طعم شیرین مسابقه

با مرور تاریخچه مسابقات تلویزیونی این مسأله اثبات می‌شود که هرگاه محصولی خوب روی آنتن بوده، مخاطب زیادی از آن استقبال کرده است. چه دورانی که امکانات برنامه‌سازی محدود بود و سازندگان به یک میز و چند شرکت‌کننده اکتفا می‌کردند، چه حالا که مسابقاتی در قواره «عصرجدید» تجربه شده‌اند.

مسابقات تلویزیونی ظرفیتی تمام‌نشدنی است که هربار شکلی از آن به بار نشسته و حالا بیراه نیست اگر این سبک برنامه‌سازی، یک «ژانر» نامیده شود. احتمالا وقتی نام این دست تولیدات به میان می‌آید، مسابقه ماندگار «مسابقه‌هفته» با اجرای زنده‌یاد ایرج نوذری در اذهان تداعی می‌شود. این مسابقه که در دهه ۷۰ استعداد و هوش شرکت‌کنندگان را به چالش می‌کشید، همچنان جزو نمونه‌های درخشان است.

پیش از آن چند مسابقه خوب دیگر در تلویزیون تولید شد که ازجمله آن‌ها می‌توان به «هوشیاروبیدار» و «نام‌ها‌ونشانه‌ها» اشاره کرد. هر دو مسابقه مخاطب کودک‌ونوجوان را در بر می‌گرفت و جزو تولیدات پیشرو بود.
«یک مسابقه و سی سؤال» با اجرای مرحوم حسین باغی را فراموش نکنیم که در زمان پخش و در روز‌هایی که کشور درگیر التهاب جنگ بود، فضایی بانشاط برای خانواده‌ها ایجاد می‌کرد.

در دهه ۷۰ سبک تولید مسابقات تغییر کرد و نمونه‌هایی مثل «راز سیب» و «مسابقه‌بزرگ» که متکی بر سنجش هوش و توان جسمانی شرکت‌کنندگان بودند، به سرانجام رسیدند. دنبال‌کننده‌ها خاطرشان هست که این دست مسابقات چقدر بیننده داشت و نام‌شان سر زبان‌ها بود. در همین سال‌ها نخستین مسابقه استعدادیابی تلویزیون با نام «قوی‌ترین مردان ایران» ساخته شد و بعد‌ها در قالب «مردان‌آهنین» ادامه یافت. این مسابقه هم یک اتفاق بود و توانست موج‌آفرین باشد.

دهه ۸۰ را باید اوج رونق مسابقات تلفنی بدانیم که برنامه‌هایی مثل «رد پا»، «خط رو خط» و ... با اقبال گسترده مخاطبان روبه‌رو شدند. این شکل از مسابقات همچنان در تلویزیون دیده می‌شوند که البته به‌دلیل تغییر ذائقه‌ها، جایگاه قبل را ندارند.

زمان گذشت تا این‌که در دهه ۹۰ شکل تازه‌ای از مسابقات تلویزیونی در قالب «استعدادیابی» رونق یافت. شب‌کوک، خنداننده‌شو، کمدین‌برتر، زمانی برای خندیدن، عصرجدید، آقای گزارشگر، موج شب، میدون، ستاره‌ساز، چهار سه دو، ستاره‌بیست، جادوی صدا، بسرا، تهمتن و ... از این جمله هستند. بهتر می‌دانید که برخی از این مسابقات چطور خاص‌وعام را با خود همراه کردند و حتی در مسابقه «کمدین‌برتر» یک دوگانه عجیب میان ژوله و حیایی شکل گرفت!

در اواخر دهه ۸۰ و با ورود به قرن جدید شکل‌های متفاوتی از مسابقات در تلویزیون تجربه شد. «سبقت» با اجرای سیاوش عقدایی مسابقه‌ای تعاملی بود که به‌رغم ایده خوب، در میانه راه متوقف ماند. «کهکشان» از فناوری واقعیت‌افزوده (AR) و واقعیت‌مجازی (VR) بهره گرفته و توانسته طیفی از مخاطبان را با خود همراه کند....

این یادآوری صرفا برای اطلاع دوباره از ظرفیت مسابقات تلویزیونی است. مسابقاتی که هم سرگرم‌کننده هستند و هم ثابت کرده‌اند قدرت کشف استعداد دارند. بسیاری از مواردی که ذکرشان رفت در بازه زمانی پخش، حال مخاطب را خوب کرده‌اند و این یعنی برنامه‌سازان همچنان ظرفیتی بیکران به نام «مسابقات‌تلویزیونی» در اختیار دارند. طبیعی است که مخاطب حالا دیگر به تولیداتی دل می‌دهد که دارای کیفیت و استاندارد‌های بالا باشد. او در تلویزیون نمونه‌های موفق زیادی دیده است و به هر محصولی راضی نمی‌شود.

روزنامه جام جم