چالش برسر انتقال آب کارون

به گزارش جام‌جم، درحالی که وزارت نیرو بر تداوم طرح‌های سدسازی و انتقال آب کارون به دیگر استان‌ها و فلات مرکزی اصرار می‌ورزد، برخی کارشناسان، این طرح‌ها را باعث از بین بردن کارون و حجم آب آن ارزیابی کرده و بر توقف آن اصرار می‌ورزند.

این کارشناسان می‌گویند، عده‌ای تصور می‌کنند رودخانه کارون می‌تواند نیازهای آبی کل کشور را مرتفع کند در حالی که تا امروز از بالادست کارون بزرگ حدود 3/1میلیارد مترمکعب آب به استان‌های فلات مرکزی منتقل شده است و این رودخانه با توجه به کاهش آورد آب در سال‌های اخیر دیگر ظرفیت اجرای طرح‌های انتقال آب بین حوضه‌ای را ندارد، لذا آنان از دولت می‌خواهند این طرح‌های انتقال آب را متوقف کند.

اما در ادامه این چالش، این بار نمایندگان استان خوزستان تمام قد به میدان آمده و می‌گویند تلاش دارند با ابزار قانونی چون تحقیق و تفحص، جلوی انتقال بیشتر آب کارون را بگیرند.

کاهش 6 میلیارد مکعبی آب کارون

در این باره، دکتر مهدی قمشی، عضو هیات علمی گروه سازه‌های آبی دانشگاه چمران اهواز به جام‌جم می‌گوید: به دنبال سدسازی‌ها و اجرای متعدد طرح‌های انتقال آب از سرشاخه‌های کارون بزرگ آورد این رودخانه در سال‌های اخیر از 20میلیارد مترمکعب به 14میلیارد مترمکعب کاهش یافته که این میزان کاهش آب ورودی سبب بروز مشکلات بسیاری در پایین دست کارون شده است و متاسفانه با وجود اثرات و خطرات اجرای طرح‌های انتقال آب از سرشاخه‌های کارون بزرگ، مدیران منابع آب کشور برای انتقال دو میلیارد متر مکعب دیگر نیز نقشه کشیده‌اند. وی ادامه داد: اصرار بر اجرای طرح‌های انتقال آب از سرشاخه‌های کارون به هیچ وجه قابل توجیه نیست، چراکه آب مورد نیاز مردم در بخش‌های شرب، بهداشت و صنعت در همه مناطق کشور به‌حد کافی وجود دارد و آنچه به نام آب شرب از سرشاخه‌های کارون به استان‌های فلات مرکزی منتقل می‌شود، آب مورد مصرف آن استان‌ها در بخش کشاورزی است.

این کارشناس، اجرای طرح‌های انتقال آب از سرشاخه‌های کارون و دز را مخرب برشمرد و گفت: برای انتقال هر متر مکعب آب به استان‌های فلات مرکزی بیش از هزار تومان هزینه می‌شود و این در حالی است که در بهترین حالت به ازای هر متر مکعب آب فقط 400 تومان در بخش کشاورزی درآمد خواهیم داشت. بنابراین با یک محاسبه ابتدایی؛ غیرعلمی و غیراقتصادی بودن این طرح‌ها مشخص می‌شود.

قمشی با اشاره به درآمد حاصل از استحصال انرژی در مسیر رودخانه کارون افزود: آبی که از سرشاخه‌های رودخانه کارون به سمت استان خوزستان سرازیر می‌شود از پنج نیروگاه برق‌آبی عبور می‌کند که براساس محاسبات صورت گرفته در سال 94 به ازای هر متر مکعب آب 170تومان درآمد عاید دولت می‌شود که با اجرای این طرح‌ها و کاهش آورد کارون این درآمدها نیز از دست خواهد رفت.

طرح‌هایی بدون مجوز زیست‌محیطی

مشاور استاندار خوزستان در حوزه مسائل آب همچنین با اشاره به کمبود آب در حوضه آبریز کارون و ایجاد مشکلات زیست‌محیطی در پایین دست این رودخانه تصریح می‌کند: به دلیل کمبود آب در مصب رودخانه اروند و خلیج‌فارس با مشکل کاهش کیفیت آب و آلوده شدن آبزیان مواجهیم که ادامه این روند سبب برهم خوردن شرایط زیست در پایین دست رودخانه کارون و تشدید کانون‌های جدید گردوغبار خواهد شد.

قمشی افزود: در گذشته سیلاب‌هایی در رودخانه کارون رخ می‌داد و بخشی از آب حاصل از آنها وارد زمین‌های اطراف می‌شد، اما سال‌هاست به سبب اجرای طرح‌های انتقال آب و سدسازی‌های بی‌رویه دیگر شاهد وقوع سیلاب‌ها و سیراب شدن زمین‌ها نیستیم و به دلیل نبود رطوبت و خشکی بیش از حد خاک، امروز این زمین‌ها به کانون‌های اصلی ریزگرد تبدیل شده و مردم استان خوزستان را با مشکلات عدیده‌ای مواجه کرده است.

این استاد دانشگاه با اشاره به فعالیت مجدد طرح‌های انتقال آب بهشت‌آباد، کوهرنگ3 و ونک سولکان ضمن غیرقانونی خواندن این طرح‌ها گفت: آغاز به کار مجدد طرح بهشت‌آباد با وعده‌های دکتر روحانی به مردم استان خوزستان همخوانی ندارد.

وی ادامه داد: طرح بهشت‌آباد با انتقال سالانه 580 میلیون مترمکعب و طرح ونک سولکان با انتقال 345 میلیون مترمکعب آب از سرشاخه‌های کارون بزرگ، حیات این رودخانه تمدن‌ساز را با چالش‌های بزرگ‌تری مواجه خواهد کرد و همان‌گونه که می‌دانید این طرح‌ها مجوزهای زیست‌محیطی ندارد پس مردم استان‌های خوزستان و چهارمحال و بختیاری انتظار دارند رئیس‌جمهور هرچه سریع‌تر به این مساله ورود کند و مانع اجرای این طرح‌های غیرکارشناسی شود.

دکتر مهدی قمشی عنوان کرد: انتقال آب از سرشاخه‌های کارون و دز به نفع کشور نیست و سبب ایجاد اختلاف میان استان‌ها و تشدید حس تبعیض و بی‌عدالتی بین مردم استان‌های مبدا انتقال آب می‌شود.

تحقیق و تفحص در دستور کار

از سوی دیگر، علی ساری نماینده مردم اهواز در مجلس به جام‌جم می‌گوید: چند ماه قبل کمیته‌ای متشکل از نماینده سازمان برنامه و بودجه، وزارت نیرو و تعدادی از نمایندگان مجلس با هدف تحقیق و تفحص در خصوص طرح‌های سدسازی و انتقال آب از سرشاخه‌های کاررون بزرگ تشکیل شد، اما متاسفانه نتیجه لازم محقق نشد، اما بزودی و در صحن علنی مجلس جلسه‌ای با موضوع طرح تحقیق و تفحص را پیش رو خواهیم داشت و اصرار ما بر این است که از طریق مجلس و با حکم قانونی با متخلفان برخورد کنیم، چراکه صحبت در این مورد دیگر کارساز نخواهد بود.

وی ادامه داد: آب مازادی برای انتقال در حوضه آبریز کارون وجود ندارد و مردم بسیاری از مناطق در استان خوزستان از کمبود آب رنج می‌برند، این در حالی است که این طرح‌ها با نام آب شرب و با هدف توسعه صنعت و کشاورزی به استان‌های فلات مرکزی منتقل می‌شود.

نماینده مردم اهواز در مجلس اظهار می‌کند: اجرای طرح‌های انتقال آب از سرشاخه‌های کارون و دز سبب تشدید آسیب‌های اجتماعی و نارضایتی میان مردم استان‌های خوزستان و چهارمحال و بختیاری خواهد شد، چراکه متولیان وزارت نیرو در این خصوص جهت‌دار عمل می‌کنند و گویی اولویت این وزارتخانه، استان‌های فلات مرکزی است.

ساری می‌افزاید: با جدیت مساله انتقال آب را پیگیری خواهیم کرد، زیرا مدیران منابع آب کشور بدون توجه به نظرات کارشناسان و عواقب اجتماعی، اقتصادی و امنیتی بر اجرای این طرح‌ها اصرار می‌ورزند.

وی با انتقاد از عملکرد سازمان حفاظت محیط زیست کشور تصریح می‌کند: متاسفانه سازمان حفاظت محیط زیست در کشور ما قدرت نفوذ و اثرگذاری لازم را ندارد و امروز شاهد فعالیت بیش از پیش طرح‌های انتقال آبی هستیم که بدون مجوزهای زیست محیطی است.

نگارنخلی

جام‌جم خوزستان