جوزپ بورل در گفتوگوی کوتاهی با خبرنگاران پیش از ورود به نشست شورای امور خارجی اتحادیه اروپا به طور شفاف این مسأله را تبیین کرد و گفت با وجود دیدگاههای متفاوتی که در این زمینه وجود دارد اما نمیتوان بدون رای دادگاه درباره سپاه تصمیمگیری کرد. او با کنایه به قطعنامه ضدایرانی هفته گذشته پارلمان اروپا علیه سپاه توضیح داد که انتصاب عنوان تروریستی به یک شخص یا نهاد، مستلزم روند قضایی است و براساس تمایلات صورت نمیگیرد و شما نمیتوانید بگویید که سپاه را تروریست میدانم، چون این گروه را دوست ندارم.
بعد از شوک جوزپ بورل به اروپاییها، برخی ناظران بینالمللی این اظهارات را عقبنشینی اتحادیه اروپا از قطعنامه نسنجیده و ضدایرانی پارلمان اروپا در مقطع فعلی میدانند، هرچند خبرگزاری رویترز هم به نقل از دو منبع اروپایی اعلام کرد که اتحادیه اروپا فعلا سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در فهرست سازمانهای موسوم به «تروریستی» قرار نمیدهد.
با وجود این برآیند اظهارات وزرای امور خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا، پیش از نشست مشترک وزیران هم از یک عقبنشینی آشکار در مقابل قطعنامه بدعتآمیز پارلمان اروپا درخصوص افزودن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به فهرست سازمانهای موسوم به تروریستی حکایت دارد که از روز پنجشنبه ۲۹ دی کلید خورده بود و نمایندگان پارلمان اروپا به یک گزارش ادعایی درباره اغتشاشات اخیر که در آن درخواست نامتعارف اضافه شدن نام سپاه به فهرست موسوم به سازمانهای تروریستی خارجی اتحادیه اروپا مطرح شده بود را در قالب پیشنویس رای مثبت دادند.
حتی کریستوفر برگر، سخنگوی وزارت خارجه آلمان در یک نشست خبری در برلین گفت: «موضع ما این است که چنین اقدامی از لحاظ سیاسی با عقل جور در میآید و وزیر خارجهمان چندبار این موضوع را مورد تأکید قرار داده است. با وجود این، همیشه این را خاطر نشان کردهایم که قرار گرفتن در فهرست تروریستی اتحادیه اروپا نه فقط با موانع سیاسی، بلکه با موانع حقوقی روبهروست».
البته این مخالفتهای اروپایی محدود به این دونفر نبود و قبل از این دو هم برخی از مقامهای اروپایی از مصوبه پارلمان اروپا عقبنشینی کردند و یک مقام ارشد اتحادیه اروپا به خبرنگار والاستریتژورنال گفت که قرار دادن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست سازمانهای موسوم به تروریستی پیشنهاد خوبی نیست. موضع وزرای خارجه آلمان و فرانسه که احتمالا نمیتوانند کار خاصی علیه سپاه انجام دهند و به همین دلیل به گزافهگویی و موضعگیریهای دسته چندم روی آوردهاند. اروپاییها حتی قبل از سخنان بورل از طریق رسانههای مطرح غربی و با ابزار منبع آگاه، عقبنشینی کرده بودند.
بنبست پارلمان اروپا
در گزارش موسوم به «پاسخ اتحادیه اروپا به تظاهراتها و اعدامها در ایران» ادعاهایی علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درخصوص حوادث اخیر و ادعای مشارکت تسلیحاتی با روسیه در جنگ اوکراین، مطرح و در بدعتی خطرناک از شورای اروپا تقاضا شده بود که نام این نهاد رسمی نظامی ایران را به فهرست موسوم به گروههای تروریستی اضافه کند و این درحالی است که تصمیمات پارلمان اروپا پیشنهادی و غیرالزامآور است و تصمیم نهایی را شورای اروپا میگیرد و شورای اروپا هم درخصوص مواردی نظیر این مورد بر مبنای اجماع و نه اکثریت تصمیمگیری میکند.
حالا با گذشت پنج روز از این رفتار مخرب اروپا و بعد از سخنان شفاف مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا مبنی بر عقبنشینی این اتحادیه از برچسب زدن تروریستی به سپاه، دو منبع آگاه هم به خبرگزاری رویترز گفته بودند که وزرای خارجه اتحادیه اروپا در نشست ۲۳ژانویه (سوم بهمن ماه) خود قصد دارند تحریمهایی را علیه ۳۷ شخص و نهاد ایرانی وضع کنند.
انگلیس هم بعد از عقبنشینی اروپا پنج شخص
و دو نهاد را به فهرست تحریمهای ضدایرانی خود افزود و مشخصا ساعاتی بعد از اعمال تحریمهای ضدایرانی جدید اتحادیه اروپا، دولت انگلیس اعلام کرد هفت نام جدید را به «رژیم تحریمهای حقوق بشری ایران» اضافه کرده است که در این فهرست علاوه بر دادستان کل ایران که هفته پیش از سوی انگلیس تحریم شد، نام احمد فاضلیان، معاون وی هم به این فهرست اضافه شده و کیومرث حیدری فرمانده نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران، حسین نجات جانشین فرمانده قرارگاه ثارا... سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، سالار آبنوش و قاسم رضایی جانشین فرمانده نیروی انتظامی به عنوان پنج فرد تحریم شدهاند و دو نهاد نیروی مقاومت بسیج و بنیاد تعاون بسیج هم در فهرست تحریمهای انگلیس قرار گرفتند.
هشدار جدی وزیر خارجه به اروپا
از سوی دیگر حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی هم دیروز تاکید کرد: به هرگونه تصمیم اتحادیه اروپا پاسخ متقابل و موثر میدهیم و پلان ۲ و گزینههای دیگر در دستورکار ایران است.
وی با بیان اینکه شاهد طرح قطعنامهای غیرالزامآور در پارلمان اروپا هستیم، گفت: از حدود دو ماه پیش همزمان با تحریکات خارجی و دامنزدن به اغتشاشات در داخل ایران توسط مداخلهگران و سوءاستفاده مداخلهگران خارجی از عواطف مردم در فوت یک دختر ایرانی، موضوع قرار دادن سپاه پاسداران در فهرست بهاصصلاح تروریستی اتحادیه اروپا مطرح شد.
در گفتوگو با بورل مقامات کشورهای اروپایی و رایزنیهای یکایک سفرای ما در اروپا و سازمان ملل به اتحادیه اروپا هشدار جدی داده شد که اگر درخصوص نهاد مهم حاکمیتی ایران که نقش مهمی در سالها گذشته بهویژه در حوزه مبارزه با تروریسم و داعش در منطقه داشته است و این نقش همچنان ادامه دارد، بخواهند اقدامی انجام دهند پاسخ ایران، قوی، موثر و متقابل خواهد بود.
وزیر خارجه بیان کرد: مجموعه تلاشهای دیپلماتیک منجر به این شد که در حوزه اروپا در پایینترین سطح در پارلمان اروپایی بیان احساسات تند و اظهارات شتابزده برخی نمایندگان پارلمان را شاهد باشیم. قطعنامهای که از منطق و چارچوبهای حقوق بینالملل و منشور ملل متحد قویا فاصله دارد.
امیرعبداللهیان افزود: بهرغم اینکه آقای بورل تصریح میکند در اتحادیه اروپا ایدهای برای قرار دادن سپاه پاسداران در فهرست به اصطلاح تروریستی اروپا وجود ندارد، ولی دیروز در جلسه غیرعلنی مجلس شورای اسلامی شاهد بودم فضای مجلس بسیار ملتهب است و آنها به سمت تصمیماتی قوی و بازدارنده حرکت میکنند.
وی تأکید کرد: جمهوری اسلامی ایران همه طرفهای اروپایی را دعوت میکند از اظهارات احساسی و رفتار به دور از عقلانیت فاصله بگیرند. به آقای بورل در آخرین تماسم در هفته گذشته تأکید کردم امیدوارم در عرصه دیپلماسی و سیاست خارجی برخی کشورهای اروپایی عقلانیت حاکم شود و سیاست خارجی در دوطرف اتحادیه اروپا و اروپا مجبور به پرداخت هزینههای سنگینتر نشود.
این دیپلمات عالیرتبه ایرانی خاطرنشان کرد: آنچه امروز در اظهارات آقای بورل شاهد بودیم حاکی از این است که اتحادیه اروپا به سمت گامهای پرهزینه حرکت نکند. به اتحادیه اروپا اعلام کردیم صرفنظر از مداخلات برخی از کشورهای اروپایی و غربی و دمیدنشان بر اغتشاشات و تشویق آشوبگران در ایران، جمهوری اسلامی ایران مذاکره، گفتوگو و تعامل سازنده اتحادیه اروپا و ایران را بهترین گزینه میداند، ولی در قبال هرگونه تصمیم دیگر اتحادیه اروپا پاسخ متقابل و موثر داده خواهد شد.
روزنامه جام جم
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد