آمریکا قصد به تاخیر انداختن خروج از عراق را دارد / تخریب ها در عراق کار مردم نبود

با حضور داعش در منطقه امریکا نیز حضور خود را ثبت کرد حضوری که باعث شد سرکی به کشورهای دیگر نیز بزند و این سرک کشیدن منجر به تنش های زیادی رد منطقه شده است . یکی از این تنش ها می تواند به رابطه ای کشورهای عربی از جمله عربستان با یمن اشاره کرد همچنین ترور سردار سلیمانی و ابومهندس و از همه مهمترین بهم ریختن اوضاع عراق که منجر به برکناری کابینه عبدالمهدی شد. حال که به گفته خیلی از افراد داعش از بین رفته است ولی امریکا قصد ترک عراق را ندارد که همین امر منجر به گفت و گو بین واشنگتن و بغداد شده است ولی ظاهر امر براین است این مذاکرات نیز سرانجامی ندارد. ولی سوالی که پیش می اید این است دلیل اصلی حضور امریکا در عراق چیست که در همین باره حسن کاظمی قمی سفیرپیشین ایران در عراق در گفتگو با جام جم آنلاین گفت : تصور آمریکا بر این است که با حضور در منطقه می تواند جلوی همکاری های قانون مند بین کشورهای همسایه را بگیرد. مشابه این وضعیت در افغانستان رخ داد و حضور نظامی آمریکا در افغانستان موجب شد بعد از بیست سال افغانستان نه ثباتی سیاسی و نه ثباتی امنیتی داشته باشد. مساله مواد مخدر و تروریسم حل نشده است ولی امریکا در تمام این سالها در افغانستان حضور داشت. کارنامه آمریکا در منطقه همین بی ثباتی و تروریسم است.
 
* هدف از جلسه اخیر دو هیات عراقی و آمریکایی چه بود؟

 

ابتدا در موضوع همکاری های راهبردی بین آمریکا و عراق باید به خواستگاه این گفتگو ها توجه کرد آنچه که مشخص است این بود که آمریکایی ها طالب این گفتگو ها هستند و سعی می کنند گفتگو ها با دولت عراق در چهارچوب خواسته های آنها پیش برود. اما نوع تبلیغات و عملیات روانی به گونه ای طرح می شود که نیاز عراق به نظر برسد ولی مساله واقعا به این شکل نیست.

 

آنچه امروز در بین شخصیت های عراقی مطرح است این بود که نیازی به گفتگو های راهبردی نیست. استدلال این است که توافقنامه چهارچوب همکاری های راهبردی بین آمریکا و عراق امضا شده و در این قالب شاهد خروج نظامیان آمریکایی بودیم. آنچه که امروز مهم است براساس این توافق باید گام های اجرایی برداشته شود و نیازی به این نیست که از سر گیری گفتگو ها برای توافقی راهبردی صورت بگیرد.

 

مساله مهمی که امروز در عراق مطرح است این است که مصوبه ای در پارلمان این کشور گذرانده شد و به دولت عراق ابلاغ شد تا جدول زمانی خروج را تنظیم کنند. همچنین در زمان نخست وزیری دکتر عادل عبد المهدی نامه ای به سازمان ملل نوشته شد و خواستار خروج نظامیان آمریکایی شدند. در مساله خروج نیروهای آمریکایی گفته شد دولت عادل عبدالمهدی دولت پیشبرد امور است و مساله خروج به دولت بعدی ارجاع داده شد. این دولت می خواست قانون مجلس را اجرایی کند ویکی از اهداف آمریکایی ها در این گفتگو ها عملیاتی تاخیری بر خروج است. این نکته در بیانیه ای که روز جمعه منتشر شد مشهود است که گفته شد ما گفتگو می کنیم تا جدولی زمانی برای کاهش نیروهایمان مشخص کنیم. البته بحث عراق کاهش نیرو نیست بلکه این کشور خواستار خروج کامل نظامیان آمریکایی از خاک عراق است.

 

نکته دیگر این است که عراق امروز با صراحت اعلام می کند که می تواند امنیت کشورش را در برابر تروریسم حفظ کند. در نتیجه یکی از راههای مفر آمریکایی ها برای نگه داشتن نظامیان خود در عراق و عدم اجرای قانون پارلمان بهانه دنبال کردن گفتگوهای راهبردی است. یکی از اهداف این است تا خروج به تعویق بیفتد.

 

آمریکاییها به چهارچوب توافقات مقید نیستند ما تجربه ایران و برجام را داریم. خوی آمریکایی ها تحمیل کردن است و متعهد نمی شوند و توجیه می کنند. در مساله نصب سامانه های پاتریوت نیز به همین شکل عمل کردند آمریکا با عراق مذاکره ای نداشت و زمانی که مذاکره داشتند دولت عراق موافقت خود را اعلام نکرد ولی آمریکا زیربنای کار را ایجاد کرده بود این نکته قابل توجه است و آمریکا به هر شیوه ای برای تحمیل اراده خود متوسل می شود.

 

آمریکایی ها در طول روزهای اخیر نیروهای خود را از چند پایگاه به دو پایگاه اصلی تجمیع کردند. مفهوم این حرکت نگاه ماندگاری در عراق است. در نگاه منطقه ای آمریکایی ها دو بخش سوریه را اشغال کرده اند شرق فرات و مرز مشترک بین عراق و سوریه در اشغال آمریکا است. آمریکا به بهانه های مختلف قصد دارند از شکل گیری ارتباط بین دو همسایه جلوگیری کنند. امروز نیز آمریکا در امور سوریه دخالت می کند که این دخالت مغایر با قوانین بین الملل و مغایر با حاکمیت ملی سوریه است.

 

نکته مهم دیگر این است که آمریکایی ها می دانند خروج با قانون پارلمان ابهت پوشالی آمریکا را از بین می برد. امروز مرجعیت و مردم و کرد و سنی و شیعه عراق بر خروج آمریکا تاکید دارند ولی روی روش بحث وجود دارد. این اجماعی است. خطر داعش در عراق تصنعی است تروریست از مرزهایی از سوریه وارد عراق می شود که این مرزها در دست آمریکایی ها هستند. داعش بهانه ای است که گفته شود ما به امنیت نیاز داریم و این امنیت باید توسط آمریکا ایجاد شود. کارنامه عملکرد آمریکا در عراق از 2003 تا به امروز بر علیه ثبات و امنیت عراق بود و به ترویج افراطی گری و تروریسم کمک کرده است. آمریکا خود اعتراف کرد که داعش را ایجاد کرده است. عراقی ها فراموش نکرده اند که آمریکا داعش را درست کرد و به جان امنیت عراق انداخت آمریکا بر خلاف توافقات امنیتی خود حاضر به تمکین بر خواسته دولت عراق نشد و حتی می خواست داعش پایتخت را بگیرد. ولی کمک ایران و فتوای مرجعیت و کمک مردم موجب شد آمریکا متوجه شکست طرح خود بشود و از آن پس گفت ما می خواهیم ائتلاف جهانی بر ضد داعش را تشکیل بدهیم و بهانه این بود که می خواهیم داعش را از بین ببریم ولی در حقیقت می خواست حضور نظامی خود را حفظ کند.

 

از این منظر آمریکا نزد عراقی ها چهره ای موجه نیست و عامل بی ثباتی و ناامنی و دخالت در حاکمیت عراق است. کم رنگ شدن حضور نظامی آمریکا این اهداف را تضعیف می کند از این رو آمریکا سعی دارد حضور خود در عراق را حفظ کند. از این رو هدف آمریکا از این گفتگو ها مغایر با خواسته دولت عراق است.

 

 

تصور آمریکا بر این است که با حضور در منطقه می تواند جلوی همکاری های قانون مند بین کشورهای همسایه را بگیرد. مشابه این وضعیت در افغانستان رخ داد و حضور نظامی آمریکا در افغانستان موجب شد بعد از بیست سال افغانستان نه ثباتی سیاسی و نه ثباتی امنیتی داشته باشد. مساله مواد مخدر و تروریسم حل نشده است ولی امریکا در تمام این سالها در افغانستان حضور داشت. کارنامه آمریکا در منطقه همین بی ثباتی و تروریسم است. یکی از خیانت های آمریکاییان در منطقه جلوگیری از شکل گرفتن ارتشی ملی است زیرا با شکل گرفتن ارتش ملی نیازی به حضور نظامی آمریکا حس نمی شود. مساله دیگر اسرائیل است و تاکید آمریکا بر ماندگاری به خیال این کشور به تامین امنیت اسرائیل بر می گردد. شرایط امروز اسرائیل سخت است و جبهه مقابل این کشور در حال قوی شدن است. خواسته آمریکا نیز تضعیف مقاومت و حشد الشعبی در عراق است چون ایالات متحده به خوبی می داند در هر کجا که نیروهای مردمی به کمک دولت ها آمده اند استحکام و قدرت دفاعی و بازدارندگی در کشورها افزایش پیدا کرده است. این همان کاری بود که بسیج در کشور ما انجام داد و حشد الشعبی در عراق انجام می دهد. آمریکا با این اهداف گفتگو های خود را انجام می دهد.

 

 

آمریکا سیاست ثبات بخشی و شکوفایی اقتصادی عراق را دنبال نمی کند بلکه به دنبال وابسته کردن عراق است. اگر آمریکا در مساله انرژی و خودکفایی انرژی عراق صادق بود در سال 2003 و 2004 به قراردادهای سنگین خود در حوزه برق عراق عمل می کرد. اگر آمریکا به دنبال تامین برق عراق بود باید در چهارچوب آن قرارداد امروز عراق را به خودکفایی در تولید برق می رساند. این درحالی است که نفت عراق در دست آمریکا بود و عراق کشوری توانمند از نظر مالی بود و می توانستند چنین کنند اما مذاکرات آمریکایی ها در جهت وابسته کردن بیشتر است.

 

در بیانیه نکته ای با ظرافت آمده است و گفته شده این مذاکره ای غیر رسمی است که بین نخست وزیر عراق و رییس جمهور آمریکا امضا خواهد شد و نیازی به تصویب پارلمان ندارد. درحالیکه توافق نامه قبلی باید اجرایی شود و با وجود آن نیازی به گفتگو های جدید نیست. در حقیقت آمریکا می خواهد نقش پارلمان را از این توافقات بردارند تا هر آنچه را که می خواهند اجرا کنند. البته عراق و پارلمان این کشور آگاه است و قطعا این موضوع را دنبال خواهند کرد.

 

 

آمریکا در زمان نوری المالکی به نیاز تسلیحاتی عراق پاسخ مثبت نداد و بهانه آورد و به این ترتیب دست داعش را باز گذاشت. امروز شرایط از جهاتی متفاوت است و باید به این مساله دقت کرد. آقای کاظمی در گفتگوها اعلام کرده است که در حال تنظیم جدول خروج است. ولی شرایط امروز و شرایط دوره آقای مالکی از جهاتی متفاوت است. یکی از این موارد این است که امروز صحنه سیاسی و اجتماعی و امنیتی عراق متفاوت از دوره آقای مالکی است. در این دوره حرکت تروریستی اوج گرفت و انسجامی پیش آمد و نیروهای مردمی کمک کردند و مقابله صورت گرفت. مطالبات مردم در این فضا صورت می گیرد ولی حرکت هایی که در یک سال گذشته صورت گرفته ما را با حجیم شدن مطالبات مردمی روبرو کرده است. همچنین حرکت های تخریبی که در ورای مطالبات مدنی صورت می گیرد و در حمایت آمریکایی ها است. به آتش کشیدن استانداری نجف حرکتی مردمی نیست. مسائلی که طی چند ماه گذشته در خیابان ها شروع شد اهرم فشاری خارج از مطالبات مردم است و این حرکت فشار خود را بر دولت وارد می کند. مساله دوم مشکلی است که اداره و اقتصاد عراق را مورد هدف قرار داده است و آن انتشار ویروس کرونا است. این بیماری بیکاری را به جامعه تحمیل می کند و در عراق نیز مشکل ایجاد کرده است. کرونا موجب کاهش قیمت نفت و کاهش صادرات شده است. عراق بحران های مختلفی دارد زیر ساخت های این کشور نابود شده اند مساله تروریست در عراق وجود دارد. مساله تروریسم هزینه سنگین امنیتی است و حجم بالای کارمندان دولت نابرابری جدی در مورد هزینه های دولت و کارآیی آن ایجاد کرده است. یعنی دولت در ماه نزدیک  ۶.۵ میلیارد دلار حقوق می پردازد. و این درحالی است که دولت باید در ماه نزدیک به ۳ میلیارد دلار کالای های اساسی را در ماه تامین کند ولی درآمدهای نفتی عراق به یک ششم رسیده است. این گپ سنگینی برای دولت است دولت در این فضا به دنبال چگونگی پرداخت حقوق کارکنان خود است. این مساله کار ساده ای برای دولت نیست و کاظمی در حال حاضر با این مسائل درگیر است. از طرفی عمر این دولت محدود است و دولت باید خود را برای انتخابات آماده کند. دولت کاظمی باید بر مبنای این وضعیت قضاوت شود.

 

از طرفی آمریکایی ها به ظاهر می گویند از حاکمیت ملی این دولت حمایت می کنیم ولی آمریکا به شیوه عملیات نرم اهداف خود را دنبال می کند. آمریکایی کمکی به عراق نمی کنند و در مقابل همین کمک ها را اهرمی برای فشار بر عراق قرار می دهند. در شرایط امروز گفتگو با آمریکا اولویت نیست و مشکلات عراق این گفتگو نیست. عراق می داند که آمریکا این کشور را اشغال کرده و به هیچیک از توافقات خود عمل نکرده است و این گفتگو ها در چهارچوب اهداف آمریکا است.

 

 

مساله این است که از طریق این گفتگو ها حضور نظامی آمریکا در عراق تثبیت شود. در مساله حرکت های خیابانی باید تفکیکی بین مطالبات به حق قانونی و مسالمت آمیز مردم با حرکت های شورشی قائل شویم. این حجم تخریب و کشته ها کار مردم نبود. خواست مردم رفاه و امنیت و خدمات بود. اگر آمریکا به هر بهانه ای بماند و به هر تعبیری این برنامه، کاهش نیروهای نظامی در چهارچوب توافقی امنیتی و دو طرفه بنامند این موضوع متفاوت از حضور نظامی آنها در امروز است.

 

آمریکایی ها برای عدم خروج نیروهای خارجی طبق چهارچوبی که عراق می خواهد قطعا با برخورد قهر آمیز مردمی روبرو می شوند و این موضوعی است که آمریکایی ها به خوبی آن را درک می کنند. اگر آنها به هر قیمتی نیروهای خود را نگهدارند و نخواهند از عراق خارج شوند با ایستادگی مردم این کشور روبرو خواهند شد از این رو آمریکا باید به این فکر کند که چگونه به مصوبه پارلمان گردن نهند.

 

 

نکته قابل توجه در مورد نخست وزیری آقای کاظمی این است که قانون عراق می گوید رییس جمهور باید از فراکسیون اکثریت پارلمان بخواهد که نخست وزیر را معرفی کند. این اتفاق در مورد آقای کاظمی صورت گرفت و مسیر قانونی عمل شد و چند ماه تاخیر برای به اجماع رسیدن در مورد این کاندید بود. در خصوص ایشان خارج از اینکه چه شخصیتی است این مسیر بنابر خواستگاه مردم عراق رخ داد و از این رو برای جمهوری اسلامی ایران قابل پذیرش است. جمهوری اسلامی ایران به آرا مردم کشورها احترام می گذارد. ایران به شکل گرفتن نظام مردم سالار در عراق کمک کرده است. و نتیجه این مکانیزم مورد قبول ایران است و تا امروز ایران از دولت های برآمده از مردم حمایت می کند و جمهوری اسلامی تا امروز بر این اصل بود.