خانه را در دامنه شبکه‌های اجتماعی بنا کنیم!

از نقاشی روی دیواره‌های غارها تا ارسال پیام از طریق دود، روش‌های ارتباطی به مرور زمان روزآمد شده و دسترسی بشر را برای برقراری ارتباط آسان کرده و زمینه تعامل و گفت‌وگو را فراهم آورده است. شاید روزی که اولین تماس تلفنی توسط الکساندر گراهام بل برقرار شد به این فکر نمی‌کردند که روزی ابزار ارتباطی به نقطه‌ای برسد که تنها ارسال صدا و رساندن پیام مطرح نباشد و اشتراک‌گذاری لحظات و حالات شخصی تبدیل به دغدغه‌ای برای مخاطب شود. اما همواره مسأله آسیب‌های گسترده شدن ارتباطات از طریق ابزارهای ارتباطی نوین نیز مطرح بوده است. نگرانی از تاثیرات منفی ابزار ارتباطی همواره مطرح بوده و راه‌های مختلفی برای پیشگیری یا مقابله با آسیب‌هایی که بشر را تهدید می‌کنند پیشنهاد شده است. افسردگی، انزوا، پرخاشگری، حس کمبود اعتماد به‌نفس و حتی آسیب‌های خانوادگی از جمله خطراتی هستند که برای شبکه‌های اجتماعی برشمرده‌اند. در کنار این مسأله باید آسیب‌های فیزیکی استفاده افراطی از این شبکه‌ها و نرم‌افزارهای ارتباطی را نیز اضافه کرد، افزایش میزان سانحه‌های رانندگی به دلیل حواسپرتی حین رانندگی و ... مشتی از خروار اتفاقاتی است که به خاطر بی‌توجهی به بهره‌برداری افراطی از این ابزارهای ارتباطی نوین برای بشر پیش آمده است. با همه این مضرات با شبکه‌های اجتماعی باید چه کرد؟ شاید پاسخ همان باشد که بیست و اندی سال پیش سیدمرتضی آوینی در خصوص «انفجار اطلاعات» نوشت و صریحا حرفی را فریاد زد و نسخه‌ای را ترویج کرد که هنوز هم خیلی از ما با تردید در خصوص آن صحبت می‌کنیم، اما واقعیت را باید پذیرفت، هنوز هم چاره‌ای جز عمل به نسخه مرتضی نداریم؛ «باید خانه را در دامنه آتشفشان بنا کرد».

علیرضا ملوندی