فرانسه، آمریکا و موقعیت منطقه ای ایران

برنامه های وزیر خارجه فرانسه در واشنگتن

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از سایت سفارت فرانسه در واشنگتن، «ژان ایو لودریان» در این سفر با رکس تیلرسون وزیر خارجه، هربرت مک مستر مشاور امنیت ملی، ویلرو راس وزیر بازرگانی آمریکا و همچنین جرد کوشنر مشاور ارشد و داماد دونالد ترامپ دیدار می‌کند.

منابع فرانسوی اعلام کردند، وزیر خارجه این کشور در واشنگتن به بررسی طیف گسترده ای از مسائل دوجانبه، منطقه ای و بین المللی می پردازد، که این مباحث از چند زاویه مرتبط با جمهوری اسلامی ایران است.

حمایت از برجام

موضوع برجام و تاکید بر تعهد فرانسه به اجرای دقیق برجام یکی از مهمترین محورهایی است که ژان ایو لودریان درباره آن با مقامات کاخ سفید گفتگو خواهد کرد.

فرانسه هم صدا با همتایان اروپایی خود به ویژه فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا همواره به پایبندی ایران به تعهدات برجامی خود اعتراف کرده و بر همین اساس خواستار پایبندی سایر اعضا، از جمله آمریکا به تعهدات خود در قبال این توافق بین المللی شده و سیاست تکروانه آمریکا در مقابله با برجام را تقبیح کرده است.

صریح ترین موضع گیری پاریس در این خصوص به اظهارات شفاف امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه در سخنرانی مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سی ام شهریور ماه گذشته بر می گردد که با تاکید بر ضرورت حفظ برجام گفت: رد توافق برنامه هسته ای با ایران اشتباه سنگینی خواهد بود.

طبعا یکی از اهداف سفر وزیر خارجه فرانسه به واشنگتن، تلاش برای متقاعد کردن کاخ سفید به باقی ماندن در برجام و خودداری از تغییر مفاد این توافق بین المللی یا خروج آمریکا از برجام خواهد بود.

طبعا نگاه متفاوت پاریس با واشنگتن در مساله برجام به دو عامل اساسی بر می گردد. نخست گزارش های مکرر سازمان انرژی اتمی درباره پایبندی ایران به تعهدات خود در چارچوب برجام، که برای فرانسه به عنوان مرجع اعلام نظر در این خصوص کاملا پذیرفته شده است.

دوم منافع اقتصادی فرانسه از برجام که فرصت را برای بازگشت شرکت های این کشور به ویژه کارتل های مهم نفتی و خودروسازی فرانسوی به ایران باز کرده است.

بررسی مسائل خاورمیانه

سایت سفارت فرانسه در واشنگتن از بررسی مسائل مهم خاورمیانه ای مانند موضوع لبنان، مذاکرات ژنو در باره سوریه و روند صلح خاورمیانه در سفر «لودریان» به واشنگتن خبر داد.

برای درک بیشتر رویکرد خاورمیانه ای امانوئل مکرون باید به برنامه سیاست خارجی وی که در دوران انتخابات ریاست جمهوری در اردیبهشت ماه گذشته ارائه شد توجه کرد.

مکرون در این برنامه با اشاره به ضرورت احیای نقش تاریخی فرانسه در خاورمیانه و شمال آفریقا نوشت: «کشور ما باید جایگاه خود را در خاورمیانه بازیابد و به ویژه با راه حل‌ های جهانی برای بحران سوریه همراه شود.»

مکرون در این برنامه با تاکید بر امنیت خاورمیانه، این امنیت را تابعی از امنیت رژیم صهیونیستی دانست و ادامه داد: «امنیت اسرائیل برای ما اصلی مسلم است، همان طور که مشروعیت تشکیلات خودگردان فلسطینی نیز برای ما پذیرفته شده است.»

در کنار این مسائل باید به توجه ویژه مکرون به بحران لبنان و سوریه و دیدار وی از کشورهای حاشیه خلیج فارس از جمله عربستان و امارات متحده عربی توجه کرد.

نکته حائز اهمیت اینکه مکرون موضع اخیر جنجالی علیه ایران را در سفر ماه گذشته به امارات اتخاذ کرده است.

با این توضیح به نظر می رسد که رئیس جمهوری فرانسه در صدد ایفای نقش پر رنگ تر در تحولات خاورمیانه است، و به صورت سنتی این نقش آفرینی را در گرو تحکیم روابط با رژیم صهیونیستی و متحدین سنتی غرب در خاورمیانه می بینید، و موقعیت برتر جریان مقاومت به رهبری ایران را به نفع فرانسه نمی داند.

امانوئل مکرون در سفر هفته گذشته بنیامین نتانیاهو به فرانسه این موضع را در کنفرانس خبری مشترک با وی به شکل صریح تری بیان کرد و با اشاره به تغییرات به وجود آمده در معادله قدرت در خاورمیانه گفت: ما درباره بر هم خوردن توازن قدرت در خاورمیانه و تهدید مرزهای اسرائیل با هم صحبت کردیم. من مجددا بر عزم فرانسه در حفظ امنیت اسرائیل و درخواست از تمامی فعالان منطقه ای برای ایفای نقش سازنده برای برقراری ثبات تاکید کردم.

باید توجه داشت که این سخنان مکرون ناظر به اظهارات رئیس کابینه صهیونیستی است که در همین نشست خبری، ایران را به تلاش برای ادامه حضور نظامی‌ در سوریه و ساخت موشک‌های دقیق متهم کرد و گفت: اسرائیل از وقوع این دو اتفاق جلوگیری خواهد کرد.

با چنین فرضی به نظر می رسد که مذاکرات وزیر خارجه این کشور در واشنگتن می تواند در بعد خاورمیانه ای ماهیت ضد ایرانی پیدا کند، و مقامات دو کشور با تکرار ادعاهای خود در باره نقش ایران در خاورمیانه، انتقادهای تازه ای را علیه سیاست های منطقه ای ایران مطرح کنند.

توان موشکی ایران

به گفته منابع فرانسوی، مذاکره در باره برنامه موشک های بالستیک ایران محور مهم دیگر گفتگوهای «ژان ایو لودریان» با مقامات امریکایی در سفر روز دوشنبه خواهد بود.

در این خصوص باید توجه داشت که مساله موشک های بالستیک ایران، حدود یک ماه پیش مورد توجه جدی امانوئل مکرون در سفر به امارات متحده عربی قرار گرفته، و اظهارات جنجالی وی در این خصوص بازتاب وسیعی به همراه داشته است.

رئیس جمهوری فرانسه در این سخنان خود برنامه موشکی ایران را نگران کننده توصیف کرد و ضمن دعوت ایران به گفتگو درباره برنامه های موشکی گفت: تحریم می تواند گزینه مناسبی برای پاسخ به برنامه موشکی تهران باشد.

این موضع امانوئل مکرون در کنار نمایش جدیدی که نیکی هیلی، نماینده دائم آمریکا نزد سازمان ملل متحد علیه فعالیت های موشکی ایران به راه انداخته و با نشان دادن تصاویری ساختگی مدعی شد که موشک های شلیک شده به سوی عربستان، ایرانی بوده است، میزان نزدیکی و وحدت نظر پاریس و واشنگتن در برابر توان موشکی ایران را کاملا آشکار می کند.

به همین دلیل دور از ذهن نیست که سفر وزیر خارجه فرانسه به آمریکا به عنوان فرصت مشترکی برای مقامات دو کشور برای تشدید فشارها علیه فعالیت های موشکی ایران باشد، و احیانا دو طرف برای گشودن پرونده بین المللی جدید علیه ایران رایزنی های جدی تری را آغاز کنند.

در پایان با توجه مواضع امانوئل مکرون و تیم همراه وی درباره تحولات خاورمیانه و تعامل با ایران می توان به این نتیجه رسید که فرانسه همچنان بخشی از جبهه غربی در برابر ایران به شمار می آید که موجودیت نظام جمهوری اسلامی و نقش خاورمیانه ای آن را در تعارض با منافع منطقه ای پاریس و متحدین سنتی خود می داند؛ اما در عمل برخلاف آمریکا می کوشد از سازوکار تعامل و گفتگو برای مهار ایران استفاده کند، و تهدید و ارعاب و سیاست های خصمانه را در این راه ناکارامد می داند.

با این حال، همین میزان از اختلاف رویه میان پاریس و واشنگتن و گره خوردن منافع ایران و فرانسه در پاره ای از موارد اقتصادی و امنیتی نظیر مقابله با تروریسم در منطقه، فرصتی است که باید با درایت مورد استفاده قرار گیرد.

از این منظر دستگاه دیپلماسی خارجی جمهوری اسلامی ایران می تواند با برجسته سازی فرصت های تعامل با فرانسه و اتخاذ سیاستی فعال در تعامل با اتحادیه اروپا، مانع از نزدیک شدن این اتحادیه به طور عام و کشور فرانسه به صورت خاص به آمریکا شود و از گرایش بیشتر فرانسه به آمریکا در رویکردهای ضد ایرانی جلوگیری کند.

یوسف اسماعیلی / جام جم آنلاین