرگذار خواهد بود که خود ما به این نتیجه برسیم که جشن‌هایمان را به سمت جشن‌های کم خطر ببریم. امیدواریم امسال این اتفاق رخ دهد.»

یک سال پس از انفجار اسلامشهر

برای مخفی کردن نقشه‌شان از دید ماموران پلیس، روی دیوارهای آپارتمان، دوربین مداربسته کار گذاشته بودند. اگر فرد غریبه‌ای نزدیک می‌شد، بسرعت ساخت مواد محترقه را متوقف می‌کردند و تمام وسایل را در بشکه‌های چند کیلویی می‌ریختند و در چاله‌ای دفن می‌کردند. پشت به پشت آپارتمان نیز باغی وجود داشت که تعدادی از بشکه‌های اکلیل سرنج را در آنجا مخفی کرده بودند. چند روز بیشتر به چهارشنبه سوری 94 باقی نمانده بود که هفت مرد جوان، با اجاره واحدی در زیرزمین آپارتمانی پنج طبقه در شهرک قاسم‌آباد اسلامشهر، کار ساخت مواد محترقه دست‌ساز را شروع کردند. 19 اسفند اما ناگهان اتفاقی که انتظارش را نمی‌کشیدند، رخ داد. ترکیب مواد شیمیایی، انفجاری مهیب را رقم زد و جان شش نفرشان را گرفت. شدت انفجار به حدی بود که دیوارهای آپارتمان را شکافت و شیشه‌های هر 14 واحد را خرد کرد. اکنون یک سال پس از این حادثه، هنوز جای ترکش‌ها، دوده‌ها و لخته‌های خون روی دیواره‌های زیرزمین باقی مانده است.

در لحظات ابتدایی حادثه، از شش نفری که در حال ساخت مواد محترقه بودند، فقط یک نفر کشته شد. 5 نفر دیگر در حالی که بیشترشان دست و پایشان قطع و بدنشان سیاه شده بود، خود را به کوچه رساندند، اما ناله‌هایشان مدتی بعد در بیمارستان خاموش شد تا تعداد کشته‌شده‌ها به شش نفر برسد. در این حادثه فقط یک نفر زنده ماند. همان مردی که مشغول نگهبانی در خارج از آپارتمان بود و موج انفجار، آسیب جدی به انگشتانش وارد کرد.

یک سال پس از حادثه، یکی از ساکنان آپارتمان در حالی که جای انفجار را نشان می‌دهد به «جام‌جم» می‌گوید: «حدود چهار بعد از ظهر بود. در خانه خواب بودم که ناگهان صدای مهیبی شنیده شد و موجش من را به دیوار کوبید. زمین می‌لرزید. شیشه‌ها خرد شده و دیوارها شکاف برداشته بود. زن و بچه ام خانه نبودند. وقتی بیرون آمدم، بوی تی ان تی راه پله را پر کرده بود. نرده‌ها کنده شده بودند، آمبولانس‌ها و ماشین‌های آتش‌نشانی و مردم ریخته بودند در کوچه. شش نفر در زیر زمین، هنگام ساخت مواد محترقه با انفجار روبه‌رو شده بودند. دست و پایشان قطع شده بود. کل اعضای بدنشان از بین رفته بود. بین 20 تا 27 سال سن داشتند. فقط یکی‌شان که بیرون نگهبانی می‌داد زنده ماند. او همان مردی است که خانه را اجاره کرده بود.»

خانواده‌ها از ترس ریزش ساختمان، 20 روز را در حسینیه اسلامشهر گذراندند تا این که با پول خودشان، بخشی از خرابی‌ها را تعمیر کردند. یکی دیگر از ساکنان آپارتمان می‌گوید: «فقط همان دقایق اول بود که مسئولان پیگیر بودند. الان یک سال از این ماجرا می‌گذرد. با این که چهار کارشناس برای تخمین خسارت‌ها آمده، اما هیچ مبلغی به ما پرداخت نشده است. از مرداد هیچ دادخواستی برایمان نیامده و پرونده هم بین دادسرا و شورای حل اختلاف دست به دست می‌شود. واحدهای این ساختمان از دو تا 11‌میلیون تومان خسارت دیده‌اند. هنوز دیوارها سست است و ممکن است مثل روزهای اول انفجار، معتادها آنها را خراب کنند و برای سرقت بیایند. الان نمی‌دانیم عید، چطور می‌توانیم خانه‌مان را خالی بگذاریم و به تفریح برویم.»

یک سال از این حادثه می‌گذرد و دو روز به چهارشنبه‌سوری باقی مانده است. صدای انفجار ترقه از گوشه و کنار شهرک قاسم‌آباد می‌آید. مدتی پس از انفجار سال گذشته، برادر یکی از کشته‌شده‌ها به زیرزمین رفت و خرابی‌ها را تماشا کرد. او فقط توانست اشک بریزد.

یزدان مرادی