اکسپو در شهر انرژی‌های پایدار

حالا نزدیک 20 سال از زمانی که نورسلطان نظربایف رئیس‌جمهور این کشور، پایتخت را از آلماتی در جنوب به آستانه در شمال قزاقستان برد، می‌گذرد. در این 20 سال آستانه چهره عوض کرده است. شهری که روی دشتی پهناور قرار گرفته، حالا پر از برج‌ها و آسمانخراش‌های رنگارنگ است که اغلب آنها نمای شیشه‌ای دارند.

تغییر چهره پایتخت جدید قزاقستان، تنها به برج‌سازی خلاصه نمی‌شود. قزاق‌ها کارهای دیگری هم کرده‌اند. معماران شهیر دنیا را دعوت کرده‌اند تا برای آنها نشان‌های ملی و ساختمان‌هایی با طراحی‌های مدرن بسازند. نمونه‌اش ساختمان‌هایی مانند خان شاتر که بنایش برگرفته از فرهنگ قزاق‌های چادر نشین است و امروزه یکی از مدرن‌ترین مراکز تجاری این کشور است یا بنای معروف بایترک که نماد قزاقستان شده است و رد این بنا را حتی در اسکناس‌های پولی و پرچم قزاقستان می‌توان یافت.

همه اینها باز هم تغییرات آستانه را به‌طور کامل نشان نمی‌دهد. آستانه با میزبانی اکسپو 2017 بیش از همیشه خود را سر زبان‌ها انداخته است. با توجه به تمرکز بر انرژی‌های پایدار مانند نور خورشید و باد، دو منبعی که به وفور در آستانه یافت می‌شود، قزاق‌ها موفق شده اند میزبانی اکسپو 2017 را از آن خود کنند. مجموعه نمایشگاه‌های جهانی اکسپو 2017 آستانه با تمرکز بر موضوع انرژی‌های آینده و کنترل استفاده از سوخت‌های فسیلی،‌ این روزها پذیرای بسیاری از گردشگران و کارشناسان و مقامات جهان است.

این مجموعه نمایشگاه جهانی که از تاریخ 10 ژوئن تا 10 سپتامبر 2017 (20 خرداد تا 19 شهریور) در شهر آستانه کشور قزاقستان برگزار می‌شود، بازتاب نگرانی جامعه جهانی درباره مساله مصرف انرژی است و در واقع هدف اصلی اکسپو 2017 آستانه با شعار انرژی آینده،‌ بحث و توسعه دانش در جهت کنترل مصرف انرژی در سیاره زمین، کنترل استفاده از سوخت‌های فسیلی و به حداقل‌ رساندن آسیب‌های محیطی عنوان شده است.

نورسلطان نظربایف، رئیس‌جمهور قزاقستان در مراسم افتتاحیه اکسپو 2017 عنوان کرد: هدف این رویداد جهانی این است که مرکزی باشد برای گردهم آوردن آرا و ایده‌های بین‌المللی از کشورهای شرکت‌کننده در موضوع انرژی‌های جایگزین و تجدیدپذیر. بشریت در آستانه ایجاد یک منبع بسیار کارآمد انرژی است.این نمایشگاه نقش مهمی در توسعه انرژی پاک خواهد داشت. میلیون‌ها قزاق و هزاران نفر از مهمانان خارجی با جدیدترین ایده‌ها در این حوزه آشنا خواهند شد.

نمایشگاه جهانی یا اکسپو، مجموعه نمایشگاه‌هایی است که هر چند سال یکبار در کشورهای مختلف جهان برگزار می‌شود. این نمایشگاه‌ها مهم‌ترین نمایشگاه‌های برگزار شده در جهان محسوب می‌شوند. ایده برگزاری این قبیل نمایشگاه‌ها به سنت رایج بین فرانسویان برای برگزاری نمایشگاه‌های سالانه برمی‌گردد. سال 1844 نمایشگاهی با عنوان نمایشگاه صنعتی فرانسه در پاریس برگزار شد که زمینه‌ساز ادامه این قبیل نمایشگاه‌ها در سطح بین‌المللی و تحت نام نمایشگاه جهانی بود. اولین دوره این نمایشگاه‌ها پس از انقلاب صنعتی با نام نمایشگاه بزرگ در هاید پارک لندن به سال 1851 برگزار شد. اهمیت این نمایشگاه و پیامدهای آن برای کشورهای جهان آن چنان ارزشمند است که امروزه اکسپو، سومین رویداد مهم دنیا پس از مسابقات جام جهانی فوتبال و بازی‌های المپیک است و نام المپیک فرهنگ ملل را برای آن برگزیده‌اند.

اهمیت اکسپو 2017 آنقدر هست که در مراسم افتتاحیه آن، مهمانان ویژه‌ای مانند شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین، نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه و نوازشریف، نخست‌وزیر پاکستان حضور داشتند. از کشورمان هم محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در افتتاحیه این رویداد جهانی شرکت کرد.

مجموع مساحت برگزاری نمایشگاه جهانی اکسپو 2017 آستانه، 174 هکتار است که 25 هکتار آن به فضای نمایشگاهی اکسپو شامل پاویون‌های بین‌المللی بیش از 100 کشور جهان و پاویون‌های موضوعی اختصاص یافته است. سمبل این رویداد جهانی نیز پاویون کشور میزبان قزاقستان معرفی شده که به شکل یک کره بسیار بزرگ طراحی شده و شامل مواردی چون موزه‌ آینده و موزه ویژه تاریخ کشور قزاقستان می‌شود. این کره بسیار مدرن و زیبا را نورمن فاستر، معمار شناخته شده جهان طراحی کرده است. چیدمان پاویون‌های اکسپو به این شکل است که چند سالن در پیرامون کره، پاویون‌های کشورهای شرکت‌کننده را میزبانی می‌کنند و در مرکز آن، کره شیشه‌ای شکل، هم پاویون کشور میزبان است و هم موزه‌ای برای آینده. داخل این کره، چشم‌اندازهایی از معماری و انرژی آینده جهان را می‌توان دید.

پاویون جمهوری اسلامی ایران نیز یکی از غرفه‌های پر بازدید اکسپو 2017 آستانه است. در نمای بیرونی پاویون ایران، نام ایران به شکل روبانی متشکل از سه رنگ پرچم کشورمان نقش بسته است. روی یکی دیگر از جداره‌های بیرون پاویون ایران، با توجه به بحث انرژی‌های بادی در این نمایشگاه جهانی، تصویری از بادگیرهای یزد و همچنین آسیاب‌های بادی منجیل چشم نوازی می‌کند. داخل پاویون هم در قالب فیلم و ویدئو پروژکشن، کاشی‌کاری‌های زیبای ایرانی جلوه‌گری می‌کند. البته باید اضافه کرد که پاویون کشورهایی مانند قطر، ترکیه و امارات متحده عربی هم در این نمایشگاه جهانی با ایده‌هایی جالب توجه، بازدیدکنندگان را جلب خود می‌کنند.

بیش از 115 کشور و 22 سازمان بین‌المللی در نمایشگاه اکسپو 2017 آستانه حضور دارند. پیش‌بینی می‌شود 2 میلیون گردشگر در مدت سه ماه برگزاری این نمایشگاه جهانی از آن دیدن کنند و مجموع تعداد بازدیدکنندگان آن نیز 5 میلیون نفر برآورد شده است. گردشگران خارجی عمدتا از کشورهای مستقل مشترک‌المنافع، چین و بخش عمده‌ای نیز از اروپا، ترکیه و آمریکا هستند. باید در نظر گرفت،‌ برگزاری چنین رویدادی قطعا زیرساخت‌های بسیاری مانند هتل‌های مناسب را طلب می‌کند.

دیدن اکسپو 2017 فرصت مناسبی برای آشنایی با فرهنگ قزاقستان و نیز تغییرات و مدرنیزاسیون این کشور است. جدا از این که این کشور، بزرگ‌ترین کشور جدا شده از اتحاد جماهیر شوروی است و حالا خود عنوان نهمین کشور پهناور جهان را یدک می‌کشد، جدا از این که با چنین وسعتی آستانه به عنوان پایتخت فقط 800 هزار نفر جمعیت دارد، جدا از روند توسعه و ساخت و ساز در این کشور، جدا از ساختمان‌های نوساز و مراکز فرهنگی و مساجد بی‌شمار شهر، جدا از فرهنگ بالای رانندگی شهروندان، آستانه جاذبه‌های دیگری هم دارد که گردشگران و بازدیدکنندگان از اکسپو می‌توانند در مدت سفر به این شهر، آنها را از نزدیک ببینند.

سجاد روشنی