روزشمار هنرستان‌ها برای رسیدن بودجه

همه‌شان اما متفق‌القول می‌گویند که اگر هنرستان‌ها بخواهند به ابهت چند دهه قبلشان برگردند نیاز به امکانات و تزریق بودجه دارند. این را وزارتخانه هم تائید می‌کند و مدیرکل کاردانش آموزش و پرورش از این که به جام‌جم بگوید تجهیز هنرستان‌ها به هزارمیلیارد تومان بودجه نیاز دارد، تردید نمی‌کند.

ماه مهر دارد از راه می‌رسد و این کمبودها از هم‌اکنون ذهن مدیران هنرستانی را درگیر کرده است، مدیرانی که شهرمحل فعالیتشان گرچه کیلومترها با هم فاصله دارد ولی حرفشان یکی است.

مدیری در شهر زنجان به جام‌جم توضیح می‌دهد که در هنرستان آنها برای 22 دانش‌آموز رشته تراشکاری فقط سه دستگاه تراش و فرز وجود دارد که برای ایستادن هر کدام از این 22 نفر پای دستگاه مجبور شده‌اند آنها را در دو شیفت صبح و بعدازظهر تقسیم کنند و هر دستگاه را به چهار هنرجو بدهند.

وضعیت تجهیزات موردنیاز رشته‌های تاسیسات و نقشه‌کشی در هنرستان آنها نیز مشابه است، وضعیتی که همچون پژواک یک آوا، کیلومترها این‌سوتر در تهران نیز تکرار شده است. مدیر یکی از هنرستان‌های پایتخت درباره کمبودهایی که آنها را شدید توصیف می‌کند به جام‌جم می‌گوید که دستگاه‌های تراشمان همه متعلق به 50 سال قبل است و یکی از دو دستگاهی که جدیدترند، خراب و از کارافتاده است.

مدیری دیگر در گوشه‌ای دیگر از تهران دست می‌گذارد روی کمبود رایانه در هنرستانشان و توضیح می‌دهد که برای یک کلاس 34 نفره فقط پنج رایانه سالم دارند.

تجهیزات مستهلک و از دور خارج شده، معضل بزرگ هنرستان‌هاست که گریبان همه‌شان را به نوعی گرفته و مدیر هنرستانی در کرمان به ما می‌گوید که 20دستگاه تراش دارند و بودجه‌ای که برای تعمیر آنها می‌رسد فقط کفاف یک دستگاه را می‌دهد.

سایه کمبود بر سر تالیف کتاب

کمبود امکانات، سه هنرستان در تهران و رشته نقشه‌کشی در 13 مدرسه فنی پایتخت را تعطیل کرده است.

با این خبر که منبعی مطلع به جام‌جم گزارش می‌دهد دیگر شکی نمی‌ماند که مضیقه‌های مالی و تجهیزاتی در هنرستان‌ها چه موج فراگیری دارد.

این کمبود به اندازه‌ای است که کمال‌الدین میرزنده‌دل،‌ عضو کمیسیون دفتر تالیف کتاب‌های هنرستانی را برآن داشت تا درگفت‌وگو با ما از کمبودهایی بگوید که تالیف و تدوین کتاب‌های درسی را نیز به مشکل انداخته است.

او می‌گوید همان‌طور که کسی با دیدن عکس ماشین و نشستن پای بازی‌های رایانه‌ای، راننده نمی‌شود هیچ هنرجوی هنرستانی هم با دیدن عکس ماشین‌آلات در کتاب‌ها، فنی نمی‌شود.

او درباره کمبود بودجه برای خرید تجهیزات حرف می‌زند، از دستگاه‌های چند ده میلیون تومانی که جایشان در اغلب هنرستان‌ها خالی است و مولفان هنگام نگارش کتاب‌ها نمی‌دانند در کتاب‌ها چه بنویسند.

نسیم تزریق بودجه وزیدن گرفت

این حرف‌ها، این درد دل‌ها و این کمبودها البته چیزی نیست که آموزش و پرورش منکرش باشد بلکه این مدیرکل کاردانش وزارتخانه است که خودش به جام‌جم اعلام می‌کند که برای تجهیز هنرستان‌ها آن‌گونه که اسناد بالادستی مثل سند تحول و برنامه ششم توسعه می‌خواهند، هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است.

با این حال مصطفی آذرکیش، خوش‌خبر نیز هست و می‌گوید بتازگی با درخواستمان برای پرداخت 53 میلیارد تومان از خزانه موافقت شده که به محض واریز، میان استان‌ها توزیع می‌شود.

در کشورمان 7100 هنرستان فعال است که 4400 مورد آن کاردانشی و 2700 هنرستانش فنی و حرفه‌ای است که به گفته آذرکیش تا امروز که هنوز ثبت نام‌ها تکمیل نشده، 650 هزار هنرجو در پایه‌های دهم و سوم نظام قدیم ثبت‌نام کرده‌اند.

این عدد گرچه با رقمی که موردپسند برنامه ششم توسعه است، فاصله دارد اما گویای این حقیقت است که برای حفظ و نگهداشت این افراد در هنرستان‌ها، تبدیل‌شان به نیروهایی ماهر و البته جذاب کردن هنرستان‌ها برای دانش‌آموزانی که سال‌های آینده باید وارد آنها شوند، نیاز به سرمایه‌گذاری و تزریق بودجه است.

برنامه ششم توسعه تاکید دارد که سالانه به‌طور میانگین باید 2.5 تا 3 درصد به جمعیت دانش‌ آموزان رشته‌های مهارتی اضافه شود و از38 درصد درسال 96 به 50درصد در سال 1400 برسد. اما اکنون در سال 96، تعداد دانش‌آموزان ثبت‌نام کرده در هنرستان‌ها (650 هزار نفر) با 38درصد مورد انتظار، فاصله‌ای قابل ملاحظه دارد که علت مهم آن تجهیز و به‌روز نبودن هنرستان‌ها و در نتیجه کمرنگ شدن جذابیت آنهاست.

چند گام برای بهتر شدن

اما اوضاع کم‌کم دارد بهتر می‌شود، لااقل تاکید مصطفی آذرکیش که بر این است. او به ما توضیح می‌دهد که بعد از تاکیدات رهبری بر لزوم توسعه رشته‌های مهارتی و پس از آن تاکید مکرر رئیس‌جمهور بر توسعه آموزش‌های فنی در مدارس، اراده‌ای ملی برای حرکت در این مسیر شکل گرفته است که نمونه‌اش خرید تجهیزات کارگاهی از طریق مناقصه، تامین اعتبار 2 درصدی از محل فروش گاز و دریافت200 میلیاردتومان از محل تسهیلات بانک‌هاست.

هفته پیش که کلنگ ساخت هنرستانی دخترانه درسیستان و بلوچستان به زمین خورد و هنرستانی در نقطه صفر مرزی افتتاح شد، مثل این اواخر که خیران خراسان رضوی برای تامین تجهیزات هنرستان‌ها دست به جیب شدند، نسیم تغییر وزیدن گرفت. اما سال‌ها مهجور ماندن، با هنرستان‌ها کاری کرده که برای قد راست کردن به بیش از نسیمی نیاز دارند. هنرستان‌هایی که تعطیل شده‌اند یا در شرف تعطیلی‌اند، توجه ویژه می‌خواهند، شاید توجهی به بزرگی هزار میلیارد تومان.

بخشی از بیانات رهبر معظم انقلاب درباره لزوم توجه به هنرستان‌ها

یکی از اشکالات آموزش ‌و پرورش ما، بیماری دانشگاه‌گرایی است. در سطح محیط دانش‌آموزی ما دانشگاه‌گرایی وجود دارد؛ یعنی اگر کسی بخواهد درس بخواند و به دانشگاه نرسد، کانّه درس نخوانده؛ این خطا است، این غلط است، لزومی ندارد. ما این‌قدر در کشور نیازهای فوری، فوتی، لازم و مهم داریم که هیچ احتیاجی به تحصیلات دانشگاهی ندارد؛ احتیاج به مدرک دکترا و ارشد و غیرذلک ندارد؛ این‌که بنده سال‌های متمادی ـ چندین بار تا حالا ـ روی این هنرستان‌ها و فنی‌ و حرفه‌ای‌ها تکیه می‌کنم، به‌خاطر این است. این بخش‌های مربوط به فنی و‌ حرفه‌ای را باید تقویت کرد، باید افزایش داد.

در کشور نیازهای فوری و ضروری غیرمرتبط با تحصیلات دانشگاهی بسیار زیاد است و بر همین اساس، بنده سال‌هاست که بر موضوع اهتمام به هنرستان‌ها و مراکز فنی و حرفه‌ای و تقویت آنها تاکید دارم.

مریم خباز - جامعه