تقویت مشارکت اجتماعی

در مباحث فلسفی و اخلاقی، انجام کار خیر با هدف فرهنگی انجام می‌شود، درحقیقت با کار خیر قرار نیست اتفاقی بزرگ در سطح اقتصادی کشور بیفتد پس در نگاه اول نباید انتظار وقوع تغییری عظیم در سطح جامعه را داشت، اما در لایه‌های زیرین می‌توانیم انتظار داشته باشیم که مشارکت در انجام کار خیر و عام‌المنفعه، اثرات مثبت زیادی هم داشته باشد. نکته مهم این‌که از نظر دین و شرع، در همه ادیان الهی توصیه به انجام کار خیر وجود دارد و در دین اسلام هم این موضوع به وفور دیده می‌شود، این‌که بخشی از مال، وقت، توانایی و مهارت ما صرف انجام کاری خیر شود. از این نظر، مشارکت در انجام کار خیر، توصیه بزرگان دین ماست، چراکه خیر و برکت در زندگی افرادی که به نحوی به دیگران خدمت می‌کنند، بیشتر دیده می‌شود. در آموزه‌های دینی و اخلاقی، کمک به دیگران از مهم‌ترین وظایف ماست؛ از طرفی دیگر هدف نهایی همه ما رضای خداوند است و این رضایت زمانی محقق می‌شود که خلق خدا از ما راضی باشد، انجام کار خیر و کمک به دیگران بهترین ابزار برای عمل به آموزه‌های دینی و اخلاقی و کسب رضایت خداوند است. اما از منظری دیگر ما می‌توانیم به بحث روان‌شناختی این موضوع بپردازیم. از منظر علمی ثابت شده است که انجام کار خیر و نیک، تاثیر زیادی در سلامت روان انسان‌ها می‌گذارد. در حقیقت اولین رهاورد مشارکت در فعالیت‌های نوع‌دوستانه، احساس آرامشی است که در فرد نیکوکار به‌وجود می‌آید. یافته‌های یک روان‌شناس از دانشگاه ییل هم تائیدی است بر این ادعا. «امیلی انسل» می‌گوید، تحقیقات ما نشان می‌دهد که حتی با انجام کارهای کوچک برای دیگران، درروزهای پراسترس احساس ناخشنودی نخواهیم کرد‌. این موضوع سال‌ها پیش توسط آبراهام مازلو روان‌شناس مشهور هم تائید شده است.

مازلو وقتی برای طراحی هرم نیازهای انسانی مشغول مطالعه بود به این نتیجه رسید که افراد سعادتمند لزوما تحصیلات بالا و ثروت زیاد ندارند، بلکه یکی از خصوصیات این افراد که به‌طور واقعی در قلب خود احساس سعادت و خوشحالی می‌کنند، مشارکت آنها در فعالیت‌های اجتماعی است.

دکتر علیرضا شوقی روان‌شناس اجتماعی