شفاف‌ سازی؛ گامی در جهت کاهش فساد

البته این در حالی است که در بودجه که سند مالی سالانه دولت محسوب می‌شود و بهترین محل برای شفاف‌سازی است، مسائل غیرشفاف بسیاری به چشم می‌خورد.

درباره موارد غیرشفاف بودجه می‌توان به احکام مندرج در برخی تبصره‌ها اشاره کرد؛ به این معنی که برخی درآمدها را در تبصره‌ها می‌آورند، اما در جداول و ردیف‌های بودجه ذکر نمی‌شود که همین مساله موجب عدم شفافیت می‌شود، این در حالی است که طبق قواعد علمی باید تمام درآمدها یکجا جمع شده و هزینه‌ها سرجمع بیاید و هیچ درآمد ـ‌ هزینه‌ای بیرون از ردیف‌ها و جداول بودجه نماند.

اما در یکی از جداول لایحه بودجه سال آینده حدود 280 طرح عمرانی بدون ارزیابی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ذکر شده است که موجب عدم شفافیت شده و آینده را به خطر می‌اندازد.

اما در مجموع همین رویکرد دولت در زمینه این‌که دستگاه‌ها باید در جهت شفافیت تلاش کنند، غنیمت است.

در ضمن قوانینی مانند قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات همچنین قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد، داریم که به شفاف‌سازی کمک می‌کند.

طبق برنامه ششم توسعه نیز تمام دریافت‌های مسئولان باید در یک فیش آمده و در سایتی در دسترس عموم مردم قرار گیرد که در این صورت مردم متوجه درآمدها می‌شوند.

چنین شفافیت‌هایی باید مورد توجه تمام دستگاه‌ها و نهادها قرار گرفته و به آن پایبند باشند.

نکته دیگر این است که تغییرات رفتاری در جامعه به صورت فوری و یکباره رخ نمی‌دهد، بنابراین نباید انتظار داشته باشیم که یک رفتار اشتباهی که رایج شده، اصلاح شود.

با توجه به چنین موضوعی نباید انتظار شفافیت یکباره در تمام موضوعات را داشته باشیم. در حال حاضر صرف مطرح شدن لزوم شفاف‌سازی و تبدیل شدن آن به مطالبه‌ای را که رئیس‌جمهور و دیگران در مورد آن صحبت می‌کنند، می‌توان قدم اول عنوان کرد. باید در این موارد آموزش داده شده و در مورد عواقب عدم شفافیت توضیحات لازم ارائه شود.

دکتر احمد توکلی - رئیس سازمان مردم‌نهاد دید‌بان شفافیت و عدالت