بیدار باش «سحوری» برای روزه‌ گیران

رادیو فرهنگ هم با برنامه‌های پرسابقه خود، مونس آنهایی است که سحر بیدار می‌شوند. برنامه «سحوری» شبکه رادیویی فرهنگ توانسته با رویکرد، مضمون، محتوا و بخش‌های متفاوت خود با توجه به رسالت این شبکه رادیویی و تفاوت‌هایی که در برنامه‌سازی با دیگر شبکه‌ها دارد، مورد توجه مخاطبانش قرار بگیرد. اجرای این برنامه را دکتر مهدی محمدیان به‌عهده دارد.

امیررضا راز، تهیه‌کننده برنامه سحوری رادیو فرهنگ ۱۳سال است برنامه سحرگاهی این شبکه رادیویی را روانه آنتن می‌کند و این از حال و هوای بی‌نظیر فعالیت در سحرگاهان می‌گوید.

وی با اشاره به این موضوع که شنوندگان برنامه‌های سحر به تناوب و با فاصله در ساعات مختلف به جمع مخاطبان برنامه اضافه می‌شوند و گروه‌های مختلفی از سن و جنسیت و قومیت هستند، برنامه‌سازی برای این ساعات را همراه با ظرافت و برنامه‌ریزی می‌داند و می‌گوید:«ما باید مجموع این مخاطبان را در نظر بگیریم و در بسته‌هایی که برای ساعت‌های مختلف در نظر گرفته‌ایم، سعی کنیم همه مخاطبان را راضی نگه داریم. پس در بخش‌های در نظر گرفته از قطعه‌های ادبی، ‌عرفانی، بوستان و گلستان، نظامی، ترجمه ادعیه، دعای ابوحمزه ثمالی، دعای افتتاح و دعای سحر بهره می‌بریم.»

آداب و سنن رمضان

این تهیه‌کننده نام سحوری را حاصل همفکری و هم‌اندیشی شورای مدیران در سال ۸۸ عنوان می‌کند و می‌افزاید:«این برنامه ۱۳ سال است روی آنتن می‌رود و بر اساس سنت سحوری زدن این نام انتخاب شد؛ چرا که سحوری یعنی زدن بر در خانه بزرگان تا آنها را بیدار کنند. در سحرها تلاش می‌کنیم بیداری چشم سر و چشم دل را مورد توجه قرار دهیم.»

وی در ادامه به بیان بخش‌های مختلف این برنامه پرداخته و می‌گوید:«بخش‌های سحوری بر اساس سیره معصومین (ع) که در زمان سحر، اغلب به دعا و راز و نیاز می‌پرداختند، است‌ و مطالب اخلاقی به طور کوتاه، شیرین، گویا و بر اساس حوصله مخاطب در زمان سحر تدارک دیده شده‌است. همچنین در بخشی، معرفی قاریان قرآن و جوایزی که کسب کرده‌اند لحاظ شده و با توجه به متن برنامه که از کتاب مفاتیح الحیات استاد جوادی آملی در قالب پرسش انتخاب می‌کنیم، چند آیه از تلاوت این قاریان متناسب با موضوع پخش می‌شود. در ادامه نیز بر اساس کتاب استاد وکیلی، به آداب و سنن رمضان در اقوام مختلف می‌پردازیم تا رسالت اصلی رادیو فرهنگ که توجه به خرده فرهنگ‌ها و احیای فرهنگ عامه و توجه به باورها و سنت‌های ملی و دینی است هم مغفول نماند.» وی یادآور می‌شود که در مجموع این برنامه یک جنگ معرفتی، فرهنگی، ادبی با محوریت اندیشه‌ورزی برای سحرهای ماه مبارک رمضان به شمار می‌رود. علاوه‌بر اینها بخشی هم به تفسیر قرآن به قلم آیت‌ا... جعفر سبحانی از مراجع تقلید و استادان حوزه علمیه قم در فقه، اصول، تفسیر و علم کلام و قرائت بخش‌هایی از الهی‌نامه علامه حسن‌زاده آملی تعلق دارد. وی توقع مخاطب از یک برنامه سحرگاهی را بر پایه حفظ آرامش و نشاط و در عین حال توجه به حالات معنوی تضرع و عبودیت عنوان کرده و تصریح می‌کند:«تضرع، توبه، مناجات، خلوت و عبادت در عین ایجاد نشاط درونی و بیرونی همه از برکات ماه رمضان است و در سحر نیز مردم توقع دارند در آرامش ضمن صرف سحری به این مهم برسند. پس در برنامه‌سازی نباید به دنبال بخش‌های گفت‌وگو محور بود.»

یک نذری آیینی

درادامه با مهدی محمدیان، گوینده سحوری همراه می‌شویم کسی که حلقه اصلی ارتباط نویسنده و تهیه‌کننده با مخاطب است و اگر توانمندی گوینده نبود، تلاش‌های گروه برنامه‌ساز آن‌گونه که باید به گوش شنونده نمی‌رسید. وی چندسالی است برنامه سحر رادیو فرهنگ را اجرا می‌کند و آن را نذری آیینی- فرهنگی می‌داند که حال دلش را خوش کرده و با تفاوت‌هایی که با دیگر اجراها دارد، برایش برنامه‌ای آرامش‌بخش است.

محمدیان اجرای برنامه سحرگاهی ۳۰ شب پشت سر هم را کاری بسیار دشوار می‌داند و معتقد است:«ورودیه‌ها و پایان برنامه سحرگاهی باید متناسب با حال و هوای هر سحر باشد. هرچند بخش‌های برنامه ثابت است اما موضوعات متنوع و همراهی همیشگی شنوندگان و تعامل‌شان، اجازه اجرای یکنواخت را به گوینده نمی‌دهد. معتقدم مطالعه برنامه یک‌ماهه سحرگاهی یک سال طول می‌کشد و انتخاب چگونگی بیان نکات اخلاقی و عرفانی بدون آن‌که مخاطب حس کند قصد نصحیت داریم، امری مهم است. در عین حال من به شدت تلاش می‌کنم از کلیشه‌های اجرای سحر فاصله بگیرم.» وحید مبشری، مدیر گروه تاریخ و اندیشه رادیو فرهنگ که برنامه سحوری از این گروه روانه آنتن می‌شود، این برنامه را تلاشی اندیشمندانه برای همراه کردن مخاطب در سحرگاه رمضان می‌داند و تاکید می‌کند:«سحوری با نگاه به مخاطبان فرهیخته و عمیق این شبکه سراسری، می‌کوشد لحظه‌هایی به فراخور ناب ساعت سحر رقم زند و در خلوت سحر رادیو انس و الفتی دیرینه با مخاطب دارد.»

همدل و همزبان با مخاطبان
​​​​​​​
گوینده برنامه سحوری درباره اجرای برنامه در نیمه‌شب نکاتی را بیان می‌کند: این ماه با تمام مناسکی که ایجاد می‌کند، در سبک زندگی ما اثرگذار است و ارمغان‌هایی به دنبال دارد. زمان پخش این برنامه و بیدارشدن سحرگاه نیز باعث شده ما از ساعت ۴ بامداد با شنوندگان همراه شویم. تجربه برنامه در سحر نشان داده نگاه ما نیز به مسائل ساختاری زندگی تغییر می‌کند. در مجموع رادیو، جایگاه خودش را دارد و این اهمیت صداست که باعث شده شنوندگان در ایام معنوی با رادیو همدل و همزبان شوند؛ پس اجرا در این رسانه باید بر اساس مطالعه باشد. البته عوامل سازنده برنامه‌های سحر به خاطر نوع این برنامه‌ها باید همدلی و همفکری ویژه‌تری داشته باشند که خوشبختانه گروه سازنده سحوری به خوبی این تعامل را دارند. همچنین در سحوری پس از هر برنامه نظرات مخاطب از طریق پیامک‌ها و فضای مجازی رصد می‌شود و آنها را مورد توجه قرار می‌دهیم و همه تلاش ما بهتر شدن برنامه بر اساس نظر مخاطب است.

راحله آجودانی - رسانه / روزنامه جام جم