حفظ باروری پیش از درمان سرطان

منظورم توجه به آثار درمان‌های سرطان بر دستگاه تولیدمثل و اهمیت حفظ باروری در مبتلایان به سرطان است، زیرا متاسفانه روش‌های پرتودرمانی و شیمی‌درمانی باعث آسیب به سیستم تولیدمثل فرد می‌شوند تا جایی که وی پس از بهبود، توان باروری خود را از دست می‌دهد.

با این حال با ارائه روش‌های حفظ باروری پیش از شروع درمان سرطان می‌توان قابلیت باروری بیمار را حفظ کرد. ما به این دلیل پای صحبت‌های دکتر محمدرضا صادقی، جنین‌شناس و رئیس پژوهشگاه و مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا نشسته‌ایم.

با پیشرفت‌های به‌دست آمده در تشخیص و درمان سرطان و افزایش شمار نجات‌یافتگان از این بیماری، توجه پژوهشگران و متخصصان به راه‌های افزایش کیفیت زندگی این گروه معطوف شد. یکی از مهم‌ترین ارکان ارتقای کیفیت زندگی این افراد مساله باروری و فرزندآوری آنهاست‌. کما این‌که با توجه به پیشرفت‌ها در زمینه تشخیص و درمان سرطان، امروزه با بسیاری از افراد روبه‌روییم که توانسته‌اند درمان سرطان را با موفقیت پشت سر بگذارند، اما به دلیل درمان‌های انجام شده توان فرزندآوری ندارند.

حفظ باروری مبتلایان به سرطان

رئیس مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا با تاکید بر استفاده از روش‌های حفظ باروری پیش از شروع درمان سرطان می‌گوید: خوشبختانه امروزه روش‌های مؤثری برای حفظ توان باروری وجود دارد که مبتلایان می‌توانند با استفاده از این روش‌ها، به‌نوعی توان باروری خود را برای آینده ذخیره کنند. فریز تخمک و اسپرم برای بزرگسالانی که هنوز ازدواج نکرده‌اند و فریز جنین برای زوج‌ها، روش‌های حفظ توان باروری برای آینده‌اند.

دکتر صادقی در تشریح کاربرد این روش‌ها می‌افزاید: وقتی که بروز سرطان در فرد تشخیص داده می‌شود، قطعا با ترس و استرس همراه است. اما از سوی دیگر، افزایش اثربخشی روش‌های درمانی، امید به زندگی را نیز در مبتلایان افزایش داده است. بنابراین، لازم است مبتلایان به دوران پس از بهبودی نیز توجه کنند و پیش از شروع درمان، از روش‌های حفظ باروری استفاده کنند. این کار باید با هماهنگی متخصص آنکولوژیست و متخصص باروری انجام شود و اگر زمان کافی برای استفاده از روش‌های حفظ باروری وجود داشته باشد، آنکولوژیست باید بیمار را برای حفظ باروری به متخصصان مربوط ارجاع دهد.

مراجعه به مراکز درمان ناباروری

این جنین‌شناس با اشاره به ارائه خدمات حفظ باروری در مراکز درمان ناباروری، توضیح می‌دهد: در روش فریز تخمک، خانم‌های مجرد می‌توانند با مراجعه به مراکز درمان ناباروری، با دریافت داروهای تحریک تخمک‌گذاری و انجام عمل پانکچر تخمدان، تخمک‌های خود را فریز و ذخیره کنند. آقایان نیز می‌توانند با دادن نمونه مایع منی و جداسازی و فریز اسپرم توسط متخصان، توان باروری خود را حفظ کنند.

وی ادامه می‌دهد: در افراد متأهل نیز، علاوه بر این روش‌ها، امکان فریز جنین نیز وجود دارد. یعنی زوج وارد چرخه آی‌وی‌اف یا میکرواینجکشن شوند و جنین‌های به‌دست‌آمده برای آنها فریز و ذخیره شود. در این صورت، مبتلایان به سرطان می‌توانند پس از اتمام درمان و به دست آوردن بهبود کامل، با استفاده از تخمک، اسپرم یا جنین خودشان صاحب فرزند شوند.

امکان حفظ باروری در کودکان

این متخصص درباره امکان حفظ باروری در کودکان توضیح می‌دهد: در کودکانی که هنوز به مرحله بلوغ و تولید تخمک و اسپرم نرسیده‌اند، از روش فریز بافت تخمدان برای دختران و فریز بافت بیضه برای پسران استفاده می‌کنیم. در این روش، بخش کوچکی از بافت، نمونه‌برداری و فریز می‌شود تا در آینده مجددا به تخمدان یا بیضه پیوند زده شود و به تولید سلول‌های جنسی کمک کند.

لزوم همکاری متخصصان سرطان و ناباروری

دکتر صادقی بر اهمیت آگاهی‌رسانی درباره روش‌های حفظ باروری تأکید کرده و می‌گوید: گرچه سرطان واژه‌ای ترسناک در ذهن عموم مردم است، اما آمارها نشان می‌دهد بسیاری از مبتلایان با تشخیص و درمان به‌موقع می‌توانند به زندگی عادی خود برگردند.

وی با تاکید بر لزوم تعامل متخصصان و درمان‌گران سرطان و متخصصان باروری می‌افزاید: مهم‌ترین گام در این راه افزایش تعامل و ارتباط درمانگران سرطان و متخصصان باروری است‌. اگر متخصصان آنکولوژیست پس از تشخیص سرطان، بیماران را به‌موقع به مراکز درمان ناباروری و حفظ باروری معرفی کنند و متخصصان باروری هم با هماهنگی درمان‌گران سرطان و با در نظر داشتن محدودیت‌های زمانی، اقدامات لازم برای حفظ باروری را انجام دهند، بار بزرگی از دوش مبتلایان به سرطان و خانواده‌هایشان برداشته می‌شود البته، ایجاد این تعامل و همکاری مستلزم اقدامات کلان آموزشی از سوی مدیران و سیاستگذاران ارشد کشور در عرصه بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است.

پونه شیرازی - سلامت / روزنامه جام جم