نگرانی خوزستان از آینده کارون

به گزارش جام‌جم، به گفته کارشناسان در چند دهه گذشته ساخت سدهای متعدد در بالادست رودخانه‌های استان خوزستان و اجرای پروژه‌های انتقال آب از سرشاخه‌های کارون بزرگ (کارون و دز) سبب تخریب محیط‌زیست، از بین رفتن اکوسیستم و بروز مشکلات بسیاری همچون وقوع پدیده ریزگردها، افزایش بیماری‌های تنفسی و... در خوزستان شده است. حال چند سالی می‌شود که مردم، فعالان محیط‌زیست، کارشناسان و استادان دانشگاه موضوعات پیرامون کارون را با حساسیت بیشتری دنبال می‌کنند تا از تکرار اشتباهات گذشته درباره آب این رودخانه بزرگ و حیاتی جلوگیری کنند.

در این راستا، اکنون که روز انتخاب گزینه پیشنهادی دولت برای وزارت نیرو فرارسیده، فعالان محیط زیست نگرانی خود را از آینده و سرنوشت کارون باصدای بلند اعلام می‌کنند.

روی طرح‌های انتقال آب کارون اصرار نکنیم

فاطمه ظفرنژاد، کارشناس و پژوهشگر آب و توسعه پایدار در این باره به جام‌جم می‌گوید: کارون بزرگ‌ترین رودخانه کشور و تنها رودخانه قابل کشتیرانی ایران است که بر اثر مدیریت سازه‌ای آب، امروز حال و روز خوشی ندارد.

وی ادامه می‌دهد: در شش دهه گذشته و در سایه مدیریت دولتی متمرکز در بخش آب عمده‌ای از رودخانه‌ها، تالاب‌ها، دریاچه‌ها و سفره‌های زیرزمینی در کشورما از بین رفته‌اند.ظفرنژاد می‌افزاید: افراط در ساخت سدها موجب از بین رفتن حیات و پیکره‌های آبی ارزشمند در سطح کشور شده است.

وی می‌گوید: در شش دهه گذشته 647 سد ساخته‌ایم، 146 سد در دست ساخت داریم و مطالعات 537 سد دیگر آغاز شده است که بزودی ساخت آنها کلید خواهد خورد. این در حالی است که با توجه به اقلیم خاص ایران و تبخیر بسیار زیاد آب، ساخت این سدها هیچ توجیه علمی ندارد و در گذشته نیز با وجود مهارت ایرانی‌ها در ساخت سدها؛ از حفر قنات، برداشت آب از رودخانه‌ها، ایجاد شبکه‌های برداشت آب و سایر روش‌های سازگار با محیط و بدون تبخیر استفاده می‌شده است. ظفرنژاد همچنین با اشاره به اجرای طرح‌های انتقال آب می‌افزاید: متاسفانه مدیران منابع آب کشور بدون در نظر گرفتن اثرات و نتایج پروژه‌های گذشته بر اجرای طرح‌های انتقال آب اصرار می‌ورزند.

وی در پایان می‌گوید: اگر خواهان حل مشکلات آب کشور هستیم لازم است از مجلس و کمیسیون آب، خاک و کشاورزی بخواهیم بخش آب را از وزارت نیرو جدا و با سایر منابع طبیعی تلفیق کنند و با تشکیل شوراهای راهبردی در هر منطقه و حوضه آبریز از خطرات احتمالی اجرای طرح‌های انتقال آب جلوگیری کنند.

نمایش وارونه واقعیت‌های کارون

همچنین یوسف فرهادی‌بابادی، فعال محیط‌زیست و عضو کمپین مردمی زاگرس مهربان در استان خوزستان به جام‌جم می‌گوید: متاسفانه جریان آب‌سالار کشور (مافیای آب) به واسطه رسانه‌هایی که در اختیار دارد، سعی می‌کند واقعیت‌های موجود در حوزه محیط زیست و آب کارون را به شکل دیگری نمایش دهد و سوءمدیریت‌ها را بر گردن خشکسالی و تغییرات اقلیمی بیندازد.

وی با اشاره به پروژه انتقال آب بهشت‌آباد از سرشاخه‌های کارون به فلات مرکزی می‌افزاید: براساس آمار سازمان محیط‌زیست رودخانه بهشت‌آباد با کاهش 57 درصدی آورد آب مواجه شده است پس برچه اساس وزارت نیرو برای انتقال 580 میلیون مترمکعب از این رودخانه برنامه‌ریزی کرده است؟!

قربانی کردن کارون برای صنایع ورشکسته

هژیر کیانی، دبیر انجمن دوستداران طبیعت و محیط‌زیست استان خوزستان نیز می‌گوید: بیش از 40درصد منابع آب کشور در بخش کشاورزی به هدر می‌رود که اگر بتوانیم تنها 10درصد از میزان هدر رفت آب در بخش کشاورزی را کنترل کنیم دارایی آب شرب ما در کشور چند برابر خواهد شد و دیگر نیازی به کشتن کارون برای تسکین زاینده‌رود و کشتن زاینده رود برای توسعه صنایع ورشکسته فولاد در کویر نخواهد بود. وی می‌افزاید: توسعه یکجانبه نگرانه و مبتنی بر آزمون و خطا، فاجعه سد کارون3 که در جریان ساخت آن بیش از 13 هزار نفر مجبور به کوچ اجباری شدند، بیش از 100 هزار اصله بلوط به ارزش اکولوژیکی چند میلیارد دلار و بیش از 110 اثر باستانی و فرهنگی را از دست دادیم و یک میراث طبیعی، معنوی و مردمی را برای همیشه از بین برده‌ایم. اینها نکاتی است که باید درانتخاب گزینه پیشنهادی وزیر نیرو به آن توجه کرد.

کیانی تصریح می‌کند: خوزستان و خوزستانی‌ها نگران کارون و آینده و سرنوشت آن هستند. اما امیدواریم با تهیه یک برنامه نجات بخش جامع مانع از تکرار اشتباهات گذشته در کارون شویم و هر گزینه‌ای که درراس وزارت نیرو قرار گیرد، این برنامه جامع، بزرگ‌ترین مطالبه خوزستانی‌ها خواهد بود.

خود خوزستان آب ندارد اما...

مسعود اسدی رئیس خانه کشاورز استان خوزستان می‌گوید: با وجود حدود یک‌سوم منابع آب کشور در استان، خوزستان هیچ نماینده‌ای در وزارت نیرو ندارد تا از منافع مردم این استان دفاع کند.

وی می‌افزاید: طرح‌های انتقال آب از سرشاخه‌های کارون چگونه مجوز می‌گیرند در حالی که کشاورزان خوزستانی هفت سال است با ممنوعیت کشت مواجه هستند و اجازه انتقال آب چند ده کیلومتری به رودخانه‌های بی‌آب زهره، کرخه و جراحی را نداریم؟!

وی با اشاره به گزینه پیشنهادی دولت برای تصدی وزارت نیرو تصریح می‌کند: اردکانیان از سال 63 پیگیر طرح‌های مطالعاتی انتقال آب کارون به فلات مرکزی بوده و لذا باید به این سابقه توجه کرد و تذکرات لازم را داد.

نگار نخلی

جام‌جم خوزستان