بودجه سلامت کشور در بسیاری از شاخص ها با مشکل جدی مواجه است

جام جم آنلاین-لیلا سعدوندی-جزئیات ارقام کلی بودجه نشان می‌دهد که بودجه سال آینده از نظر منابع و مصارف چیزی حدود 40 درصد از بودجه سالجاری بیشتر شده است و لذا انتظار می رفت تا سازمان برنامه و بودجه نگاه ویژه ای به حوزه سلامت داشته باشد. این به آن دلیل است که هزینه‌های وزارت بهداشت تنها مختص بخش درمان نیست و آموزش و پژوهش و بهداشت بخش های دیگری هستند که باید بودجه کافی به آنها اختصاص یابد.

از طرفی وزارت بهداشت یک دستگاه خدمت رسان تلقی می‌شود که مثل برخی وزارتخانه ها منبع درآمدی ندارد و آنچه تحت عنوان درآمد اختصاصی در این وزارتخانه منظور و محاسبه می شود درآمد بیمارستانهای تحت پوشش است که میزان آن با هزینه کردها همخوان نیست و همین مسئله باعث می شود تا بیمارستانها همیشه با کسری بودجه مواجه باشند.

تخصیص بودجه 313هزار میلیاردی به دومین وزارتخانه بزرگ دولت

اینها را گفتم تا برسیم به بودجه 313 هزار میلیارد تومانی وزارت بهداشت در سال 1402، بودجه ای که گویا نسبت به سالجاری افزایش سی و چند درصدی داشته و حالا قرار است از سرفصل هایی چون منابع عمومی، درآمدهای اختصاصی، تملک دارایی سرمایه ای و...تامین اعتبار شود.

زیان انباشته ای که به بیمارستانها تحمیل می شود

همانطور که پیشتر اشاره شد درآمدهای اختصاصی وزارت بهداشت از بیمارستانها تامین می شود، پیش بینی این رقم برای وزارت بهداشت در سال آینده 81هزار میلیارد تومان است، رقمی که به نظر می رسد با توجه به بالارفتن هزینه های درمان، دسترسی به آن مشکل باشد.

این البته یک دلیل دیگر هم دارد و آن اینکه دولت می کوشد تا با کنترل تعرفه ها، میزان پرداختی از جیب مردم را کاسته و فشار کمتری به آنها وارد کند، این شرایط اما باعث می شود تا بیمارستانها زیان انباشته ای را تحمل کنند، زیانی که اگر به درستی چاره اندیشی نشود حوزه درمان را با مشکل جدی مواجه خواهد کرد.

رشد 42 درصدی بودجه دانشگاهها کفاف نیاز ها را نمی دهد

به گفته "محمد اندرزی" معاون مرکز بودجه و پایش عملکرد وزارت بهداشت، سهم دانشگاههای علوم پزشکی کشور از بودجه سلامت سال آینده رقمی معادل 108هزار میلیارد تومان از محل منابع عمومی است که به نسبت امسال رشد42 درصدی داشته است.

به رغم این افزایش اما این رقم تنها برای تامین حقوق و مزایای پرسنل کفایت می کند و پیش بینی می شود که دانشگاههای علوم پزشکی کشور برای تامین هزینه های آموزش، نیروهای شرکتی، حقوق رزیدنت ها و...با کسری شدید بودجه مواجه شوند.

کسری 36هزار میلیاردی یارانه دارو

نکته مورد بحث دیگر انتقادهایی است که به بودجه دارو در سال آتی می شود، بودجه ای که بعید نیست طرح دارویار را در همین ابتدای راه زمین گیر کند! در واقع پیش بینی وزارت بهداشت برای اجرای طرح دارویار در سال آتی، رقم ۱۰۵ هزار میلیارد تومانی بود درحالیکه حالا تنها 69 هزار میلیارد تومان برای این حوزه منظور شده و این کسری 36 هزار میلیاردی یعنی زمین خوردن طرحی که قرار بود با واقعی شدن قیمت دارو امید زیادی در دل مردم ایجاد کند.

از همین رو یک عضو کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی ضمن ابراز نگرانی درباره بودجه حوزه سلامت در سال آتی می گوید: « بودجه‌ای که برای یارانه دارو در نظر گرفته شده، به طور قابل توجهی کم است! »

به عقیده "سید جلیل میرمحمدی" حداقل بودجه مورد نیاز برای یارانه دارو 90 هزار میلیارد تومان است که اگر بخواهیم منصفانه تر باشیم این رقم باید چیزی حدود 110 هزار میلیارد تومان باشد تا سال آینده در حوزه دارو دچاره مشکل نشویم.

بودجه بیماران خاص و صعب العلاج کجا می رود؟

بنا به گفته وی یک اتفاق عجیب دیگر در بودجه سلامت این است که آن 10 درصدی که قرار بود از بودجه هدفمندی یارانه ها به تامین هزینه‌های درمان و داروی بیماران صعب‌العلاج و خاص اختصاص یابد، حالا قرار است صرف یارانه دارو شود تا کمبود بودجه در این حوزه را قدری تعدیل کند!

این نماینده مجلس البته امیدوار است که در چنین شرایطی سازمان برنامه و بودجه، راه حلی برای کسری هزینه صندوق درمان بیماران خاص و صعب‌العلاج در نظر گرفته و مشکل حین مسیر تدوین و تصویب بودجه در کمیسیون تلفیق برطرف شود.

کاهش شدید 3 ردیف اعتباری در سازمان غذا و دارو

به کاهش بودجه دارو و صندوق بیماران خاص اشاره کردیم، این نکته ای است که رئیس سازمان غذا و داروی کشور نیز درباره اش گلایه کرده و می گوید: « ما در اعتبارات ۳ ردیف بودجه‌ای سازمان غذا و دارو برای ۱۴۰۲ کاهش شدید داشته‌ایم که در صورت عدم اصلاح، تامین آن دچار مشکل می‌شود.»

طبق اظهارات "سید حیدر محمدی" متاسفانه در لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ اعتبارات مربوط به یارانه شیر خشک، یارانه کاهش فرانشیز و داروهای صعب‌العلاج و طرح دارویار به شدت کاهش پیدا کرده و حتی نسبت به اعتبارات امسال پایین‌تر نیز بوده است. لذا اگر وضعیت اعتبارات در ردیف‌های بودجه‌ای سازمان غذا و دارو اصلاح نشود، قطعا تامین‌ مالی این حوزه‌ها به مشکل می‌خورد. این در شرایطی است که تاکنون و در سالجاری تنها بخشی از اعتبارات سازمان غذا و دارو تامین شده و کسری بودجه سال آینده بار مشکلات این سازمان را سنگین تر می کند.

سهم تعرفه پرستاری در بودجه 402 کمتر از امسال است!

 کاهش بودجه تعرفه پرستاری در لایحه 1402 نکته  دیگری است که به نظر می رسد مشکل بسیاری برای تامین هزینه های این قشر از جامعه در سال آینده ایجاد کند. در حالیکه این رقم دربودجه سالجاری چیزی حدود 5هزار میلیارد تومان منظور شده بود، حالا اما با کاهش بودجه برای این حوزه مواجهیم و بنابه گفته مسئولین برای سال آینده 4هزارو 800 میلیارد تومان به این حوزه اختصاص یافته است. رقمی که طبق اظهارات مسئولان نظام پرستاری به نظر می رسد غیر واقعی و ناقص باشد و این شرایط کام پرستارانی  که پس از 15 سال تلاش، امسال موفق شدند تا قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری را به مرحله اجرا برسانند، را تلخ می کند!

نگاه خوش بینانه معاون توسعه و مدیریت منابع سازمان نظام پرستاری

با این حال "حمیدرضا عزیزی" معاون توسعه و مدیریت منابع سازمان نظام پرستاری به برون رفت از این مشکل خوش بین است. او می گوید: « در بودجه سال آینده تعرفه خدمات پرستاری در سرانه بیمه خدمات درمانی و سلامت قرار گرفته که این به معنای تامین منابع پایدار و پشتوانه قوی اجرای قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری است و به جاست که از این اقدام به عنوان کاری تاریخی یاد کنیم، هرچند امیدواریم نمایندگان مجلس هم ضمن تایید این موضوع بودجه مناسبی برای این کار در نظر بگیرند.»

او بودجه مورد نیاز برای اجرای هرچه بهتر قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری در کشور برای سال آتی را چیزی حدود 2برابر بودجه سالجاری و معادل 10 هزار میلیارد تومان تخمین زده و می گوید:« سال آینده مبلغ کارانه و تعرفه گذاری خدمات پرستای ادغام می شوند و با توجه به اعداد و ارقام فعلی توقع داریم که بودجه فعلی در سال آینده حداقل 2برابر شود.»

اعتبار 57هزار میلیاردی برای سازمان بیمه سلامت

توسعه خدمات بیمه پایه سلامت و شناسایی و تحت پوشش بردن افراد فاقد بیمه پایه در سه دهک پایینی به صورت رایگان را می توان از دیگر نکات مثبت لایحه بودجه در سال آینده برشمرد.

از همین رو بودجه اختصاصی سازمان بیمه سلامت برای سال آتی، چیزی حدود 57هزار میلیارد تومان برآورد شده که ۳۸هزار و ۵۰۰میلیارد تومان آن از بودجه عمومی وزارت بهداشت تامین می شود و علاوه برآن ۱۸هزار و ۵۰۰میلیارد تومان نیز به بخش اجرای نظام ارجاع و برنامه پزشکی خانواده با پوشش درمانی اختصاص یافته است.

نگاهی به دیگر جزئیات لایحه بودجه 1402

یک عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با اشاره به اهتمام دولت برای تامین رفاه و سلامت مردم در لایحه بودجه، می گوید: « طبق لایحه بودجه، دانشگاه‌های علوم پزشکی و بیمارستان‌های تحت پوشش این دانشگاه‌ها موظفند مبالغ حاصل از فروش دارو، لوازم و تجهیزات و ملزومات پزشکی را فقط برای بازپرداخت هزینه‌های تأمین دارو و تجهیزات پزشکی به داروخانه‌ها و شرکت‌های پخش تأمین‌کننده، پرداخت کنند که این پیش بینی نشان از دقت نظر دولت برای بهبود سلامت جامعه و جلوگیری از کاهش دارو در کشور دارد.»

به گفته نجف آبادی؛ طبق لایحه بودجه سال آینده مطالبات و بدهی‌های مراکز درمانی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان تامین اجتماعی از یکدیگر با تایید سازمان برنامه و بودجه کشور، قابل تهاتر است که بی شک مزیت هایی به همراه دارد.

همچنین در لایحه بودجه 1402 بر لزوم یکپارچه‌سازی سامانه‌های نسخه الکترونیک اشاره شده که اجرای آن سبب ایجاد ساز و کار منظم در چرخه تجویز تا مصرف دارو و ارائه خدمات سلامت در بستر الکترونیک خواهد شد.

بخش دیگری از بودجه سلامت کشور به دیگر دستگاه های وابسته وزارت بهداشت مثل سازمان انتقال خون، اورژانس کشور و... اختصاص یافته که انتظار می رود به نیازهای موجود پاسخ دهد. بودجه ای که بتواند رقم مورد نیاز برای توسعه اورژانس کشور را تامین کرده و یا به کابوس بی پولی در سازمان انتقال خون ایران پایان بدهد.

در مجموع چنین به نظر می رسد که رویکرد دولت در بخش سلامت و رفاه مردم نشان از عزم جدی مسئولان برای رفع برخی نارضایتی ها در این حوزه دارد که البته امیدواریم نمایندگان مجلس نیز در حین بررسی جزییات لایحه، پیشنهادهای موثری برای اصلاح برخی از بخش‌های حوزه سلامت و بهداشت ارائه داده و راهکاری برای تامین بودجه لازم در زیرشاخه های سلامت ارائه دهند. راهکاری که بی شک نگاه منعطف و منطقی سازمان برنامه و بودجه کشور به حوزه سلامت را می طلبد.