مردم، بازنده دعوای پزشکان و بیمه‌ ها

امسال هم مانند سال‌های گذشته جلسات تعرفه‌ گذاری خدمات‌ پزشکی متشکل از نمایندگان وزارت‌بهداشت و درمان، شورای‌عالی بیمه و سازمان نظام‌پزشکی شروع شد و در جلسه‌اول شورای‌ عالی بیمه با درصد پیشنهادی سازمان نظام‌پزشکی یعنی 60درصد مخالفت کرد.

افزایش 60درصدی تعرفه‌های خدمات‌پزشکی در بودجه‌1401 در حالی پیشنهاد شد که حقوق یک کارگر فقط 3میلیون تومان است و در خوشبینانه‌ترین حالت، حقوق او سال آینده حدود 30‌درصد افزایش پیدا می‌کند؛ بنابراین می‌توان گفت در روزگاری که بیمه‌ها نیز برای شهروندان کم می‌گذارند پرداخت حق ویزیت حدود 120هزار تومانی می‌تواند عدد زیادی برای بسیاری از شهروندان باشد.

با این وجود محمد رئیس‌ زاده، رئیس سازمان پزشکی کشور این عدد را منطقی می‌داند و معتقد است که هزینه‌های درمان را نه مردم که بیمه‌ها باید پرداخت کنند. هرچند که این سخن همیشه روسای پیشین نظام‌پزشکی هم بوده اما در سال‌های گذشته این مردم بودند که هزینه‌های درمان را پرداخت کردند و در مقابل هم برخی از پزشکان در مطب‌ها کیفیت خدمات را پایین آوردند، به زمان استاندارد ویزیت بی‌توجه بودند و برخلاف قانون در مطب‌ها عمل‌های جراحی انجام دادند.

رئیس‌زاده اما می‌گوید تا زمانی که هزینه تعرفه‌ گذاری پزشکان واقعی نشود این مشکلات حل نخواهد شد و تخلف پزشکان ادامه خواهد داشت.

آخرین بار کی به پزشک مراجعه کردید؟
شهریور سال‌گذشته به دلیل ابتلا به کرونا بستری شدم.

هزینه درمان ‌تان چقدر شد ؟
هزینه درمانم رایگان بود. در بیمارستان بقیه‌ا... بستری بودم.

اما کم نیستند شهروندانی که به دلیل کرونا فقیر شدند؛ چراکه این روزها از پس هزینه‌های درمان برنمی‌آیند.
در زمینه‌های مختلف مانند ویزیت و عمل‌جراحی هزینه‌ها متفاوت است. خودم هم بیمار ویزیت می‌کنم و هم عمل جراحی انجام می‌دهم؛ هرچند که بیشتر بیماران ما با بیمه درمان می‌شوند و زیاد هم درگیر پرداخت هزینه‌ها نیستند.

این روزها یک شهروند برای مراجعه به پزشک و انجام کارهای پاراکلینیک و بدون هزینه‌های دارو حداقل باید 500هزار تومان پرداخت کند.
بله. برای مراجعه به متخصص قلب و انجام اکوکاردیوگرافی و موارد دیگر حتی تا 2میلیون تومان هم باید هزینه کند.

با این وجود اما سازمان پیشنهاد افزایش 60درصدی تعرفه برای سال1401 را مطرح کرده‌است.
بله ما پیشنهاد دادیم که 60 درصد تعرفه‌های پزشکی افزایش داشته باشد.

اما افزایش 60 درصدی تعرفه‌های پزشکی در شرایط اقتصادی امروز با شرایط بسیاری از شهروندان همخوانی ندارد.
ما نمی‌گوییم که این هزینه را مردم پرداخت کنندبلکه بیمه‌ها باید هزینه‌های درمان را پرداخت کنند. اگر هزینه‌ها به صورت رومیزی و قانونی افزایش پیدا نکند قیمت‌ها به‌صورت غیرمنطقی و پنهان افزایش پیدا می‌کند. برای نمونه اگر قیمت یک خدمتی مشخص است شما نمی‌توانید آن خدمت را با هزینه‌ای نصف‌قیمت واقعی ارائه کنید.

اما با توجه به متعهدنبودن بیمه‌ها این مردم هستند که باید برای سلامت بیشتر هزینه کنند یا قید درمان را بزنند.
این مشکل برای این به‌وجود آمده که ترکیب بیمه سلامت غیرقانونی است. من می‌دانم که معیشت در همه حوزه‌ها دچار مشکل است اما در حوزه سلامت و جان مردم که نمی‌توان شوخی کرد. اگر عزیزی جانش در خطر باشد نمی‌توانیم بگوییم که صبر کند. به همین دلیل است که حل چالش‌های حوزه سلامت اهمیت دارد.

اما امروز با افزایش هزینه‌های سلامت بسیاری از مردم تمایلی به مراجعه به پزشک و درمان ندارند و این سلامت جامعه را دچار خدشه می‌کند.
بله هزینه‌های سلامت بالارفته اما شما فکر می‌کنید که چقدر از تعرفه‌های پزشکی به یک پزشک می‌رسد؟ کوچکترین بخش تعرفه‌گذاری پزشکان حق‌الزحمه است. حداکثر 35تا40درصد از تعرفه‌های پزشکی حق‌الزحمه پزشک است و بقیه برای موارد دیگری هزینه می‌شود.

شما تعرفه‌گذاری را چطور محاسبه می‌کنید؟
هزینه‌های یک مطب شامل هزینه ملک، آب، برق، منشی، برق، مالیات و جزو حرفه‌ای محاسبه می‌شود. تعرفه ویزیت به معنای این نیست که تمام هزینه‌ ها به پزشک می‌رسد بلکه صرف هزینه‌ های سلامت
می‌شود.

با این فرمول حق ویزیت یک مطب چقدر می‌شود؟
به‌طور میانگین اگر بخواهیم یک مطب سرپا بماند و ضرر ندهد در شرایط امروز حداقل باید 120هزار تومان حق ویزیت باشد و با ویزیت 80هزار تومان امورات یک مطب نمی‌چرخد؛ بنابراین پرداختی‌های پنهان و آشکار هم از جیب مردم بیشتر می‌شود.

اما این روزها هم در بسیاری از مطب‎ها پزشکان حق ویزیت‌های بیشتری از 120هزار تومان نیز طلب می‌کنند.
وقتی که یک قانون مطابق با واقعیت‎ها تبیین نشود نمی‏توان انتظار داشت قانون رعایت شود. زمانی که یک مطب با این شرایط نمی‎تواند کار کند بی‎قانونی را در دستور کار خود قرار می‏دهد. در این شرایط من چه کار کنم؟ به او بگویم مطبت را ببند؟ در حال حاضر شورای عالی بیمه، سازمان‎های بیمه‏گر و دولت منابع را در اختیار دارند و سازمان‎های بیمه‎گر و دولت نمی‏خواهند قیمت تمام شده را پرداخت کنند. مدیریت منابع در بیمه‌ها درست انجام نمی‎گیرد و با این شرایط، پرداختی از جیب مردم بیشتر می‏شود. جالب این است که همه انتظار دارند سیستم سلامت درست کار کند درصورتی که هزینه‎ها بالا رفته‌است. برای نمونه همسر من متخصص قلب است و به دلیل افزایش هزینه‎ها دو سال است که مطبش را تعطیل کرده چراکه با این شرایط نمی‎تواند مطبش را اداره کند. با افزایش هزینه‏های درمان، این خدمات از دسترس مردم خارج می‎شود،کیفیت آن پایین می‎آید یا درمان‎های القایی زیاد می‎شود. مشکل این است که بیمه‎ها منابع خود را مدیریت نمی‎کنند. بیمه‎ها باید حق خود را پرداخت کنند تا مشکل حل شود.

بیمه‌ها چقدر باید پرداخت کنند؟
آن درصدی که ما پیشنهاد دادیم پرداخت حداقل 50درصد است. زمانی که لوازم مصرفی تورم 120 درصدی داشته‌است، بیمه‎ها هم باید حق خود را پرداخت کنند.

موضوع تورم نه در حرفه شما که در همه حرفه‎ها وجود دارد و مردم بیشترین آسیب را در این بین می‌بینند.
قرار نیست سلامت را با حرفه‎های دیگر مقایسه کنیم. جان مردم را نمی‎توان با تورم در آب و برق مقایسه کرد.

اما زمانی که هزینه‏ های درمان بالاست کارگری که فقط سه‌میلیون تومان حقوق می‎گیرد چطور برای درمانش هزینه کند؟
بحث من با بیمه‏ هاست و زمانی که بیمه این تعرفه را واقعی نکند خدمتی هم درست ارائه نمی‎شود. این مشکل باید درست شود. چاره‏ای نیست. من می‎گویم برای این که یک مطب بچرخد باید ویزیت 120هزار تومان باشد اما شما می‎گویید مردم نمی‏توانند این مبلغ را پرداخت کنند پس هزینه ویزیت را 80 هزار تومان کنید. مطب ضرر ببیند و به مردم خدمات بدهد؟ اکنون پیشنهاد شما این است؟

باید شرایطی ایجاد شود که مردم قادر به درمان بیمارهایشان باشند.
به همین دلیل می‌ گوییم بیمه باید این پول را پرداخت کند.

اما بیمه‎ هزینه‎ها را پرداخت نمی‏کند و این مردم هستند که هزینه را پرداخت می‎کنند.
اگر نظام‌پزشکی بگوید تعرفه‏ ها تغییر نمی‎کند و تعرفه مانند پارسال است مشکل حل می‎شود؟ با این روند اقتصاد نظام‌سلامت به سمت ورشکستگی می‎رود. ما چند سال دیگر با مشکل جدی مواجه خواهیم بود. چند سال دیگر به 40 سال قبل برمی‎گردیم و هیچ پزشکی در کشور نخواهیم داشت که یک عمل جراحی ساده انجام دهد. چند سال دیگر ما باید پزشک از کشورهای دیگر وارد کنیم. برای انجام یک جراحی ساده باید تیم کارشناسی تشکیل شود و افراد به بیرون از ایران سفر کنند. امروز کمتر پزشک عمومی تمایل به شرکت در آزمون تخصصی و جراحی قلب دارد.

مساله این است که این روزها هم کم نیستند پزشکانی که حق ویزیت‌های بالا می‌گیرند اما برای بیمارشان به درستی وقت نمی‌گذارند‌.
اینها به علت مشکلاتی است که وجود دارد. قیمت تمام‏شده خدمات باید پرداخت شود. اگر این موضوع حل نشود آسیبش را مردم می‏بینند. به همین دلیل است که من می‎گویم مسائل جامعه پزشکی باید حل شود تا مسائل سلامت مردم هم حل شود. ما سعی‏مان این است که جلوی تخلفات را بگیریم . در کشور بیش از صد هزار مطب و درمانگاه وجود دارد و ما نمی‎توانیم جلوی هر مطب یا درمانگاه یک پلیس بگذاریم بنابراین زیرساخت بروز تخلف را باید از بین برد. باید تعرفه واقعی باشد بعد زمانی که تعرفه منطقی و قابل دفاع بود نظارت‎ها را تشدید کنیم اما حالا نمی‏توانیم جلوی این بی‎قانونی را بگیریم. پزشکان می‎گویند با تعرفه 80 هزار تومان نمی‏توانیم کار کنیم. یا باید به آنها بگوییم که مطبتان را تعطیل کنید و یا این که بگوییم کارتان را ادامه دهید. ادامه فعالیت مطب هم با 80 هزار تومان امکان ندارد.

به همین دلیل است که بسیاری از پزشکان کیفیت خدمات سلامت را با کاهش زمان ویزیت‏، انجام کارهای پاراکلینیکی و عمل‎های جراحی در مطب‌ها پایین می‎آورند.
من نمی‏گویم تخلفی وجود ندارد. حرف ما این است که درصورتی که تعرفه‏ ها واقعی باشد مشکلات هم حل می‏شود.

اما امروز انجام عمل‏های تخصصی برخلاف قانون در مطب‏ های خصوصی انجام می‏شود.
ببیندید ما حدود 325هزار عضو در جامعه پزشکی کشور داریم. از این تعداد عضو نزدیک به 150هزار نفر پزشک داریم و از این تعداد شاید 6000 نفر از پزشکان تخلف کنند. این یعنی که 98 درصد جامعه پزشکی درستکارهستند و حدود 2 درصد آنها تخلف می‏کنند. مشکل این است که رسانه استثنا را قاعده قرار می‏دهد.

اما 2 درصد پزشک متخلف هم زیاد است.
این آمار پزشکانی نیست که متخلف هستند این آمار را من حدودی مطرح کردم؛ اما شما چرا به 98درصد پزشک درستکار نمی‎پردازید؟ در همین شرایط سخت هم بالای 98 تا 99 درصد جامعه‌پزشکی کار می‏کنند و خدمت ارائه می‏دهند. مگر در اصناف دیگر جامعه تخلف وجود ندارد؟ اما چرا رسانه به پزشک متخلف بیشتر از همه می‎پردازد؟

چون سلامت مردم مهم است.
بله مهم است اما آیا رواست که با کل جامعه‌پزشکی به علت‌ تعداد اندکی پزشک متخلف بد رفتاری شود؟ درصد بالایی از پزشکان مانند مردم عادی با مشکل معیشتی روبه‎رو هستند. من پزشک متخصص با درآمد ماهانه شش میلیون تومان زندگی می‏کنم. پزشک عمومی با 10شیفت شب در ماه و استخدام دانشگاه 12میلیون تومان حقوق دریافت می‎کند.

اما کارگر حقوق سه میلیون تومان می‏گیرد و باید هزینه‏ های سلامت را هم از جیب پرداخت کند.
مشکل شما همین است. اصلا نباید یک کارگر را با یک پزشک مقایسه کنید. پدر من هم کارگر بود اما پزشک را نمی‎توان با کارگر مقایسه کرد. پزشک هفت سال درس می‏خواند، بهترین رتبه را در کنکور سراسری می‎گیرد، صد آزمون و امتحان را پشت سر می‎گذارد و بعد شما این دو را با هم مقایسه می‎کنید؟ باید شان یک پزشک در جامعه حفظ شود چون پزشک با جان مردم سروکار دارد. کدام وزارتخانه است که 11هزار نفر با مدرک پزشکی دارد و حقوق کارگری به آنها می‎دهد؟ 11هزار نفری که 24ساعته در حال کار کردن هستند. دستیاران پزشکان این طور کار می‏کنند. کدام وزارتخانه‎ای است که 14هزار پزشک عمومی دارد و ماهی چهار میلیون تومان به آنها می‎دهد. من می‏خواهم تفکر عمومی را که معتقد است پزشکان همه درآمد میلیاردی دارند و همه برج‎ساز هستند، از بین ببرم. آنها تنها یک درصد جامعه پزشکی است و بالای 99 درصد پزشکان با وجود مشکلات معیشتی کار می‏کنند.

به همین دلیل است که ما می‎گوییم تخلف و ارائه خدمات بی‎کیفیت به شهروندان در حوزه پزشکان نباید اتفاق بیفتد.
بله آن هم اشکال دارد. ببینید ماهی 80 میلیون نفر خدمت در حوزه پزشکی ارائه می‏شود. از این 80 میلیون نفر خدمتی که ارائه می‎شود تخلفات پزشکان از نظر آماری نزدیک به صفر است. حجم مراجعات بالاست و از نظر آماری تخلفات و نارضایتی‎ها زیر 005/ درصد است. نه این که تخلفی نیست. یک تکنیسین چند روز پیش در کلینیکی در اهواز مشکلی را به وجود آورد. فکر می‏کنید من به خاطر آن یک نفر ناراحت نیستم؟ یک مورد تخلف هم برای ما مهم است. حرف من این است که تعرفه برای سرپا نگه‌داشتن نظام‌سلامت است و اگر اصلاح نشود سلامت مردم به خطر می‎افتد. آن کسی که پول دارد به خارج از ایران می‎رود و آن کسی که پول ندارد خدمات بی‎کیفیت می‏گیرد هرچند وقوع یک تخلف هم برای من مهم است و ما دوست نداریم خدمات بی‏کیفیت ارائه شود. ما دوست داریم تعرفه‏ها واقعی شود تا مشکلات حوزه سلامت حل شود.

توزیع نامناسب پزشک

حرف از تعداد پزشکان که می‏شود همه ذهن‏ها می‏رود به سمت کمبود پزشک در کشور. با این وجود رئیس‎زاده عدد پزشکان را مناسب می‏داند و معتقد است سرانه پزشک در کشور نسبت به بسیاری از کشورهای منطقه خوب است اما توزیع پزشکان نامناسب بوده و همین نکته هم مشکلاتی را ایجاد کرده‌است. او توضیح می‏دهد چون طرح ماندگاری پزشک در مناطق محروم وجود ندارد بنابراین بسیاری از پزشکان پس از پایان دوره خدمت خود به شهرهای بزرگ مراجعه می‎کنند. توزیع نامناسب باعث شده‌است که کمبود پزشک به چشم بیاید. او آمار می‏دهد سرانه پزشک در ایران به ازای هر 10هزار نفر حدود 16 نفر است و در حال حاضر هم تعداد قابل توجهی دانشجوی پزشکی در کشور درس می‏خوانند و به زودی حدود 3000پزشک به سیستم سلامت وارد می‏شود. رئیس سازمان نظام‌پزشکی معتقد است افزایش دانشجو در کشور با شیب مناسب 50 درصد صورت گرفته. برای افزایش دانشجو افزایش مکان آموزشی، آزمایشگاه‎ها و شرایط آموزشی مناسب باید فراهم شود که به نظر او این مهم در سال‎های اخیر به خوبی انجام گرفته‌است.

3 مطالبه دستیاران

مدتی است مشکلات دستیاران پزشک رسانه‎ای شده‌است و چند هفته پیش هم وزیر بهداشت و درمان، بهرام عین‏اللهی تاکید ویژه کرد مشکلات دستیاران پزشک حل شود. سازمان نظام‌پزشکی اما به طور ویژه حل معضلات دستیاران را در دستور کار خود قرار داده‌است. آن طور که رئیس‎زاده توضیح می‏دهد رسیدن به سه مطالبه مهم دستیاری، یعنی افزایش دستمزد دو تا سه برابری، بیمه درمان دستیاران و خانواده‎هایشان و نیز برقراری عدالت آموزشی در دستور کار این سازمان قرار گرفته‌است و سازمان نظام‌پزشکی هم به صورت جدی برای رسیدن به این مطالبات تلاش می‏کند. درست است که موضوع معیشت مهم است اما رئیس سازمان نظام‌پزشکی به شرایط روحی بد دستیاران اشاره می‏کند و می‎گوید: «در دو سال گذشته 10دستیار پزشک اقدام به خودکشی کرده‏اند. در صورتی که شرایط روحی آنها خوب باشد، هیچ‎گاه به خودکشی فکر نمی‏کنند.»

لیلا شوقی -  جامعه / روزنامه جام جم