به گزارش جام جم آنلاین به نقل از باشگاه خبرنگاران؛ سهیلا زکزاکی دختر شیخ ابراهیم زکزاکی رهبر جنبش اسلامی نیجریه در مصاحبه با خبرگزاری العالم گفت: من سهیلا زکزاکی فرزند پنجم و دختر دوم شیخ زکزاکی هستیم. من از بابت حضور در این برنامه و فرصتی که برای من فراهم شد تا درباره این موضوع صحبت کنم بسیار خرسندم. من اکنون در مالزی دانشجو هستم و چند هفته پیش به مشهد مقدس در ایران مشرف شدم.
سهیلا زکزاکی در پاسخ به سوال مجری العالم مبنی بر این که از پدرش و از فعالیت هایش در نیجریه بگوید و این که چه خاطراتی دارد گفت: پیشینه و پشتوانه پدر من دینی و مذهبی است. خانواده ایشان نیز دینی و مذهبی هستند. اعضای خانواده وی معمولا و به طور سنتی به ترویج دین اسلام شهرت داشتند. پدر من زمانی که بزرگ شد برای کسب علم و دانش به مدرسه رسمی ( دولتی ) رفت و از همان زمان به خصوص زمانی که وارد دانشگاه شد در زمینه دین اسلام، معرفت و ترویج آن فعالیت می کرد. در انجمن دانشجویان فعالیت زیادی داشت. او رئیس انجمن یا نایب رئیس شاخه اتحادیه بین المللی دانشجویان در نیجریه بود.
العالم: از برادران و خواهرانت به ما بگویید، کدام یک از آنها شهید شده اند؟
سهیلا زکزاکی: من هفت برادر و یک خواهر دارم. همانطور که پیشتر گفتم فرزند پنجم خانواده هستم. سه برادر بزرگ تر از خودم دارم و خواهرم نیز از من بزرگ تر است. همه برادران کوچک تر از من و دو برادر بزرگ تر از من در سه سال گذشته شهید شده اند.
العالم: هدف شیخ زکزاکی از جهاد چه بود و با این جهاد می خواست چکار کند. چرا دولت نیجریه با اقدامات وی مخالفت کرد؟
سهیلا زکزاکی: در ابتدا دوست دارم بگویم نیجریه یک کشور است که از زیر سلطه استعمار ازاد شد و برخی کشورهای دیگر نیز همین تجربه را داشتند. ما مشکلات زیادی داریم که استعمار برجا گذاشت از جمله این مشکلات این است که ما همچنان به مردمی اهمیت می دهیم که کشور ما را استعمار کردند و مردم کشور ما را فراموش کردند. رژیم حاکم در کشور ما مانند دیگر کشورهایی است که مستعمره بودند.
از سوی دیگر دین اسلام در نیجریه تاریخ و قدمتی دارد. جهاد اسلامی و تشکیل دولت اسلامی در نیجریه بخشی از تاریخ این کشور است. به خاطر همین تاریخی که داریم در استعمار ما را شمال کشور هدف قرار داد. شرایط دیگری در جنوب کشور جریان دارد ولی همه این تحرکات در دوره حکومت استعمار بر نیجریه قطع شد. بنابراین پدر من در آن دوره سخت حضور داشت و به صراحت از نیاز کشور به تغییر صحبت کرد. رژیمی بر نیجریه حاکم بود که نه تنها هیچ تناسبی با ما به عنوان مسلمان نداشت بلکه با دیگران در مناطق دیگر نیز تناسبی نداشت. زمانی که پدر من فعالیت و حرکت جدی خود را آغاز کرد گفت ما باید یک دستاورد مفید و جدیدی محقق کنیم زیرا زمانی که دار فانی را ترک و به دیار باقی سفر کنیم باید در مقابل خداوند پاسخگو باشیم و بگوییم آن چه را که بر گردن ما بود انجام دادیم. ما در این دنیا تلاش کردیم.
العالم: در مورد زخمی شدن شیخ و حبس او به ما بگویید، چگونه این موضوع اتفاق افتاد؟
سهیلا زکزاکی: خلاصه آن چه که در دوازدهم ژانویه رخ داد این است یک نهاد نظامی حالتی از آشوب و هرج و مرج و نابسامانی در اطراف خانه ما ایجاد کرد و سخنگوی این دستگاه نظامی مدعی شد که جنبش اسلامی برای ترور یکی از ژنرال ها تلاش می کند به همین علت نظامیان محل را محاصره و به خانه ما یورش بردند. در آن زمان زنان و مردان مومن و مسلمان زیادی در محل حضور داشتند و برای گرامیداشت یک مناسبت دینی در محل گردهم آمده بودند.
از سوی دیگر تعدادی کودک برای تحصیل برخی علوم و دروس در محل حضور داشتند. نظامیان و افسران نیجریه ای بسیار آسوده به خصوص در اواسط آن شب به محل و خانه ما یورش بردند و این یورش و محاصره دو روز طول کشید. در حقیقت اوضاع متشنج یک ماه طول کشید و چندین نفر شهید شدند. روزهای بدی بود؛ تنها کشتار و کشتار بود نه چیز دیگری. در روز دوم یعنی 13 ژانویه نظامیان نیجریه ای خانه شیخ زکزاکی را آتش زدند و بر اثر آن برخی از اعضای خانواده در حالی که زنده بودند در آتش سوختند. ما هم در آن زمان در خانه بودیم. زمانی که خانه ما را آتش زدند من و پدر و مادر و برادران و خواهرم در خانه بودیم.
بنابراین به بخش پشتی که اندکی از محل آتش سوزی دور بود رفتیم بنابراین آتش تاثیری بر ما نداشت. روز بعد وقتی نظامیان وارد خانه ما شدند و ما را در داخل خانه دیدند اقدام به تیراندازی بدون هدف و کورکورانه کردند و بر اثر آن دو تا از برادرانم در دم شهید شدند. برخی از برادران [دینی] نیز که آن زمان در خانه ما حضور داشتند شهید شدند. برخی از افراد حاضر از جمله پدر و مادرم را نیز دستگیر کردند. مادرم هدف اصابت دو گلوله قرار گرفت و پدرم نیز وضع مشابهی داشت و از ناحیه بازوی چپ زخمی شد. چشمان پدرم نیز اسیب دید و اکنون نیز نمی تواند به خوبی ببیند. پدرم از ناحیه ساق پا نیز زخمی شد.
سهیلا در ادامه گفت: این تنها بخشی از آن چیزی بود ایست که همه ما در آن روز دادیم. اما درباره حیدر برادر کوچکترم باید بگویم صدمه جدی دید وقتی حوادث آن روز را تماشا کرد زمانی که دید پدر و مادرم در خون می غلتیدند. سرنوشت دو برادر دیگرم نیز وقتی وارد خیابان شدند شهید شدند، یکی از آنان از ناحیه پشت سر هدف گلوله قرار گرفت. انگار فرد جنایتکار پشت درختی پنهان شده بود. حقیقتا زنده ماندن پدرم از آن حادثه نسل کشی در نوع خود یک معجزه بود. من بعد از آن حادثه با سایر برادرانم که در قید حیات بودند تماس گرفتم و همه اجماع داشتند که خارج شدن و زنده ماندن پدرم از آن فاجعه لطف خداوند تبارک و تعالی بود.
العالم: پدر شما نه سال را در نه زندان مختلف در حبس بود آیا اتهامات یکی بود؟ ایا اتهامات جدیدی علیه ایشان ( شیخ زکزاکی ) وجود دارد؟
سهیلا زکزاکی: در طور این سال ها اتهامات مختلفی علیه پدرم مطرح شده است. به یاد می آورم که آن در دهه هشتاد قرن گذشته بود. سال آن را دقیقا به یاد نمی آورم زیرا هنوز بدنیا نیامده بودم.شنیده ام که پدر در آن زمان به مخالفت و ناسازگاری و چیزهایی از این قبیل متهم شده است. همچنین به یاد دارم وقتی کوچک بودم پدرم یک بار به اتهام تحریک علیه دولت یا حتی خیانت متهم شد ولی به خاطر سخنرانی ها و مطالب ضد دولتی که در انتقاد از اوضاع حاکم بر کشور می کرد به طور کلی زندانی شد.
العالم: آخرین حکم حبس شیخ زکزاکی به سال 2015 باز می گردد قرار بود آزاد شود ولی همچنان در زندان است و رئیس جمهور نیجریه اعلام کرد دولت این کشور و به خاطر حفظ سلامتی شیخ زکزاکی تاکنون وی را آزاد نکرده است. ایا این ادعا درست است؟
سهیلا زکزاکی: در ابتدا باید بگویم که این نهاد نظامی به طور خودجوش و بدون برنامه به ما و خانواده ما حمله نکرد بلکه به دستور مستقیم دولت نیجریه بود. علت این که رئیس جمهور نیجریه به مدت سه سال در قبال این موضوع سکوت کرد و همانطور که می دانید دستگاه نظامی به طور مستقیم از دولت دستور می گیرد و نهاد نظامی و نیروهای امنیتی تحت سیطره و امر دولت قرار دارند. بنابراین این دولت نیجریه بود که چنین جنایتی را در حق ما انجام داد و اقدامی فردی نبود یعنی افراد در این حمله شرکت نکردند بلکه دستگاه نظامی بنا به دستور دولت به این جنایت اقدام کرد.
من معتقدم که حتی اگر دستگاه نظامی نیجریه حمایت دولت را در این خصوص درخواست می کیرد دولت برای فراهم کردن این کمک و حمایت لحظه ای تردید نمی کرد البته این بدان معنا نیست که نظامیان که دست به چنین کاری زدند بدون حمایت و همکاری دولت انجام دادند. نظامیان در سایه سکوت دولت نیجریه این کار را انجام دادند . حتی دادگاه هم تایید کرد که در قانون اساسی نیجریه یا دستگاه قضایی این کشور چیزی وجود ندارد که به دولت اجازه دهد والدین من و دیگران را به بهانه حفظ سلامتی شان در طول این مدت در بازداشت نگه دارند.
العالم: به تازگی یک نوار ویدئویی از پدر شما پخش شد و در آن مشخص است که ایشان در سالن یکی از بیمارستان ها ایستاده است آیا اطلاعاتی از این مصاحبه تلویزیونی دارید؟
سهیلا زکزاکی: قبل از هر چیز باید بگویم وقتی که این مصاحبه را دیدیم شوکه شدیم. علت آن که پدر ( شیخ زکزاکی ) پیشتر مصاحبه و گفتگو با رسانه ها و مطبوعات را رد می کرد و ما وقتی که این مصاحبه را دیدیم شوکه شدیم ولی برادرم پس از این مصاحبه موفق شد با پدر تلفنی گفتگو کند. ما متوجه شدیم که مسئولان ذیربط ایشان و مادرم را از مکان بازداشت در خانه به آزمایشگاه یکی از بیمارستان ها منتقل کردند و علت این که مادرم ، پدرم را همراهی کرد این بود که مادر نیز در آن روز نوبت پزشک داشت و باید در آزمایش حاضر می شد.
پس از آن که پزشک آنان را معاینه کرد گفت همه چیز وفق مراد است و بعد از آن بود که به والدینم خبر دادند همه ما می رویم با افراد مشخصی جلسه برگزار کنیم. نگفتند که نمایندگان رسانه ها و خبرنگاران آن جا خواهند بود هیچ چیزی در این باره نگفتند. به همین خاطر وقتی خارج شدند دیدند دوربین های فیلمبرداری و خبرنگاران آن محل را پر کرده اند و شروع به عکس برداری و فیلم برداری هستند. شخصا معتقدم که پدر و مادرم در آن لحظه تصمیم گرفتند با خبرنگاران و نمایندگان رسانه های مختلف مصاحبه کنند زیرا حقیقت این است که دستگاه نظامی نیجریه رسانه ها را برای حضور در مکان دعوت کرده بود. من شخصا معتقدم که مصاحبه با نمایندگان رسانه ارزش این همه زحمت را نداشت زیرا در نهایت آن ها [رسانه ها] آن چه را که به سود دولت نیجریه باشد پخش خواهند کرد.
البته پدر و مادرم در این مصاحبه وضعیت شان و سکته مغزی را که ( پدر ) دچار آن شده است اعلام کردند ولی همانطور که پیشتر گفتم این مصاحبه تقطیع شده است. در نوار ویدئویی که بعدا منتشر شد والدینم با پزشکان خود گفتگو کردند. این چیزی است که رخ داد و پدر و مادرم در این مصاحبه همه چیز را آشکار کردند. پدرم اعلام کرد که سکته مغزی کرده است و شرایط بدی دارد. در صحبتی که به تازگی با او داشتم به من گفت وضع خوبی ندارد. درست است که به تدریج در حال بهتر شدن است ولی نمی تواند فرایض روزانه ( نمازهای پنجگانه ) خود را به طور صحیح انجام بدهد. نمی تواند سجده کند و به رکوع برود. نمی تواند بنشیند و به چیزی نیاز دارد تا به گردنش ببندد تا بخشی از درد آن را بکاهد، این وضعیت جسمی کلی او ( شیخ زکزاکی ) است.
العالم: مادر شما به همراه پدر در زندان است آیا از وضع جسمانی و سلامتی او ( مادر ) خبر دارید؟
سهیلا زکزاکی: بله مادرم پیش پدرم در زندان است و او نیز از وضع جسمانی وخیمی رنج می برد. مادرم فشار خون دارد. مادرم از بیماری های دیگری نیز رنج می برد و به علت آن درد زیادی می کشید. علاوه بر آن مادرم هنگام حمله نظامیان نیجریه به خانه ما، هدف اصابت گلوله قرار گرفت. هنوز گلوله در بدن وی وجود دارد و خارج نشده است. این ها بیماری هایی است که مادرم از آن رنج می برد و از زمانی که بازداشت شد مقامات نیجریه اجازه ندادند هیچ پزشکی وی و ساق پایش را درمان کند جزء این هفته که به پزشک اجازه داده شد مادر را معاینه کند و ما باید منتظر بمانیم و ببینیم چه اتفاقی رخ خواهد داد.
العالم: در جریان تظاهرات اخیر که در حمایت از شیخ زکزاکی برگزار شد یکی از تظاهرکنندگان شهید شد آیا از تعداد افرادی که از زمان قیام شیخ علیه دولت نیجریه شهید شده اند خبر و اطلاع دارید؟
سهیلا زکزاکی: از زمانی که پدرم سکته مغزی کرد ما سه شهید داشتیم نه یک شهید. علاوه بر آن تعدادی از افراد زخمی و برخی از مردم بازداشت شدند. آمار دقیقی ندارم. تعداد دقیق شمار شهدای جنبش اسلامی را نیز نمی دانم. صدها نفر از آنان تا قبل از حوادث سال 2015 شهید شدند. آمار دقیقی ندارم ولی یک کمیته و هیئت ویژه رسیدگی به امور شهدا و امور خانواده های آنان وجود دارد. بنابراین بسیارند کسانی که ما در سالروز شهادت شان از فرد فردشان یاد می کنیم و یادشان را گرامی می داریم. ما صدها شهید داده ایم ولی همانطور که اعلام کردم آمار دقیق آنان را ندارم.
العالم: راه و مسلکی که شیخ زکزاکی پیمود بر اساس کدام تفکر و اندیشه است و این تفکر در نیجریه چه میزان طرفداران دارد؟
سهیلا زکزاکی: تا جایی که من پدرم را می شناسم شخصیتی است که تا به چیزی اعتقاد نداشته باشد درباره آن سخن نمی گوید. بنابراین آن چیزی که مردم را بدان فرا می خواند اعتقاد شخصی و قلبی خود ایشان بود و به طور اساسی به آن باور دارد. پدرم تلاش نمی کند هیچ دیدگاه یا عقیده ای را بر هیچ یک از ما تحمیل کند و تا زمانی که از یک چیز مطمئن نباشد درباره آن سخن نمی گوید. از طرف دیگر اعضای جنبش اسلامی نیجریه نیز به همه آن چیزی که پدرم مطرح و ارائه می کند اعتقاد اصولی و بنیادین دارند زیرا اموری را مطرح می کند که وجدان و ضمیر مردم را بیدار می کند و مردم با تمام وجود آن را لمس می کنند اموری مانند علت وجود ما در این جهان و این که ما در این دنیا چه کاری باید برای خدمت به افراد جامعه و دیگران انجام بدهیم.
این که چه چیزی در پیشگاه پروردگار ارائه خواهیم کرد. بنابراین من نه به خاطر این که شیخ زکزاکی پدرم است بلکه به خاطر این که آن چه را که می گوید و ارائه می کند با همه وجودم درک می کنم از ایشان تبعیت و پیروی می کنم کاری که دیگران انجام می دهند، هم همین است.
العالم: گفته شده که شیخ زکزاکی برای صرف نظر کردن از مسیر حرکتی خود در نیجریه زیر فشارهای زیادی است. آیا این فشارها از داخل نیجریه است یا کشورهای خارجی؟
سهیلا زکزاکی: پدرم و جنبش اسلامی در نیجریه هم از داخل و هم از خارج زیر فشار قرار دارد. اگر به مسائل داخلی کشورم توجه کنید، متوجه می شوید که افراد معدودی امتیازهایی در بخش اقتصادی کشور دارند. علاوه بر این، سیاستمداران نیز از نفوذی قوی برخوردارند و این جنبش اسلامی است که درباره این خطرات سخن می گوید و از توانمندی برای موفقیت برخوردار است.
بر این اساس، این افراد و شخصیت ها از موفقیتِ تلاش های جنبش اسلامی و سرعت گسترش دامنه نفوذ آن در بین عموم مردم نگران هستند. سیاستمداران و دولت نمی توانند این موفقیت را باور کنند و با خود می گویند که چگونه یک روحانی می تواند چنین تاثیر گذاری بر اقشار مختلف مردم اعم از مسلمانان و مسیحیان در سراسر کشور داشته باشد. همه این عوامل باعث شده است که دولت های پیاپی روی کار آمده در نیجریه به جنبش اسلامی فشار بیشتری بیاورند. در کنار این فشارهای داخلی، کشورهای دارای منافع سیاسی و اقتصادی در نیجریه نیز (فشار می آورند) زیرا نگران از دست دادن نفوذ خود به علت جنبشی هستند که پدرم رهبری آن را بر عهده دارد.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد