درخصوص اهمیت عضویت کامل در سازمان همکاری شانگهای روزنامه جامجم گفتوگویی با پروفسور حسین العسکری انجام داد که در ادامه آمده است. حسین العسکری، مشاور وزارت دارایی (۱۹۷۸میلادی) عربستان بوده و از او به عنوان معمار اقتصاد عربستان نیز یاد میکنند. العسکری استاد تجارت بینالملل و امور بینالمللی دانشگاه جورج واشنگتن آمریکا و رئیس موسسه تحقیقات و مدیریت جهانی است و رئیس پیشین دپارتمان تجارت بینالملل دانشگاه جورج واشنگتن بوده است. زمینه تخصصی و بحثهای او در دانشگاه جورج واشنگتن بر اقتصاد، توسعه سیاسی و انسانی در خاورمیانه، اختلافات و جنگها در خاورمیانه، اقتصاد سیاسی نفت و اقتصاد اسلامی متمرکز است. وی مشاور بانک جهانی و صندوق بینالمللی پول است.
ایران به عضویت دائم در سازمان همکاری شانگهای درآمد. گرچه این سازمان در ابتدا به انگیزههای امنیتی ایجاد شده، ولی در حال حاضر سازمانی با عملکرد اقتصادی بهشمار میرود. تحلیل شما از عضویت ایران در این مجموعه چیست؟
نیاز فوری ایران اقتصادی است. ایران برای توسعه تعدادی از پروژههای سودآور به سرمایهگذاریهای خارجی نیاز دارد. در این معادله چین میتواند به یک شریک استراتژیک برای گسترش توسعه LNG ایران برای رقابت با قطر و حتی فراتر تبدیل شود. معادن ایران مانند مس، روی و اورانیوم با تلفیق سرمایه و فناوری میتواند توسعه یابد. ایران به فرصتهای شغلی بهتری در حوزههای زیرساختی نیاز دارد. نیازهای اقتصادی ایران بسیار مهم است. ایران درصدد ایجاد پایههایی محکم برای توسعه اقتصادی خود است. کسب ظرفیتهای جدید و مبارزه با فساد اقتصادی دو مولفهای است که در این معادله مورد توجه ایران است.
منافع اقتصادی عضویت ایران در این سازمان چیست؟ در زمینه بانکی و تعرفههای گمرکی این سازمان چه کمکی به ایران میتواند بکند؟
در سازمان همکاری شانگهای، چین کلید اصلی ایران است. چین میتواند با تأمین منافع مالی ایران، از ظرفیت این کشور در تامین منابع گازی و نفتی خود استفاده کند. هر چند چین ملاحظاتی درخصوص تحریمهای آمریکا دارد، اما کلیت این روند به قوت خود باقی است.
پس از اثبات ناکارآمدی غرب و رخدادهایی که پس از انعقاد توافق هستهای و خصوصا پس از خروج رسمی دولت آمریکا از توافق هستهای رخ داد، نگاه به شرق و به عبارت بهتر، همافزایی راهبردی با بازیگرانی مانند روسیه و چین مورد توجه تهران، مسکو و پکن قرار گرفت. عضویت ایران در سازمان همکاریهای شانگهای را چگونه در این قالب و چارچوب تفسیر میکنید؟
سازمان همکاری شانگهای یک نیروی محرک برای این سیاست خواهد بود. این قطب نما خواهد بود. در این معادله، من باردیگر اصرار دارم روی نقش اقتصادی و تجاری چین در نظام بینالملل متمرکز شوم. اگرچه تحریمهای آمریکا علیه پکن بهکرات اعمال شده و خواهد شد، با این حال، من مدتهاست احساس میکنم بهترین گزاره چین برای طولانیمدت، سرپیچی از تحریمهای ایالات متحده است. بله، ایالات متحده تحریمهای ثانویه را به چین تحمیل خواهد کرد، اما توجه داشته باشید که خود نیز آسیب خواهد دید. آمریکا مانند گذشته با تورمی مواجه خواهد شد که قبلا سابقه نداشته است و با کمبود برخی کالاها روبهرو میشود. پیامد روند کنونی، برخلاف روند جهانی شدن اقتصاد است. به عبارت دیگر شاهد معکوس شدن روند جهانی شدن اقتصاد خواهیم بود که تجارت را به طور شدیدی انقباضی و محدود خواهد کرد. پرسش این است که آیا ایالات متحده چنین خطری را خواهد پذیرفت؟ یا آیا مخالفان چین میتواند ضربه کاری به استفاده از تحریمهای ایالات متحده را وارد کند؟ بله، در چنین استراتژیای، خطراتی وجود دارد، اما جهان نمیتواند بنشیند و اجازه دهد ایالات متحده به تحریم که جنگی خاموش است، ادامه دهد. این یک سلاح مخفی است که مشکلاتی برای جهان ایجاد میکند.
باتوجه به عضویت کشورهایی، چون چین، هند و روسیه، سازمان همکاری شانگهای چه وزنهای در نظم آینده نظام بینالملل خواهد داشت؟
بهترین گزینه ایران عضویت در سازمان همکاری شانگهای است. ایالات متحده تصمیم گرفته است اساسا از هر نظر ایران را تحت فشار و تحریم قرار دهد. این کشور توسط اسرائیل و چند کشور عربی، عمدتا عربستان سعودی و امارات، تحت فشار قرار میگیرد. در چنین شرایطی منطق میگوید ایران باید ایالات متحده را فراموش کند. با اینحال، امروز چین در ادامه رشد خود با برخی منازعات نیز روبهروست. چین ممکن است در جریان مجادله نظامی و مسلحانه با تایوان ایالات متحده نیز درگیر شود. اقتصاد روسیه هم به صادرات محصولات انرژی وابسته است و درگیری در اوکراین، ضعف اقتصادی آن را تا حدودی تشدیدکرده است. هند در حال تبدیل شدن به یک اقتصاد بزرگ است، اما با برخی منازعات داخلی روبهرو است. البته با تمامی اوصاف، مسیر ترسیمشده ابتدایی در شکلدهی سازمان همکاریهای شانگهای و اهداف اعلامی آن، هنوز برای اعضا اصالت و موضوعیت دارد. تاکید میکنم که عضویت در شانگهای انتخابی منطقی و خوب از سوی ایران بوده است.
روزنامه جام جم