به گزارش جام جم آنلاین، همهپرسی نظام جمهوری اسلامی در ایران به پیشنهاد بنیانگذار فقید جمهوری اسلامی ایران برگزار شد. روز دوازدهم فروردین نیز آرای مقتدرانه آری به این نظام اعلام شد تا این روز، روزِ جمهوری اسلامی نام بگیرد و تعطیل رسمی اعلام شود.
این همه پرسی در حالی برگزار شد که کمتر از دو ماه از وقوع انقلاب اسلامی ایران گذشته بود و کشور نیاز به یک همه پرسی داشت تا نوع خط مشی تثبیت شود. این همه پرسی دو پاسخ داشت؛ آری یا نه. بیش از 98 درصد از شرکت کنندگان آری گفتند تا نظام جمهوری اسلامی شکل بگیرد.
برگه ای که در روز رای گیری در اختیار شرکت کنندگان قرار داده شده بود دو قسمتی بود. یک قسمت آن سبز و حاوی کلمه آری و قسمت دیگر قرمز و حاوی کلمه نه بود. بر اساس آمار ارائه شده از سال 58 بیش از 98 درصد کلمه آری را در صندوق انداخته بودند. آنها مجاز به این بودند که اگر کلمه نه را در صندوق میاندازند نوع حکومت دلخواه خود را نیز بنویسند.
پایان نظریه جدایی دین از سیاست
متن برگه رای این چنین بود:
«بسمه تعالی
دولت موقّت انقلاب اسلامی
وزارت کشور
تعرفه انتخابات رفراندم
تغییر رژیم سابق به جمهوری اسلامی
که قانون اساسی آن از تصویب ملّت خواهد گذشت»
روز دوازدهم فروردین آرا به همگان اعلام و مشخص شد که نظام جمهوری اسلامی در ایران حکمفرما شده است. سیدروح الله خمینی رهبر فقید ایران در پی اعلام نتایج آرا چنین گفت: «من به ملت بزرگ ایران که در طول تاریخ شاهنشاهی، که با استکبار خود آنان را خفیف شمردند و بر آنان کردند آنچه کردند، صمیمانه تبریک میگویم. خداوند تعالی بر ما منت نهاد و رژیم استکبار را با دست توانای خود که قدرت مستضعفین است در هم پیچید و ملت عظیم ما را ائمه و پیشوای ملتهای مستضعف نمود، و با برقراری جمهوری اسلامی، وراثت حقه را بدانان ارزانی داشت. من در این روز مبارک، روز امامت امت و روز فتح و ظفر ملت، جمهوری اسلامی ایران را اعلام میکنم. به دنیا اعلام میکنم که در تاریخ ایران چنین رفراندمی سابقه ندارد، که سرتاسر مملکت با شوق و شعف و عشق و علاقه به صندوقها هجوم آورده و رأی مثبت خود را در آن ریخته و رژیم طاغوتی را برای همیشه در زبالهدان تاریخ دفن کنند.»
پیش از آن برخی گروهها و جریانات سیاسی ناهمسو با جریان عمومی مردم پیشنهادهای مختلفی مانند جمهوری (بدون قید اسلامی) و یا جمهوری دمکراتیک و... جهت نوع و شکل حکومت آینده می دادند و در واقع هدف اصلی آنها چنین بود که اجازه ندهند پسوند اسلامی بر روی جمهوری باشد اما امام خمینی(ره) از مردم خواستند که «رای بدهید به جمهوری اسلامی، نه یک حرف زیادتر و نه یک حرف کمتر.»
در واقع بارزترین نکته دوازدهم فروردین پایان ایدئولوژی جدایی دین از سیاست بود. نظام های حکومتی لائیک بر دنیا سلطه داشت اما ایران به این حکومت پایان داد و نظام مبتنی بر دین وجود آورد، نظامی که 12 فروردین 58 متولد شد. با این تولد نظریه های مبتنی بر جدایی سیاست از دین باطل شد و جریان بزرگی در جهان به وجود آمد که تبدیل به الگو در بسیاری از نقاط جهان شد.
از نظام جمهوری به «حکومت مردم بر مردم» تعبیر می شود و «جمهوریت» در نظام حکومتی نشان دهنده نقش مردم در تشکیل و استمرار آن است به طوری که مردم با حضور در صحنههای مختلف علاوه بر مشارکت در تعیین سرنوشت خویش خواستههای خود را از حکومت مطالبه و در رابطه با دیگر زمینه ها تصمیم گیری میکنند.
مطالبه گری مردم به خصوص طبقه مستضعفان از ویژگی های بارز نظام جمهوری اسلامی برشمرده شد و شعار اصلی این بود که مردم باید در تعیین سرنوشت خود شرکت کنند.
معنای جمهوری
«آری» به جمهوری اسلامی فریادی در برابر ظلم بود. اما جمهوری به چه معناست؟ جمهوری یعنی توده مردم.در واقع نظام اسلامی تاکید بر مردمی بودن و مشارکت مردم در تمامی رویدادها و عرصه ها دارد. واژه «اسلامی» نیز آن را از دیگر نظام های جمهوری جدا می نماید و بر حاکمیت ارزش های الهی و قرآنی بر اجزای نظام دلالت می کند.
استاد شهید مطهری واژه «جمهوری اسلامی» را چنین تفسیر می کنند: «مسأله جمهوری مربوط است به شکل حکومت؛ یعنی این که مردم حق دارند سرنوشت خود را خودشان در دست بگیرند و کلمه «اسلامی» محتوای این حکومت را بیان می کند. به این ترتیب، جمهوری اسلامی؛ یعنی حکومتی که شکل آن انتخاب رئیس حکومت، از سوی عامه مردم است و محتوای آن هم اسلامی است و با اصول و مقررات اسلام اداره می شود.»
آنچه که در همه پرسی سال 58 بسیار نمود داشت اهمیت و ارزش رای مردم بود. در واقع رای مردم سرنوشت را رقم می زد.
***
پس از استقرار جمهوری اسلامی ایران در 12 فروردین سال 1358، جنبش بیداری اسلامی در جهان بیش از پیش، شتاب گرفت و بسیاری از جوانان، دانشگاهیان، روحانیان و تحصیل کرد مسلمان، برای حل مشکلات مسلمانان، به اسلام توسّل جستند. این نهضت عظیم جهانی که با الهام از حرکت اسلامی امام خمینی ایجاد شد و رونق گرفت به تغذیه فکری پیاپی نیاز دارد. از مهم ترین منبع های آن، آثار و دیدگاه ها و نظریه های امام خمینی است که در دوراندیشی فکری و فرهنگی نهضت بیداری اسلامی معاصر، مؤثر خواهد افتاد. حجم انبوهی از مستعضفان جهان از سراسر جهان به نظام جمهوری اسلامی پناه آوردند. در واقع این نظام ملجا و پناهگاهی امن برای همه ظلم دیدگان و مظلومان شد و ریشه دلسردی را از بین برد و باعث شد جریان دیگری در جهان شکل بگیرد، جریانی با بال های قدرتمند مردمی.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد