رئیس کمیته امداد امام خمینی(ره) در گفت‌وگو با روزنامه «جام‌جم» خبر داد
خبرهای خوش برای مددجویان
شرایط اقتصادی این روزهای کشور سبب شده بسیاری از کارشناسان نسبت به افزایش فقر و مشکلات اقتصادی در جامعه هشداردهند. این درحالی است که آمارهای مختلفی درخصوص فقرمطرح می‌شودکه در این بین متخصصان معتقدند نهادهای حمایتگر مانند کمیته امداد امام خمینی(ره) و سازمان بهزیستی باید بیش از گذشته به فکر نیازمندان باشند.
در چنین شرایطی تحریریه روزنامه جام‌جم میزبان سیدمرتضی بختیاری، رئیس کمیته امداد امام خمینی(ره) شده است.او در گفت‌وگو با ما ازهوشمندسازی نحوه شناسایی خانوارهای نیازمند، برنامه‌های اشتغال‌زایی وتأمین مسکن، حمایت از زنان سرپرست خانوار و نقش مشارکت‌های مردمی در پایدارسازی زندگی مددجویان گفت و ازاین خبر داد که اعتماد مردم به کمیته امداد افزایش داشته است و با کمک همین اعتمادها آنها توانسته‌اند حمایت‌های مناسبی از نیازمندان داشته باشند.
چند نفر تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی(ره) هستند؟
درحال حاضر حدود دو‌میلیون و ۴۸۶هزار خانوار معادل پنج‌میلیون و ۱۴۳هزار نفر تحت پوشش هستند.از این تعداد حدود ۱.۶میلیون نفرسالمند وبیش از۱.۳میلیون نفر زن سرپرست خانوارهستندکه معادل ۵۵درصد خانوارهای تحت پوشش را تشکیل می‌دهند. در هر حال این آمار نوسان دارد، چون عده‌ای از مددجویان به مرور زمان از تحت پوشش خارج می‌شوند و تعدادی هم پس از شناسایی، تحت پوشش قرار می‌گیرند.
جمعیت پشت نوبتی‌های کمیته امداد چقدر است؟
خوشبختانه با وجود تورم و مشکلات اقتصادی، اکنون صف انتظار برای تحت‌پوشش قرار گرفتن نداریم؛ زیرا طی این مدت، رویکرد کمیته امداد امام خمینی(ره) از تقاضامحوری به نیازمحوری تغییر کرده است.
از تفاوت این رویکردها می‌گویید؟
در رویکرد نیازمحور، به‌جای این‌که منتظر درخواست مردم بمانیم، خودمان افراد نیازمند را شناسایی می‌کنیم؛ این کار از طریق شبکه مددکاری کمیته امداد، گزارش‌های فرمانداران، امام‌جمعه‌ها و سامانه‌های اطلاعاتی و پایگاه‌های بسیج و همچنین با پایش دهک‌های یک تا سه در سامانه امداد هوشمند انجام می‌شود. به این ترتیب، به‌جای دریافت تقاضا، فعالانه سراغ شناسایی خانوارهای نیازمند می‌رویم.
شرایط اقتصادی و معیشتی اخیر، چه تغییراتی در آمار مددجویان ایجاد کرده است؟
با توجه به کمک‌های دولت در بودجه سالانه و این‌که خیرین و خیریه‌های بسیار خوبی در کشور داریم و از طرفی فعالیت‌های اشتغال‌زایی در کمیته امداد نیز دنبال می‌شود شاهد خروج برخی مددجویان از پوشش به‌واسطه خودکفا شدن هستیم. مثلا در اسفند ۱۴۰۲ با حضور آیت‌الله رئیسی و توفیقات حاصله در این زمینه، جشن خودکفایی برای صد‌هزار نفر مجری طرح‌های اشتغال تحت پوشش برگزار شد. در سال ۱۴۰۳ نیز با حضور آقای دکتر پزشکیان، مراسم خودکفایی برای ۸۰هزار نفر برگزار شد. این افراد که پیشتر تحت پوشش کمیته بودند، با احراز شاخص‌های خودکفایی از چتر حمایتی خارج شدند. درواقع، در حالی که برخی از مددجویان از پوشش خارج می‌شوند، افراد جدیدی نیز تحت پوشش قرار می‌گیرند. با این حال، اگر خروج این تعداد رخ نمی‌داد، آمار تحت پوشش افزایش می‌یافت؛ چرا که تورم و مشکلات اقتصادی زمینه‌ساز ورود بسیاری از افراد به این چرخه هستند. از سوی دیگر، با توجه به تأکید و فرمان صریح مقام معظم رهبری در زمینه توانمندسازی مددجویان، کمیته امداد امام خمینی(ره) همه ظرفیت‌های داخلی و خارجی خود را به کار گرفته تا این برنامه‌ها را با قدرت پیش ببرد.درواقع، اتخاذ این رویکردها باعث شده آمار مددجویان صرفا تحت تأثیر تورم افزایش نیابد؛ هرچند که مساله تورم به‌قوت خود باقی است.
کمک‌های مردمی تحت تأثیر تورم چه تغییراتی داشته است؟
علی‌رغم انتظار، با سخت‌تر شدن شرایط اقتصادی، کمک‌های مردمی در این مدت افزایش چشمگیری پیدا کرده است. مثلا اکنون در طرح اکرام بیش از ۵۰۰هزار یتیم و محسنین وجود دارد.همچنین براساس داشبورد مدیریتی سامانه امداد هوشمند که هر۲۴ساعت در اختیار ما قرارمی‌گیرد، ازابتدای امسال تا۲۰آبان، مردم بیش از ۳۳۰۰میلیارد تومان به ایتام و محسنین مددجویان کمیته امداد کمک کرده‌اند که نسبت به مدت مشابه رشد۳۲درصدی داشته است.این نشان‌دهنده باطن پاک مردم ایران واعتماد آنهاست.علاوه‌براین،اکنون مراکز نیکوکاری بسیاری نیزبامجوز کمیته امداد فعال هستندکه بیش از ۷۰۰هزار خانوار را اداره می‌کنند؛ بنابراین کمک‌های مردم یکی از موجباتی است که سبب شده آمار مددجویان افزایش پیدا نکند.
چه تضمینی وجود دارد تا کمک‌ها به‌موقع و درست به دست نیازمندان برسد؟
در حوزه شفافیت و نظارت بر حمایت‌ها، هوشمندسازی کمک بسیار بزرگی به ما کرده است. پیشتر ممکن بود فوت یک مددجو پس از چند ماه به اطلاع کمیته برسد، اما از سال ۱۴۰۰ که سامانه هوشمند امداد از طریق وب‌سرویس با سازمان ثبت احوال و نزدیک به ۷۰ دستگاه دیگر متصل شده، همین که شناسنامه فردی باطل شود، همان لحظه سیستم ما اطلاع می‌یابد.بنابراین، این سامانه در شفاف‌سازی و پاسخگویی بسیار مؤثر است و تمام هزینه‌ها، چه از کمک‌های مردمی و چه از کمک‌های دولت، تحت نظارت هستند. علاوه‌براین، نهادهای نظارتی مانند دیوان محاسبات و بازرسی نیز به‌طور مستمر بر عملکرد کمیته امداد نظارت دارند و مؤسسه مفید راهبر که حسابرس قانونی ماست نیز با مجوز وزارت اقتصاد و سازمان حسابرسی از همه استان‌ها و مجموعه کمیته امداد گزارش تهیه می‌کند. به این ترتیب هرجا ابهامی باشد پاسخگو خواهیم بود. افزایش ۳۲درصدی کمک‌های مردمی در بخش ایتام و محسنین نشان‌دهنده همین اعتماد جامعه به کمیته است. سازمان اداری و استخدامی نیز عملکرد دستگاه‌ها را رصد می‌کند که خوشبختانه سال گذشته کمیته امداد در میان دستگاه‌های کشور رتبه عالی گرفت که این هم از مصادیق صیانت و شفاف‌سازی و رضایتمندی است.
کمیته امداد برای ایجاد اشتغال پایدار در میان مددجویان چه برنامه‌ای دارد؟
براساس برنامه هفتم کمیته امداد، این نهاد موظف است سالانه ۴۰۰هزار فرصت شغلی برای مددجویان ایجاد کند. سال ۱۴۰۳، نخستین سال اجرای برنامه، تنها حدود ۲۰۵هزار شغل ایجاد شد که مهم‌ترین دلیل آن محدودیت منابع و ناترازی بانک‌ها بود، به این شکل که با وجود پیش‌بینی ۳۰ همت تسهیلات، فقط ۲۱ همت جذب شد. برای جبران این کمبود، کمیته امداد به روش‌های نوآورانه روی آورده است، ازجمله همکاری بادانشگاه‌ها، پارک‌های علم وفناوری،شرکت‌های دانش‌بنیان، توسعه مشاغل آزادکاری و اجرای طرح یاس که براساس آن تاکنون بیش از ۸۰هزار بانوی مجرد ۳۰ تا ۴۵ ساله در دوره‌های مهارت‌آموزی امدادگری، تزریقات و... شرکت کرده‌اند. برای سال جاری علاوه بر تسهیلات بانکی، در بودجه کمیته امداد ۴۰۰ میلیارد تومان از کمک‌های مردمی برای اشتغال پیش‌بینی شده تا وابستگی به تسهیلات بانکی کاهش یابد. دستیابی به هدف ایجاد یک‌میلیون شغل در چهار سال نیازمند همکاری هماهنگ دولت، مجلس و سایر دستگاه‌هاست.
چه سازوکاری وجود دارد تا اطمینان حاصل شود که تسهیلات پرداخت‌شده به مددجویان واقعا در مسیر ایجاد اشتغال مصرف می‌شود؟
پس ازتأکید صریح مقام معظم رهبری مبنی بر این‌که تسهیلات اشتغال باید دقیقا درهمان مسیر هزینه شود وهرگونه مصرف خارج از این چارچوب از مصادیق پول‌پاشی و حرام است، نظارت‌ها به‌طور جدی تقویت شده است. درهمین راستا وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی سامانه‌ای برای رصد طرح‌های اشتغال دارد و با استفاده ازشبکه استانی و کال‌سنتر، به‌صورت تلفنی یا میدانی با دریافت‌کنندگان وام تماس می‌گیرد و نمونه‌هایی را به شکل تصادفی بررسی می‌کند. این وزارتخانه به‌طور مستمر این نظارت‌ها را انجام می‌دهد. در کمیته امداد نیز نظارت دقیق در دستور کار است؛ به همین منظور چند سال است با یک شرکت دانش‌بنیان همکاری صورت گرفته و اطلاعات مربوط به حدود ۵۵۰هزار طرح اشتغال در سامانه ثبت شده است. استان‌ها برای راستی‌آزمایی، بازدیدهای میدانی انجام می‌دهند و از محل اجرای طرح‌ها مستندسازی می‌کنند. از سال ۱۴۰۰ تاکنون بیش از ۵۰۰ هزار طرح با استفاده از این تسهیلات اجرا شده و داده‌های سامانه‌ای نشان می‌دهد ایجاد اشتغال محقق شده است. علاوه بر این، به وزارت تعاون و ادارات استانی نیز توصیه کرده‌ایم این پیگیری‌ها را ادامه دهند و از نمایندگان مجلس نیز خواسته‌ایم هنگام حضور در حوزه‌های انتخابیه خود وضعیت طرح‌های اشتغال را بررسی کنند. ائمه محترم جمعه و فرمانداری‌ها و بخشداری‌ها نیز در این مسیر همراه ما هستند و نقش نظارتی مؤثری ایفا می‌کنند.
برخی مددجویان پس از خروج دوباره به چرخه حمایت بازمی‌گردند؛ آمار و دلایل این بازگشت چیست؟
از جمعیت پنج‌میلیون نفری تحت پوشش ۹۴درصد در دهک‌های یک تا سه یعنی پایین‌ترین سطح درآمدی جامعه قرار دارند. برخی افرادی که از چرخه حمایت خارج شده بودند، پس از گذشت مدتی به‌دلیل ورشکستگی یا مشکلات غیرمنتظره ازجمله بیماری کرونا، دوباره نیازمند می‌شوند. مثلا کسی قبلا تحت پوشش بوده و بعد از پوشش خارج شده، سپس چند سال بعد طلاق یا مرگ نان‌آور اتفاق می‌افتد و مادر با چند فرزند باز به چرخه حمایت بازمی‌گردد. بنابراین بازگشت‌ها وجود دارد اما آمار آنها بالا نیست.
زنان سرپرست خانواری که اشتغال و بیمه دارند اما حقوق‌شان بسیار پایین است، معمولا نمی‌توانند تحت پوشش کمیته امداد قرار گیرند. برای حمایت از این گروه چه راهکاری در نظر گرفته‌اید؟
برای حمایت از زنانی که با وجود اشتغال و بیمه، درآمد پایینی دارند، کمیته امداد با رعایت ضوابط مربوطه، کمک‌معیشتی تکمیلی ارائه می‌کند تا فشار اقتصادی از خانواده‌ها کاهش یابد. این افراد معمولا تحت پوشش تأمین اجتماعی یا صندوق روستاییان و عشایر هستند و مستمری آنها محدود و رقمش پایین است پس فرآیند حمایت کاملا مبتنی بر سامانه امداد هوشمند و ارتباط وب‌سرویسی با این صندوق‌هاست و نیازی به مراجعه حضوری نیست؛ سال ۱۴۰۲ حدود ۲۰۰هزار درخواست از این طریق ثبت شد.همچنین بخشنامه‌ای صادر شده که افرادی با دریافتی کمتر از سقف تعیین‌شده، مشمول حمایت تکمیلی می‌شوند و از طریق مکاتبه با تأمین اجتماعی، صندوق روستاییان و عشایر، فهرست این افراد شناسایی و کمک‌رسانی می‌شود. سامانه‌های هوشمند کمیته امداد از نظر امنیت و کارایی در سطح بالایی قرار دارد و در ارزیابی سال قبل وزارت ارتباطات از میان ۱۶۸ دستگاه، رتبه دوم را کسب کرده که نقش مهمی در ارائه خدمات دقیق و عادلانه دارد.
درحوزه تأمین‌مسکن برای مددجویان‌چه اقداماتی انجام‌شده وچه‌برنامه‌ای برای توسعه این طرح‌ها درسال‌های آینده دارید؟
مسکن، یکی از سه رکن اصلی توانمندسازی مددجویان در کنار اشتغال و تقویت خودباوری است. در این حوزه، کمیته امداد با همکاری دولت، خیرین، بنیاد مسکن، بنیاد مستضعفان و بسیج سازندگی اقدامات قابل‌توجهی انجام داده است. برای مثال طی چهار سال گذشته (سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳) دولت حدود ۹۵۰۰ میلیارد تومان و بنیاد مسکن ۲۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات بانکی در اختیار مددجویان قرار داده است. سهم مشارکت مردمی و نهادها نیز بیش از ۱۴هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بوده که نقش پررنگ‌تری نسبت به کمک‌های دولتی داشته است. در این الگو، بخش عمده هزینه از تسهیلات قرض‌الحسنه بانکی تأمین می‌شود و مددجویان اقساط آن را پرداخت می‌کنند و بقیه از محل کمک‌های مردمی و نهادها و دولت تکمیل می‌شود. اولویت اصلی با روستاها و خانوارهای دو نفره و بیشتر است اما در شهرها نیز فعال هستیم و با بنیاد مسکن و بسیج سازندگی همکاری داریم. در طرح نهضت ملی مسکن نیز تسهیلات ۵۵۰و ۶۵۰ میلیون تومانی با سود ۱۸تا ۲۳درصد ارائه می‌شود که مددجویان کمیته امداد و بهزیستی توان پرداخت اقساط آن را ندارند و نیازمند سازوکارهای حمایتی ویژه هستند. بر همین اساس موضوع مسکن مددجویان کمیته امداد و سازمان بهزیستی در جلسات شورای عالی مسکن در دولت مطرح و در حال پیگیری است.
با توجه به فشارهای اقتصادی و تورم، برنامه‌ای برای افزایش مستمری‌ها دارید؟
امسال،دولت و مجلس مستمری را۴۰درصد افزایش دادند؛ مثلا برای یک نفر مستمری یک‌میلیون و۴۰۰هزارتومان پرداخت می‌شود و برای خانوارهای پنج نفره و بالاتر چهار میلیون و ۴۰۰هزارتومان.همچنین اگر این افراد در دهک‌های یک تا سه باشند، برای هر نفر ۴۰۰هزار تومان یارانه تعلق می‌گیرد. اکنون برای افزایش این مستمری برنامه داریم اما اولویت ما علاوه بر افزایش مستمری، توانمندسازی مددجویان است. در حال حاضر حدود ۸۵۰ هزاردانش‌آموز و۵۰ هزار دانشجو تحت پوشش داریم. همچنین۲۲هزار و۵۰۰ استعداد برتر داریم؛ در کنکور امسال بیش از ۳۰۰۰قبولی از مناطق محروم داشتیم. اینها نشان می‌دهد که تمرکز ما صرفا بر پرداخت مستمری نیست، بلکه بر تقویت علمی، تحصیلی، اشتغال و مهارت‌آموزی هم متمرکزیم. افزایش مستمری همراه با برنامه‌های توانمندسازی از اولویت‌های ماست.
در پایان از اصحاب رسانه و مطبوعات و رسانه‌ملی و نشریه وزین جام‌جم به خاطر ترویج فرهنگ خیر و احسان صمیمانه سپاسگزارم و همین‌جا از مردم عزیزمان، خیرین و خیریه‌ها که برای تقدیر و تشکر از آنان زبانم قاصر است و فقط همین را عرض می‌کنم که اجرتان با خداوند متعال و دعای خیر یتیمان و نیازمندان بدرقه راه‌تان باشد. از نهادهای انقلاب و دولت محترم و نمایندگان محترم مجلس نیز سپاسگزاری می‌کنم.
چند نفر تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی(ره) هستند؟
درحال حاضر حدود دو‌میلیون و ۴۸۶هزار خانوار معادل پنج‌میلیون و ۱۴۳هزار نفر تحت پوشش هستند.از این تعداد حدود ۱.۶میلیون نفرسالمند وبیش از۱.۳میلیون نفر زن سرپرست خانوارهستندکه معادل ۵۵درصد خانوارهای تحت پوشش را تشکیل می‌دهند. در هر حال این آمار نوسان دارد، چون عده‌ای از مددجویان به مرور زمان از تحت پوشش خارج می‌شوند و تعدادی هم پس از شناسایی، تحت پوشش قرار می‌گیرند.
جمعیت پشت نوبتی‌های کمیته امداد چقدر است؟
خوشبختانه با وجود تورم و مشکلات اقتصادی، اکنون صف انتظار برای تحت‌پوشش قرار گرفتن نداریم؛ زیرا طی این مدت، رویکرد کمیته امداد امام خمینی(ره) از تقاضامحوری به نیازمحوری تغییر کرده است.
از تفاوت این رویکردها می‌گویید؟
در رویکرد نیازمحور، به‌جای این‌که منتظر درخواست مردم بمانیم، خودمان افراد نیازمند را شناسایی می‌کنیم؛ این کار از طریق شبکه مددکاری کمیته امداد، گزارش‌های فرمانداران، امام‌جمعه‌ها و سامانه‌های اطلاعاتی و پایگاه‌های بسیج و همچنین با پایش دهک‌های یک تا سه در سامانه امداد هوشمند انجام می‌شود. به این ترتیب، به‌جای دریافت تقاضا، فعالانه سراغ شناسایی خانوارهای نیازمند می‌رویم.
شرایط اقتصادی و معیشتی اخیر، چه تغییراتی در آمار مددجویان ایجاد کرده است؟
با توجه به کمک‌های دولت در بودجه سالانه و این‌که خیرین و خیریه‌های بسیار خوبی در کشور داریم و از طرفی فعالیت‌های اشتغال‌زایی در کمیته امداد نیز دنبال می‌شود شاهد خروج برخی مددجویان از پوشش به‌واسطه خودکفا شدن هستیم. مثلا در اسفند ۱۴۰۲ با حضور آیت‌الله رئیسی و توفیقات حاصله در این زمینه، جشن خودکفایی برای صد‌هزار نفر مجری طرح‌های اشتغال تحت پوشش برگزار شد. در سال ۱۴۰۳ نیز با حضور آقای دکتر پزشکیان، مراسم خودکفایی برای ۸۰هزار نفر برگزار شد. این افراد که پیشتر تحت پوشش کمیته بودند، با احراز شاخص‌های خودکفایی از چتر حمایتی خارج شدند. درواقع، در حالی که برخی از مددجویان از پوشش خارج می‌شوند، افراد جدیدی نیز تحت پوشش قرار می‌گیرند. با این حال، اگر خروج این تعداد رخ نمی‌داد، آمار تحت پوشش افزایش می‌یافت؛ چرا که تورم و مشکلات اقتصادی زمینه‌ساز ورود بسیاری از افراد به این چرخه هستند. از سوی دیگر، با توجه به تأکید و فرمان صریح مقام معظم رهبری در زمینه توانمندسازی مددجویان، کمیته امداد امام خمینی(ره) همه ظرفیت‌های داخلی و خارجی خود را به کار گرفته تا این برنامه‌ها را با قدرت پیش ببرد.درواقع، اتخاذ این رویکردها باعث شده آمار مددجویان صرفا تحت تأثیر تورم افزایش نیابد؛ هرچند که مساله تورم به‌قوت خود باقی است.
کمک‌های مردمی تحت تأثیر تورم چه تغییراتی داشته است؟
علی‌رغم انتظار، با سخت‌تر شدن شرایط اقتصادی، کمک‌های مردمی در این مدت افزایش چشمگیری پیدا کرده است. مثلا اکنون در طرح اکرام بیش از ۵۰۰هزار یتیم و محسنین وجود دارد.همچنین براساس داشبورد مدیریتی سامانه امداد هوشمند که هر۲۴ساعت در اختیار ما قرارمی‌گیرد، ازابتدای امسال تا۲۰آبان، مردم بیش از ۳۳۰۰میلیارد تومان به ایتام و محسنین مددجویان کمیته امداد کمک کرده‌اند که نسبت به مدت مشابه رشد۳۲درصدی داشته است.این نشان‌دهنده باطن پاک مردم ایران واعتماد آنهاست.علاوه‌براین،اکنون مراکز نیکوکاری بسیاری نیزبامجوز کمیته امداد فعال هستندکه بیش از ۷۰۰هزار خانوار را اداره می‌کنند؛ بنابراین کمک‌های مردم یکی از موجباتی است که سبب شده آمار مددجویان افزایش پیدا نکند.
چه تضمینی وجود دارد تا کمک‌ها به‌موقع و درست به دست نیازمندان برسد؟
در حوزه شفافیت و نظارت بر حمایت‌ها، هوشمندسازی کمک بسیار بزرگی به ما کرده است. پیشتر ممکن بود فوت یک مددجو پس از چند ماه به اطلاع کمیته برسد، اما از سال ۱۴۰۰ که سامانه هوشمند امداد از طریق وب‌سرویس با سازمان ثبت احوال و نزدیک به ۷۰ دستگاه دیگر متصل شده، همین که شناسنامه فردی باطل شود، همان لحظه سیستم ما اطلاع می‌یابد.بنابراین، این سامانه در شفاف‌سازی و پاسخگویی بسیار مؤثر است و تمام هزینه‌ها، چه از کمک‌های مردمی و چه از کمک‌های دولت، تحت نظارت هستند. علاوه‌براین، نهادهای نظارتی مانند دیوان محاسبات و بازرسی نیز به‌طور مستمر بر عملکرد کمیته امداد نظارت دارند و مؤسسه مفید راهبر که حسابرس قانونی ماست نیز با مجوز وزارت اقتصاد و سازمان حسابرسی از همه استان‌ها و مجموعه کمیته امداد گزارش تهیه می‌کند. به این ترتیب هرجا ابهامی باشد پاسخگو خواهیم بود. افزایش ۳۲درصدی کمک‌های مردمی در بخش ایتام و محسنین نشان‌دهنده همین اعتماد جامعه به کمیته است. سازمان اداری و استخدامی نیز عملکرد دستگاه‌ها را رصد می‌کند که خوشبختانه سال گذشته کمیته امداد در میان دستگاه‌های کشور رتبه عالی گرفت که این هم از مصادیق صیانت و شفاف‌سازی و رضایتمندی است.
کمیته امداد برای ایجاد اشتغال پایدار در میان مددجویان چه برنامه‌ای دارد؟
براساس برنامه هفتم کمیته امداد، این نهاد موظف است سالانه ۴۰۰هزار فرصت شغلی برای مددجویان ایجاد کند. سال ۱۴۰۳، نخستین سال اجرای برنامه، تنها حدود ۲۰۵هزار شغل ایجاد شد که مهم‌ترین دلیل آن محدودیت منابع و ناترازی بانک‌ها بود، به این شکل که با وجود پیش‌بینی ۳۰ همت تسهیلات، فقط ۲۱ همت جذب شد. برای جبران این کمبود، کمیته امداد به روش‌های نوآورانه روی آورده است، ازجمله همکاری بادانشگاه‌ها، پارک‌های علم وفناوری،شرکت‌های دانش‌بنیان، توسعه مشاغل آزادکاری و اجرای طرح یاس که براساس آن تاکنون بیش از ۸۰هزار بانوی مجرد ۳۰ تا ۴۵ ساله در دوره‌های مهارت‌آموزی امدادگری، تزریقات و... شرکت کرده‌اند. برای سال جاری علاوه بر تسهیلات بانکی، در بودجه کمیته امداد ۴۰۰ میلیارد تومان از کمک‌های مردمی برای اشتغال پیش‌بینی شده تا وابستگی به تسهیلات بانکی کاهش یابد. دستیابی به هدف ایجاد یک‌میلیون شغل در چهار سال نیازمند همکاری هماهنگ دولت، مجلس و سایر دستگاه‌هاست.
چه سازوکاری وجود دارد تا اطمینان حاصل شود که تسهیلات پرداخت‌شده به مددجویان واقعا در مسیر ایجاد اشتغال مصرف می‌شود؟
پس ازتأکید صریح مقام معظم رهبری مبنی بر این‌که تسهیلات اشتغال باید دقیقا درهمان مسیر هزینه شود وهرگونه مصرف خارج از این چارچوب از مصادیق پول‌پاشی و حرام است، نظارت‌ها به‌طور جدی تقویت شده است. درهمین راستا وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی سامانه‌ای برای رصد طرح‌های اشتغال دارد و با استفاده ازشبکه استانی و کال‌سنتر، به‌صورت تلفنی یا میدانی با دریافت‌کنندگان وام تماس می‌گیرد و نمونه‌هایی را به شکل تصادفی بررسی می‌کند. این وزارتخانه به‌طور مستمر این نظارت‌ها را انجام می‌دهد. در کمیته امداد نیز نظارت دقیق در دستور کار است؛ به همین منظور چند سال است با یک شرکت دانش‌بنیان همکاری صورت گرفته و اطلاعات مربوط به حدود ۵۵۰هزار طرح اشتغال در سامانه ثبت شده است. استان‌ها برای راستی‌آزمایی، بازدیدهای میدانی انجام می‌دهند و از محل اجرای طرح‌ها مستندسازی می‌کنند. از سال ۱۴۰۰ تاکنون بیش از ۵۰۰ هزار طرح با استفاده از این تسهیلات اجرا شده و داده‌های سامانه‌ای نشان می‌دهد ایجاد اشتغال محقق شده است. علاوه بر این، به وزارت تعاون و ادارات استانی نیز توصیه کرده‌ایم این پیگیری‌ها را ادامه دهند و از نمایندگان مجلس نیز خواسته‌ایم هنگام حضور در حوزه‌های انتخابیه خود وضعیت طرح‌های اشتغال را بررسی کنند. ائمه محترم جمعه و فرمانداری‌ها و بخشداری‌ها نیز در این مسیر همراه ما هستند و نقش نظارتی مؤثری ایفا می‌کنند.
برخی مددجویان پس از خروج دوباره به چرخه حمایت بازمی‌گردند؛ آمار و دلایل این بازگشت چیست؟
از جمعیت پنج‌میلیون نفری تحت پوشش ۹۴درصد در دهک‌های یک تا سه یعنی پایین‌ترین سطح درآمدی جامعه قرار دارند. برخی افرادی که از چرخه حمایت خارج شده بودند، پس از گذشت مدتی به‌دلیل ورشکستگی یا مشکلات غیرمنتظره ازجمله بیماری کرونا، دوباره نیازمند می‌شوند. مثلا کسی قبلا تحت پوشش بوده و بعد از پوشش خارج شده، سپس چند سال بعد طلاق یا مرگ نان‌آور اتفاق می‌افتد و مادر با چند فرزند باز به چرخه حمایت بازمی‌گردد. بنابراین بازگشت‌ها وجود دارد اما آمار آنها بالا نیست.
زنان سرپرست خانواری که اشتغال و بیمه دارند اما حقوق‌شان بسیار پایین است، معمولا نمی‌توانند تحت پوشش کمیته امداد قرار گیرند. برای حمایت از این گروه چه راهکاری در نظر گرفته‌اید؟
برای حمایت از زنانی که با وجود اشتغال و بیمه، درآمد پایینی دارند، کمیته امداد با رعایت ضوابط مربوطه، کمک‌معیشتی تکمیلی ارائه می‌کند تا فشار اقتصادی از خانواده‌ها کاهش یابد. این افراد معمولا تحت پوشش تأمین اجتماعی یا صندوق روستاییان و عشایر هستند و مستمری آنها محدود و رقمش پایین است پس فرآیند حمایت کاملا مبتنی بر سامانه امداد هوشمند و ارتباط وب‌سرویسی با این صندوق‌هاست و نیازی به مراجعه حضوری نیست؛ سال ۱۴۰۲ حدود ۲۰۰هزار درخواست از این طریق ثبت شد.همچنین بخشنامه‌ای صادر شده که افرادی با دریافتی کمتر از سقف تعیین‌شده، مشمول حمایت تکمیلی می‌شوند و از طریق مکاتبه با تأمین اجتماعی، صندوق روستاییان و عشایر، فهرست این افراد شناسایی و کمک‌رسانی می‌شود. سامانه‌های هوشمند کمیته امداد از نظر امنیت و کارایی در سطح بالایی قرار دارد و در ارزیابی سال قبل وزارت ارتباطات از میان ۱۶۸ دستگاه، رتبه دوم را کسب کرده که نقش مهمی در ارائه خدمات دقیق و عادلانه دارد.
درحوزه تأمین‌مسکن برای مددجویان‌چه اقداماتی انجام‌شده وچه‌برنامه‌ای برای توسعه این طرح‌ها درسال‌های آینده دارید؟
مسکن، یکی از سه رکن اصلی توانمندسازی مددجویان در کنار اشتغال و تقویت خودباوری است. در این حوزه، کمیته امداد با همکاری دولت، خیرین، بنیاد مسکن، بنیاد مستضعفان و بسیج سازندگی اقدامات قابل‌توجهی انجام داده است. برای مثال طی چهار سال گذشته (سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳) دولت حدود ۹۵۰۰ میلیارد تومان و بنیاد مسکن ۲۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات بانکی در اختیار مددجویان قرار داده است. سهم مشارکت مردمی و نهادها نیز بیش از ۱۴هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بوده که نقش پررنگ‌تری نسبت به کمک‌های دولتی داشته است. در این الگو، بخش عمده هزینه از تسهیلات قرض‌الحسنه بانکی تأمین می‌شود و مددجویان اقساط آن را پرداخت می‌کنند و بقیه از محل کمک‌های مردمی و نهادها و دولت تکمیل می‌شود. اولویت اصلی با روستاها و خانوارهای دو نفره و بیشتر است اما در شهرها نیز فعال هستیم و با بنیاد مسکن و بسیج سازندگی همکاری داریم. در طرح نهضت ملی مسکن نیز تسهیلات ۵۵۰و ۶۵۰ میلیون تومانی با سود ۱۸تا ۲۳درصد ارائه می‌شود که مددجویان کمیته امداد و بهزیستی توان پرداخت اقساط آن را ندارند و نیازمند سازوکارهای حمایتی ویژه هستند. بر همین اساس موضوع مسکن مددجویان کمیته امداد و سازمان بهزیستی در جلسات شورای عالی مسکن در دولت مطرح و در حال پیگیری است.
با توجه به فشارهای اقتصادی و تورم، برنامه‌ای برای افزایش مستمری‌ها دارید؟
امسال،دولت و مجلس مستمری را۴۰درصد افزایش دادند؛ مثلا برای یک نفر مستمری یک‌میلیون و۴۰۰هزارتومان پرداخت می‌شود و برای خانوارهای پنج نفره و بالاتر چهار میلیون و ۴۰۰هزارتومان.همچنین اگر این افراد در دهک‌های یک تا سه باشند، برای هر نفر ۴۰۰هزار تومان یارانه تعلق می‌گیرد. اکنون برای افزایش این مستمری برنامه داریم اما اولویت ما علاوه بر افزایش مستمری، توانمندسازی مددجویان است. در حال حاضر حدود ۸۵۰ هزاردانش‌آموز و۵۰ هزار دانشجو تحت پوشش داریم. همچنین۲۲هزار و۵۰۰ استعداد برتر داریم؛ در کنکور امسال بیش از ۳۰۰۰قبولی از مناطق محروم داشتیم. اینها نشان می‌دهد که تمرکز ما صرفا بر پرداخت مستمری نیست، بلکه بر تقویت علمی، تحصیلی، اشتغال و مهارت‌آموزی هم متمرکزیم. افزایش مستمری همراه با برنامه‌های توانمندسازی از اولویت‌های ماست.
در پایان از اصحاب رسانه و مطبوعات و رسانه‌ملی و نشریه وزین جام‌جم به خاطر ترویج فرهنگ خیر و احسان صمیمانه سپاسگزارم و همین‌جا از مردم عزیزمان، خیرین و خیریه‌ها که برای تقدیر و تشکر از آنان زبانم قاصر است و فقط همین را عرض می‌کنم که اجرتان با خداوند متعال و دعای خیر یتیمان و نیازمندان بدرقه راه‌تان باشد. از نهادهای انقلاب و دولت محترم و نمایندگان محترم مجلس نیز سپاسگزاری می‌کنم.
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
جنبش مردمی سوریه
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
زمان دیپلماسی برای حمایت از مقاومت
عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
نقش ویژه اهالی اندیشه، رسانه و هنر در مقابله با تهدیدات نرم
گوناگون
گفت و گو
رئیس کمیته امداد امام خمینی(ره) در گفت‌وگو با روزنامه «جام‌جم» خبر داد
خبرهای خوش برای مددجویان
بررسی راهکارهای برونرفت از چالشهای فرهنگی در گفت‌وگو با دکتر حامد حاجیحیدری، جامعهشناس