در ایجـاد اشـتغال انتـظارات بـرآورده نشـد

این مقدمه گفتگوی صورت گرفته با «حمیدرضا فولادگر»، نماینده مردم اصفهان در ادوار هفتم تا دهم مجلس شورای اسلامی بود؛ که به تشریح و تحلیل میزان تحقق و عملیاتی شدن شعار سال 96 پرداخته. وی که عضویت کمیسیون صنایع و نیز ریاست کمیسیون ویژه حمایت از تولید ملی را در مجلس به عهده داشته، به‌صورت فنی و تخصصی به مباحث تولید و اشتغال واقف است.

چه اقداماتی در راستای تحقق شعار سال و به‌طورکلی اقتصاد مقاومتی در سطح کلان کشور شاهد بودیم؟

در سال‌های گذشته اقدامی در دولت تحت عنوان تعیین وظیفه و برنامه و ترسیم خط مشی برای دستگاه‌های اجرایی و تشکیل ستاد اقتصاد مقاومتی انجام گرفت. همچنین به برخی پروژه‌های استانی ذیل نام اقتصاد مقاومتی اولویت داده شد و اقداماتی از این قبیل صورت گرفت. در مجلس هم مواردی تحت عنوان قوانین اقتصاد مقاومتی احصا شد، و بر اساس اینکه چه تعداد از این قوانین و به چه میزان مورد اجرا قرار می‌گیرد، مورد تقسیم‌بندی قرار گرفت و سعی شد تا برنامه ششم توسعه و بودجه‌های سنواتی تا حدی با اصول اقتصاد مقاومتی هم‌راستا باشد. همچنین در مجلس قانونی مورد تصویب نمایندگان قرار گرفت با عنوان نحوه تحقق اقتصاد مقاومتی؛ به‌نحوی‌که سه قوه در اقتصاد مقاومتی درگیر شوند. به‌این‌ترتیب که هرکدام از قوا به فراخور وظایف خود از قوای خود استفاده کنند. البته این قانون هنوز اجرایی نشده است که مجلس در همین راستا و برای پیگیری اجرای این قانون یک گزارش نظارتی را در دست تهیه دارد. قوه قضائیه هم در این میان اقداماتی را صورت داد. البته درمجموع انتظار در اجرا بیش از این بود؛ حتی در مجلس و قوه قضائیه هم بیشتر از این انتظار وجود داشت.

به‌صورت اخص، آیا در بحث تولید و اشتغال اقدامات مؤثری صورت گرفته و آمار اشتغال موید واقعیت است؟

امسال در تداوم بحث اقتصاد مقاومتی، بحث تولید و اشتغال مطرح شد. گزارش‌هایی که دولت ارائه کرده، حکایت از ایجاد میزانی از اشتغال دارد. آماری تا حدود 900 هزار شغل را مطرح کرده اما مشخص نیست که این آمار خالص اشتغال است یا ناخالص اشتغال. یعنی این میزان از ایجاد اشتغال باعث کاهش آمار بیکاری شده یا خیر. تصور ما این است که این آمار به‌گونه ای بوده که فقط سطح بیکاری را در همان سطح قبل ثابت نگه داشته.

چرا؟

می‌دانید که آمار بیکاری سیال است، همیشه مقداری ورودی دارد و هم‌زمان با شاغل شدن عده‌ای، عده دیگری به جمعیت جویای کار اضافه می‌شود. با فرض اینکه آمارهای اشتغال اعلام شده محقق شده باشد، به نظر می‌رسد سطح بیکاری را در همین رقم فعلی حفظ کرده است اما از نرخ بیکاری کم نکرده باشد. بنابراین به نظر می‌رسد در بحث اشتغال نتوانستیم وظایف مورد نظر را به‌درستی انجام دهیم.

عملکرد دولت در بحث تولید چطور بوده؟

در بحث تولید، قضاوت منصفانه این است که دولت اقداماتی انجام داده. طرح‌های رونق تولید مقداری مؤثر بوده. در بعضی از بخش‌های کلان اقتصادی مثل تولید نفت یا پروژه‌های بزرگ و صنایع بزرگ، آمار نرخ رشد اقتصادی در بخش تولید مثبت بوده، اما در صنایع کوچک و متوسط، واحدهای صنفی و تولیدی شاهد رکود بودیم. بنابراین نمی‌توان ادعا کرد در این بخش‌های صنعت و تولید شاهد رشد اقتصادی بوده‌ایم. هنوز هیچ آماری مبنی بر اینکه بیشتر از 50 درصد واحد کوچک و متوسط در حال فعالیت هستند، نداریم. به‌طور متوسط حدود 30 درصد واحدهای کوچک و متوسط با تمام ظرفیت در حال کارند. این آمار نشان‌دهنده این مطلب است که در این بخش‌ها رکود حکم فرماست.

به اعتقاد شما راهکارهای موفقیت در مسیر تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی چیست؟

به نظر می‌رسد باید تلاش بیشتری روی تولید و اشتغال داشت که این مستلزم بهبود فضای کسب‌وکار است. باید قوانین مهمی که طی این سال‌ها توسط مجلس تصویب شده، اجرایی شود که ازجمله آن‌ها می‌توان به قانون رفع موانع تولید، قانون کسب‌وکار، سیاست‌های اصل 44 و ... اشاره داشت.

اقتصاد ما تابعی از متغیرهای بیرونی است. اقتصاد مقاومتی یعنی تاب‌آوری و مقاوم‌سازی اقتصاد؛ باید اقتصاد به‌اندازه‌ای مقاوم باشد که در مقابل تأثیرات بیرونی مستحکم باشد و تکانه‌هایی که از بیرون بر اقتصاد وارد می‌شود، تأثیر حداقلی داشته باشند. همچنین در بحث‌های درونی اقتصاد باید تکیه‌ بر توان داخل و امکانات داخلی در تولید و خدمت باشد. استفاده از اقتصاد دانش‌بنیان، تکیه‌بر استعدادهای فراوانی که در جامعه وجود دارد و... همگی متغیرهای اقتصاد کلان هستند. بند اول سیاست‌های اقتصاد مقاومتی مردمی کردن اقتصاد و بند دوم آن اقتصاد دانش‌بنیان است، بهره‌ور کردن اقتصاد و رقابت‌پذیر کردن آن، تکمیل زنجیره‌های تولید همگی مؤلفه‌هایی هستند که می‌توانند به بحث زنجیره‌های تولید و اشتغال کمک کنند. بخش‌هایی از اقتصاد ما بر مبنای خام‌فروشی است که این امر موجب می‌شود زنجیره‌ها تکمیل نشود. اگر در بخش نفت و گاز و پتروشیمی و نیز در بخش معادن و صنایع معدنی زنجیره‌های ارزش را تکمیل کنیم می‌توانیم تولید و اشتغال زیادی را ایجاد کنیم.درمجموع سیاست‌های 24 گانه اقتصاد مقاومتی بعد از بحث‌های مفصلی که در مجمع تشخیص مصلحت نظام انجام شده و نظراتی که از کارشناسان گرفته شده، تبدیل به یک نسخه شفابخش برای اقتصاد کشور شده که اگر درست پیاده شود، می‌تواند اقتصاد ما را هم در مقابل تکانه‌های بیرونی و هم در مقابل مسائل داخلی تقویت کند و برون رفتی از شرایط اقتصادی فعلی ایجاد کند.