سنگ‌اندازی عربستان علیه ایران در بازار عراق

نشانه‌های اولیه اعمال نفوذ عربستانی‌ها در عراق علیه تجار ایرانی، با جلوگیری از تردد کامیون‌های ایرانی در خاک عراق آغاز شد و در پی آن نوبت به کارشکنی در صادرات کالاهای ایرانی رسید. اما این پایان کار نبود چون عربستان پا را فراتر از آن گذاشت و عراقی‌ها را وادار کرد با تغییر قوانین به نوعی بازارهای رقابتی ایران در عراق را مورد تهدید قرار دهند که یکی از آنها بازار لبنیات ایران در عراق بود.

باید برای جهادگران اقتصادی در عراق هزینه کنیم

یحیی آل‌اسحاق، رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق، با اشاره به سرمایه‌گذاری گسترده عربستان در اقتصاد عراق گفت: عربستان طی سال‌های گذشته مشغول مقابله سیاسی با ایران در منطقه عراق بود، اما با توجه به اقتدار جمهوری اسلامی ایران این حوزه را با شکست داعش واگذار کرد و به همین دلیل امروز سراغ مسائل اقتصادی رفته تا بتواند با ایران مقابله کند.

آل‌اسحاق تاکید کرد: عربستان با ارائه مشوق‌های مالی گسترده، تجار و بازرگانان خود را به‌گونه‌ای در بازار عراق حمایت می‌کند که فعالان بخش خصوصی ایران نمی‌توانند با آن مقابله کنند؛ به عنوان مثال شرکتی را در مقابل برند کاله ایران که بازار لبنیات عراق را به خود اختصاص داده بود قرار داده تا بتواند مانع از فعالیت این کارخانه معتبر ایران در خاک عراق باشد.

رئیس اتاق مشترک ایران و عراق افزود: کمتر از سه سال پیش مردم عراق محصولات عربستانی را دور می‌ریختند یا حتی معدوم می‌کردند، اما امروز این کشور در خاک عراق نمایشگاه تجاری چند ده برابر ایران برپا کرده و تمام محصولاتش را در قفسه‌های فروشگاه‌ها چیده، بدون این‌که نگران واکنش منفی مردم این کشور باشد، چون تضمین‌های لازم را از دولت عراق دریافت کرده است.

وی معتقد است دولت ایران باید قبول کند برای حفظ بازار عراق هزینه کند و به نوعی فضای رقابتی تجار ایرانی را در این منطقه دوباره بازسازی کند، چون در شرایط فعلی بسیاری از تجار ایرانی که در عراق سرمایه‌گذاری کرده‌اند یا این‌که خدمات فنی، مهندسی انجام داده‌اند با کارشکنی مسئولان عراقی مواجه شده‌اند که باید دولت ایران از نفوذ سیاسی خود استفاده کرده و مشکل را برطرف کند.

آل‌اسحاق گفت: سال گذشته دولت عربستان رسما اعلام کرد حضور اقتصادی ایران در بازار عراق برای ما غیرقابل قبول است و از هر امکانی برای مقابله با آن استفاده می‌کنیم، این در حالی است که متاسفانه سیاستگذاری دقیق و صحیحی از جانب مسئولان در این حوزه نشد که در برخی موارد بازار از دست ایران واقعا خارج شده است.

رئیس اتاق مشترک ایران و عراق می‌گوید، در شرایط فعلی بانک‌ها و شرکت‌های بیمه باید به یاری مجاهدان اقتصادی ایران در عراق بشتابند تا برخی کارشکنی‌های صورت گرفته علیه تجار ایرانی جبران شود، چون در بسیاری از موارد مطالبات پیمانکاران ایرانی در عراق پرداخت نمی‌شود.

وی تصریح کرد: عربستان با حمایت‌های آمریکا برای دوران بازسازی عراق برنامه‌ریزی دقیقی صورت داده است به این طریق که امتیازهای ویژه‌ای از دولت عراق برای صادرات مصالح ساختمانی و شرکت در مناقصه‌های مختلف دریافت کرده در حالی که این بازار حق مسلم ایران بوده و لازم است وزارت امور خارجه با همکاری سازمان توسعه تجارت وارد عمل شوند تا این سیاست، عامل حذف ایران از بازار عراق نشود.

نتایج اعمال نفوذ عربستان کم‌کم ظاهر می‌شود

یوسف باپیری، مسئول روابط بین‌الملل اتاق ایران و عراق، نیز با اشاره به سیاست‌های اقتصادی اخیر عراق علیه کالاهای ایرانی گفت: تصمیم‌گیری‌های اخیر دولت عراق علیه تجار ایرانی و کالاهای ایرانی نتیجه اعمال نفوذ عربستان به رهبری آمریکا بوده است در حالی که خود ایران هم در این بازار کوتاهی کرده است.

این عضو اتاق بازرگانی تصریح کرد: باوجود تمام ارتباطات سیاسی گسترده، از آنجا که طی چند سال اخیر ایران کم‌کاری مشخصی در بازار عراق داشت امروز شاهد مشخص شدن نتایج اعمال نفوذ عربستان در این منطقه و بازار هدف کالاهای صادراتی ایران هستیم که باید مقابله به مثل منطقی و دقیقی با این هجوم اقتصادی داشته باشیم.

مسئول روابط بین‌الملل اتاق ایران و عراق تاکید کرد: متاسفانه باوجود شروع خوب دولت ایران برای حضور در بازار عراق مثل ارائه خطوط اعتباری و ارائه خدمات ویژه برای خرید کالاهای ایرانی، امروز شاهد آن هستیم که این امتیازها یکی پس از دیگری به دلیل بی‌توجهی سیاستمداران به روابط اقتصادی از بین رفته است.

وی تصریح کرد: اگر عربستان امروز به خود جرأت داده باوجود تمام مشکلات گذشته با دولت عراق، به طور شفاف در حوزه اقتصادی به ایران اعلان جنگ دهد حاصل کم‌کاری خودمان بوده و لازم است وزارت خارجه و سازمان توسعه تجارت با دقت هرچه بیشتر وارد عمل شوند تا فرصت از دست نرود.

باپیری گفت: عربستان با توجه به نیازهای زیرساختی دولت عراق به گونه‌ای برنامه‌ریزی کرده که از این کشور امتیاز اقتصادی دریافت کند. به عنوان مثال در حالی که صادرات سیمان و خدمات فنی مهندسی ایران به عراق روزبه‌روز کاهش یافته شاهد صفر شدن تعرفه واردات سیمان و کلینکر از عربستان به عراق هستیم و پیمانکاران عربستان بسادگی برنده مناقصه‌های ارائه خدمات می‌شوند.

مسئول روابط بین‌الملل اتاق ایران و عراق تصریح کرد: سیاستمداران عربستان در گذشته با نیت این‌که نفوذ سیاسی ایران را در منطقه کاهش دهند مستقیم و آشکارا از نیروهای داعش حمایت می‌کردند و هیچ ارتباطی با دولت عراق نداشتند، اما امروز که داعش در حال خروج کامل از عراق است در جبهه اقتصادی وارد مقابله با ایران شده است.

این عضو هیات مدیره اتاق ایران و عراق معتقد است در شرایط فعلی بازار صادراتی میلگرد، سیمان، خدمات فنی و مهندسی و حمل و نقل ایران در عراق تقریبا به صفر نزدیک شده و برای بازپس‌گیری مجدد آن باید هزینه بسیاری را متحمل شویم و تنها راهکار آن ایجاد مزیت رقابتی برای تجار ایران در بازار عراق توسط ایران است.

وی افزود: این امری کاملا طبیعی است که دولت عراق به‌دنبال استقلال اقتصادی خود باشد اما راهکار مقابله با این سیاست هم ایجاد شهرک‌های صنعتی در مناطق مرزی و همچنین دریافت مجوز احداث منطقه آزاد ایرانی در منطقه‌ای از عراق است.

باپیری گفت: صادرات ایران به عراق در برخی موارد به کمتر از 15 درصد کاهش یافته و لازم است مسئولان با جدیت هرچه بیشتر درباره کنترل و بازپس‌گیری بازار برنامه‌ریزی کنند؛ چون در طرف مقابل سرمایه‌گذاری گسترده‌ای صورت گرفته که بخش خصوصی ایران به تنهایی قادر به مقابله با آن نیست و باید دولت از نفوذ سیاسی خود در منطقه استفاده کامل داشته باشد.

‌عربستان پاشنه آشیل ایران را شناسایی کرده است

در همین حال علیرضا کلاهی، عضو اتاق بازرگانی و فعال تجاری در بازار عراق نیز گفت: به‌طور کلی کاهش تجارت خارجی ایران با عراق به سه دلیل عمده است که اصلی‌ترین آن مربوط به نفوذ اقتصادی و سیاسی عربستان در عراق است؛ اما موارد دیگر به کم‌کاری خود ایران بازمی‌گردد که باید تا زمان داریم این رویه را اصلاح کنیم.

کلاهی در ادامه افزود: ایران پس از سقوط رژیم صدام توانست ارتباط مناسبی از نظر سیاسی با کشور عراق برقرار کند که همان ارتباط منطقی عاملی بود برای حضور گسترده سرمایه‌گذاران و تجار ایرانی اما رفته رفته راه سیاست از اقتصاد جدا شد.

وی تاکید کرد: در شرایط فعلی بسیاری از بازرگانان عراقی بخصوص در شمال این کشور اعتمادی به بازرگانان ایرانی نمی‌کنند و بیشتر تمایل دارند با دیگران وارد معامله شوند در حالی که 70 درصد کالای ایران از طریق شمال عراق صادر می‌شد و امروز چین و ترکیه سهم بازار ایران را به خود اختصاص داده‌اند.

این فعال تجاری تصریح کرد: با در نظر گرفتن جایگاه اقتصادی عراق برای صادرات غیرنفتی ایران، آمریکایی‌ها به عربستان تاکید کرده‌اند که اگر به دنبال کاهش نفوذ سیاسی ایران در عراق هستید؛ باید ابتدا قدرت اقتصادی این کشور را ضعیف کنید، چون ایران هر چه قدرت اقتصادی بیشتری داشته باشد احتمال اعمال نفوذش در منطقه بالاتر است.

کلاهی گفت: عملکرد ضعیف اقتصادی ایران در یک دهه گذشته باعث شده عربستان در شرایط فعلی پاشنه آشیل کشورمان را در منطقه مسائل اقتصادی شناسایی کرده و از همین طریق به نوعی برای تسخیر بازارهای صادراتی کشورمان مثل عراق یا دیگر کشورها برنامه‌ریزی کند.

این فعال اقتصادی تاکید کرد: لازم است منابع مالی ارزان‌قیمت مناسبی در اختیار فعالان قرار گیرد در حالی که امروز شاهد رقابت پیمانکاران ایرانی و عربستانی در بازار عراق با اختلاف نرخ بهره حداقل 20 درصدی به نفع عربستانی‌ها هستیم.

عماد عزتی - اقتصاد