رهبران عراقی و فرصت های از دست رفته

در حالیکه عراقی های معترض ساعات اولیه روز را با بستن پل های متصل کننده دو بخش بغداد عملا مانع از رسیدن کارمندان به سر کارهایشان می شوند ، اخبار رسیده از لبنان هم نشان می دهد معترضین با بستن خیابان های مختلف بیروت و شهرهای بزرگ عبور و مرور را به شدت مختل می کنند.

اینکه ما شاهد شکل گیری بالفعل دهکده جهانی در سایه شبکه های اجتماعی والگو برداری جوامع از یکدیگر هستیم یا هرج و مرج سازنده ای تحت یک رهبری واحد در منطقه در حال اجرا است در تغییر این واقعیت که نا کار آمدی و فرصت سوزی رهبران کشورهای عربی باعث این مطالبات شده و به تبع آن زمینه موج سواری برخی از طرف های داخلی و خارجی را بر آن فراهم کرده ، نقشی نخواهد داشت.

صرفه نظر از مشکلات لبنان که خود بحث جداگانه ای را طلب می کند ، در مورد عراق وقتی کمتر از یک سال پیش عادل عبدالمهدی با حمایت ائتلاف های بزرگ پارلمان این کشور و با چراغ سبز مرجعیت روی کار آمد بسیاری از کارشناسان از دور نمای روشن عراق سخن گفته و در مورد قرار گرفتن این کشور خارج شده از جنگ های متوالی بر روی ریل پیشرفت و بازسازی سخن به میان آوردند.

اما رویکردی که دولت عبدالمهدی در پیش گرفت باعث شد که در خوشبینانه ترین توصیف ممکن کارشناسان آن را حتی برای متحدانش غیر قابل هضم توصیف کنند.

زنگ خطر بحرانی شدن اوضاع حال حاضر عراق ، زمانی به صدا در آمد که برخی از ارکان ائتلاف حامی عادل عبدالمهدی لب به انتقاد و اعتراض گشوده و شماری از رهبران جریان های عراقی حامی او از خروج وی از مسیر چارچوب تعهدات خویش سخن گفتند تا این اتش به تدریج از زیر خاکستر صبر جامعه هم به بیرون بیاید.

وقتی شماری از جریان های عراقی چند ماه بعد از آغاز فعالیت کابینه عبد المهدی راه خود را از وی جدا کرده و حتی اقدام به تشکیل اپوزیسیون مثبت در داخل پارلمان کردن این هشدار و اعلام خطر در مورد شکل گیری چنین جریانی اعتراضی ، نه تنها اعلام بلکه فریاد شد.

گرچه سابقه اعتراضات جامعه عراق نسبت به کمبود و حتی نبود خدمات و زیر ساخت ها به سال های دورتری از دوره عبدالمهدی و چند نخست وزیر قبل تر (مالکی و عبادی ) باز می گردد اما باید اذعان کرد شرایط حال حاضر عراق تفاوت بسیار زیادی با آن دوره ها دارد.

به اعتقاد اکثر قریب به اتفاق کارشناسان شرایط امروز عراق از ابعاد مختلفی با شرایط چند سال پیش از آن تفاوت بسیاری زیادی پیدا کرده است.

از لحاظ اقتصادی عراق دیگر نیازی به هزینه کردن اکثر بودجه خود برای جنگ علیه گروه های تروریستی ندارد ، همچنین بسیاری از کشورهای جهان آمادگی خود را برای سرمایه گذاری در پروژه های عمرانی و باسازی عراق اعلام کرده اند ، در حالیکه کمک های بین المللی برای بازسازی این کشور نیز توسط کشورهای مختلف جهان تعهد شده است.

در کنار آن دولت بغداد هم نه تنها اجازه صدور سهم خود را از نفت تا آخرین قطره مشخص شده خود دارد بلکه گفته می شود مقادیر دیگری هم به اشکال مختلفی همچون فروش با قیمتی نازل به اردن یا فروش به جای عربستان بعد از توقف صادرات این کشور صادر کرده است.

در بعد سیاسی حمایت ائتلاف سائرون از یک سو و فتح از سوی دیگر در کنار پشتیبانی کردها از عبدالمهدی و همراه شدن جریان های قدرتمند سنی ، شرایط وی را در زمان تشکیل کابینه بسیار ایده آل کرده بود.

در بعد نظامی نیز پایان جنگ بالفعل و کلاسیک با گروه داعش و همراهی حشد شعبی با طرح الحاق به ارتش نیز دست آوردی است که می توانست بر قدرت هر نخست وزیری در صحنه سیاسی عراق بیافزاید.
در بعد منطقه ای و بین المللی هم موفقیت عراق در برگزاری کنفرانس کشورهای همسایه عراق یا تلاش برای میانجیگری بین کشورهای مختلف نیز نشان داد عراق به تدریج در حال بازیابی جایگاه خویش است و حرف سیاستمداران عراقی در صحنه های منطقه ای و جهانی خریدار دارد.

با این وجود به اعتراف برخی از کارشناسان ، دولت عراق به طور اعم و عبدالمهدی به طور اخص با نا کارآمدی یا حداقل کج سلیقی منحصر به فردی دچار فرصت سوزی شدیدی شد.

در اینکه توطئه طرف های بدخواه منطقه ای و بین المللی علیه ملت عراق و مقابله مستمر آنها با استقرار دولتی با ساختار دمکراسی صرفه نظر از قدرت گرفتن یک مذهب خاص در همسایگی کشورهای دیکتاتوری ، از زمان سقوط صدام حسین آغاز و همچنان هم ادامه دارد ، شکی نیست.

همچنین طرح های آمریکایی ـ صهیونیستی برای منطقه نیز حقیقتی انکار ناپذیر است و حاصل و امروز هم نبوده و تا زمان وجود و حضور آنها هم ادامه پیدا خواهد کرد.

اما در عین حال اینکه تا چه مقدار عبدالمهدی می توانست از شرایط و فرصت های به دست آمده به نفع استقرار و ثبات کشور خویش استفاده کند هم بحثی است که به طور حتم باید مد نظر هر تحلیلی قرار بگیرد.

در اینکه چند جریان سیاسی عراقی که روزگاری بعد از سقوط صدام حرف اول را در محبوبیت جامعه می زدند امروز سیبل اعتراضات مردم قرار گرفتند صرفا به توطئه های دشمن باز نمی گردد بلکه با نگاهی واقع بینانه به اوضاع باید عملکرد آنها را از دیدگاه بدنه جامعه نیز مورد تحلیل قرار داد، عملکردی که دشمنان و بدخواهان بیشترین سوء استفاده را از آن کرده اند.

عبدالکریم محمود