جام‌جم از ویژگی‌های شهرداران و اولویت‌های شهری گزارش می‌دهد

سپردن امور شهر به مدیران کارآمد

از زمانی که مردم به این نتیجه رسیدند به جای زیستن در روستاها، شهر بسازند و شیوه جدیدی از زندگی را تجربه کنند، تا امروز که شهرها آنقدر گسترده و پهناور و پرجمعیت شده‌اند که عنوان کلا‌نشهر را به یدک می‌کشند، مدیریت شهری آنقدر گسترده و پیچیده شده که اداره شهرها و ارائه خدمات شهری به شهروندان هر روز دشوارتر از دیروز می‌شود. امروزه وظیفه خطیر مدیریت هر شهر بر عهده شهردار است که توسط نمایندگان مردم آن شهر، او را انتخاب می‌کنند و بر کارش نظارت دارند.

کد خبر: ۱۰۵۶۱۱۷

به گزارش جام‌جم، اگر چه همچنان بر سر زمان آغاز به کار پنجمین شوراهای شهر و روستا اختلاف‌نظر وجود دارد و برخی مرداد و برخی شهریور را زمان آغاز به کار آن اعلام می‌کنند، انتخاب شهرداران به مهم‌ترین موضوعی تبدیل شده که اعضای شوراهای پنجم این روزها با آن درگیر هستند. انتخاب شهرداری جامع‌الشرایط که از پس مشکلات شهر برآید و رضایت شهروندان را کسب کند، کار آسانی نیست، اما یک شهردار چه ویژ‌گی‌هایی باید داشته باشد؟‌ برای انتخاب شهرداران شهرهای بزرگ و کلانشهری چون تهران چه مسائلی را باید در نظر داشت؟ اولویت‌های شهرهای کوچک و شهرهای بزرگ چیست و شهرداران برای حل چه مشکلات و معضلاتی باید آماده باشند؟

شجاعت برای توسعه شهر

سیدحمیدرضا کاظمی، نایب رئیس اول کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس باتوجه به مشخص بودن وظایف شوراها در قانون، توسعه شهر از طریق برنامه‌های فرهنگی، اقتصادی و ‌اجتماعی را مهم‌ترین وظیفه شوراهای شهر و شهرداری‌ها می‌خواند. او که معتقد است، هم شوراها و هم شهرداران موظف هستند، برنامه‌های مدونی برای اجرای قانون و توسعه شهرها در زمینه‌های مختلف ارائه دهند، عنوان می‌کند شوراها باید افرادی را با شاخصه‌های مشخص به عنوان شهردار برگزینند؛ افرادی توانمند و باسابقه که دارای برنامه‌ای عملی باشند: افرادی باانگیزه که توانایی برنامه‌ریزی و اجرای برنامه‌ها برای توسعه شهر را داشته باشند و با نظارت شوراها بر عملکرد شهردار در راستای برنامه‌های توسعه‌ای شهر قدم بردارند و نیازهای شهروندان را در حدود اختیارات شهرداری‌ها از حوزه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی گرفته تا زیباسازی و مبلمان شهری برطرف کنند.

با توجه به این که شهردار، مسئول خدمات شهر ی در یک شهر به شمار می‌آید و درگیر مسائل مهمی است،‌ با مدیریتش زمینه آرامش را برای شهروندان ایجاد می‌کند یا با افزایش مشکلات با روح و روان شهروندان بازی می‌کند. این را امیر خجسته، نماینده مردم همدان و کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور مجلس شورای اسلامی می‌گوید. او معتقد است، اگر شهردار توانمند، مدبر، تحول‌گرا و ریسک‌پذیر باشد و از حل مسائل و چالش‌های شهری نترسد، با توکل به خدا و حمایت شورای شهر، کارهای بزرگی انجام می‌ دهد.

پرهیز شهرداران از ورود به مسائل جناحی

در سال‌های اخیر، گاهی وقت و انرژی شوراها و شهرداران صرف اختلافات گروهی و جناحی و سیاسی شده و نتیجه این اختلاف‌ها گریبان مردم را گرفته و در امور شهر و خدمات‌رسانی به مردم اختلال ایجاد کرده است. از این رو، امیر خجسته به عنوان کسی که تجربه ریاست کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور را در دوره‌های گذشته داشته، به شهرداران توصیه می‌کند، وارد مسائل جناحی و گروهی نشوند. به باور او، ذات وظایف شهردار، خدماتی و اجرایی است و به هیچ وجه نباید در مسائل سیاسی ورود کند: با ورود به مسائل سیاسی، شهردار با مشکلات و موضعگیری‌های متعددی مواجه خواهد شد.

او با بیان این که شهردار وظایف مهمی برعهده دارد و اگر با برنامه و تیم قوی وارد شهرداری نشود، با شکست مواجه می‌شود و نارضایتی را در مردم برمی‌انگیزد، عنوان می‌کند: شهرداری با زندگی روزمره مردم سر و کار دارد و اگر برای مثال، امروز در ارائه خدمات حمل و نقل عمومی به مشکل برخورد، سبب اعتراض و نارضایتی مردم خواهد شد.

چالش کلانشهرها

واژه کلانشهر بیش از آن که عجیب باشد، وهم‌انگیز است. برخی جامعه‌شناسان معتقدند، در کشور ما، تنها تهران اطلاق چنین عنوانی را دارد و چهار پنج شهر دیگر مانند اصفهان، مشهد، تبریز و شیراز را شهرهای بزرگ می‌خوانند. با این همه، مشکلات و کلانشهرها و شهرهای بزرگ، سبب شده شهرداران با چالش‌های متعددی روبه‌رو باشند. کاظمی با اشاره به وضعیت کلانشهرها، پرداختن به مسائل زیست‌محیطی مانند معضل ترافیک و آلودگی هوا را از عمده‌ترین اولویت‌های شهرداران می‌داند و عنوان می‌کند:‌ این مسائل زندگی شهرنشینی را برای شهروندان دشوار کرده است و شهرداری‌ها حل این مسائل را باید در دستور کار قرار دهند. به گفته او، ایجاد فضای سبز از دیگر برنامه‌هایی است که در کلانشهرها باید در اولویت قرار گیرد.

از سوی دیگر، به باور خجسته، شهرداران کلانشهرها باید کلان فکر کنند و از میان افرادی انتخاب شوند که در انجام کارهای ملی نقش داشته باشند: آنها باید تجربه عملیاتی کردن کارهای بزرگ و ملی را داشته باشند تا زمانی‌که وارد شهرداری می‌شوند، به سمت تحول بروند. به باور این عضو کمیسیون شوراهای مجلس، این شهرداران باید توان ارتباط با تمام ارکان اجرایی نظام مانند دولت، مجلس،‌ شورای شهر و نیروی انتظامی را داشته باشند و با این ارتباطات بتوانند خدمات ارزنده‌ای برای شهر به ارمغان آورند. به گفته خجسته، بحث حمل و نقل عمومی و معضل ترافیک شاید جدی‌ترین مشکل کلانشهرهاست که شهرداران با توسعه مترو و منوریل و سایر وسایل و امکانات حمل و نقل عمومی در حل این معضل باید بکوشند.

درآمد پایدار؛ معضل اصلی شهرهای کوچک

یکی از معضلات شهرهای کوچک فقدان درآمد پایدار است. از آنجا که برنامه‌های توسعه‌ای شهرهای کوچک مانند کلانشهرها نیست و ساخت و سازها در آنها رونق ندارد، در نتیجه شهرداری‌ها درآمد قابل توجهی ندارند تا خدماتی در شأن شهروندانشان ارائه دهند.

بر این اساس، نماینده مردم همدان معتقد است، یکی از وظایف شهرداران با کمک و همراهی شوراهای شهر ایجاد درآمد پایدار برای شهر است. به گفته خجسته، از آنجا که شهرداری یک نهاد عمومی غیردولتی است، در صورتی که در این زمینه موفق نباشد، با مشکلات عمده‌ای روبه رو خواهد شد . متأسفانه این موضوع در 90 درصد شهرداری‌ها به مرحله اجرا نرسیده و توان مالی شهرداری‌ها ضعیف است.

از سوی دیگر، اختلاف فاحش و معناداری میان شهرهای کوچک و کلانشهرها در امکانات و ارائه خدمات وجود دارد. نماینده مردم پلدختر در مجلس شورای اسلامی بااشاره به این که کلانشهرها درآمد پایداری از عوارض ساخت‌وسازها کسب می‌کنند که ارائه خدمات به شهروندانشان را برای آنها میسر می‌کند، می‌افزاید: در شهرهای کوچک چنین نیست و جاذبه ظاهری کلانشهرها سبب مهاجرت از مناطق کوچک و روستاها به شهرهای بزرگ و سکونت در حاشیه این شهرها می‌شود. به باور کاظمی، گسترش حاشیه‌نشینی، یکی از معضلات کلانشهرها شده است. براین اساس او معتقد است، دولت باید توجه ویژه‌ای به شهرهای کوچک داشته باشد تا با برنامه‌های عملی، امکان درآمدهای پایدار برای شهرداری‌های شهرهای کوچک فراهم شود: در آن صورت، امکان اجرای برنامه‌های توسعه‌ای برای این شهرها و گسترش فضای سبز و ایجاد مراکز تفریحی برای آنها امکانپذیر می‌شود و این گونه سکونت در این شهرها برای شهروندانشان توجیه‌پذیر می‌شود و جاذبه کلانشهرها در نگاهشان رنگ می‌بازد.

تولید لایحه مدیریت شهری

برخی یکی از مشکلات شهرهای کشور بویژه شهر بزرگی مانند تهران را فقدان مدیریت یکپارچه می‌دانند. به باور نماینده همدان، خلأ بزرگی در زمینه مدیریت یکپارچه شهری وجود دارد و شهرهای ما آسیب جدی از این ناحیه می‌خورند. خجسته معتقد است، نخستین اقدامی که مجلس در این زمینه باید انجام دهد و دولت نیز به جد باید آن را پیگیری کند، لایحه جامع مدیریت یکپارچه شهری است تا تمام دستگاه‌های خدمتگزار و اجرایی در شهر، زیر نظر شورا و شهرداری عمل کنند.