جای خالی تحقیقات در صنعت کشاورزی

در حال حاضر و به خاطر محدودیت‌های منابع آبی و افزایش جمعیت در دنیا، تحقیقات زیادی در ارتباط با نحوه تولید محصولات بیشتر و باکیفیت‌تر با امکانات کمتر صورت می‌گیرد و حتی محققان با تغییرات ژنتیک درصدد ایجاد تحولات عظیم در این صنعت هستند.

«در ۴۰ سال آینده امنیت غذایی دنیا تنها از طریق پژوهش و تحقیق امکان‌پذیر خواهدشد.» این جمله از طرف سازمان خواربار جهانی ملل‌متحد عنوان شده و بیشتر کشورها برای عقب‌نماندن در این عرصه، این جمله را سرلوحه کارهای‌شان قرار داده و تمرکزی ویژه روی آن دارند.

موضوعی که در ایران هنوز جدی گرفته نشده و ضریب نفوذ تحقیقات آن‌قدر پایین است که در مقایسه تولیدات این بخش در داخل با کشورها پیشرفته نشان می‌دهد هنوز بیشتر محصولات ایرانی به صورت سنتی کشت می‌شوند که در آینده می‌تواند موجب هدر رفت منابع آبی زیاد در مقابل به دست آمدن محصولات کمتری باشد.

هر چند همیشه کم‌بودن اعتبارات بهانه اصلی برای مهجور ماندن تحقیقات اعلام می‌شود اما نباید فراموش کرد بی‌توجهی به این مهم می‌تواند در آینده‌ای نزدیک مشکلات و معضلات زیادی برای کشور به وجود بیاورد.

هم اکنون ایران در بذور برخی محصولات اساسی وابسته به خارج است و اصلاح جدی در داخل صورت نگرفته‌است. وابستگی به بذور دانه‌های روغنی در شرایطی صورت می‌گیرد که چیزی حدود ۹۰ درصد نیاز روغن از خارج تامین شده و هزینه‌های گزافی برای کشور به وجود آورده است.

با اصلاح بذور مقاوم و با عملکرد بالا می‌توان تولیدات کشاورزی را رشد داد در حالی که کشورهای دیگر در زمینه دادن این گونه کالاها به کشورهای دیگر، طوری عمل می‌کنند که همواره وابسته به آنها بمانند. موضوع دیگر به بحث خاک و فرسایش آن بازمی‌گردد که برخی کارشناسان اهمیت آن را بیش از آب می‌دانند. زیرا ‌فرسایش حیرت‌آور ۹ تن در هکتار، عملا خاکی برای ایران باقی نخواهد گذاشت. در صنعت کشاورزی، آب و خاک دو عامل مهم در تولید انواع محصولات به شمار می‌آیند که در حال حاضر در هر دو مورد، مشکلات اساسی وجود دارد. ایران بارش میانگین ۲۳۰ میلی‌متر د‌ارد که نصف میانگین جهانی است. این مقدار آب آن‌قدر کم است که برای دیم‌کاری هم جواب نمی‌دهد. از سوی دیگر بهره‌وری آب پایین است و بخش زیادی از آن در بخش کشاورزی هدر می‌رود.

راهکار هم استفاده از آبیاری مدرن است که هنوز قدم بزرگ و جدی برای پوشش تمام زمین‌ها به این سیستم برداشته نشده‌است. در کنار اینها یکپارچه‌ سازی زمین‌ های کشاورزی اقدام بزرگ دیگری‌است که می‌تواند تولید را به طرز چشمگیری افزایش دهد.

با این‌که از سال ۱۳۷۵ مصوبه‌ای برای این کار به مجلس ارائه شده اما هنوز اقدام خاصی برای یکپارچه‌سازی زمین‌های کشاورزی صورت نگرفته و زمین‌ها روز به روز خُردتر می‌شوند و میانگین زمین‌های کشاورزی به ۱.۴هکتار رسیده که این رقم در مناطق شمالی کمتر از یک هکتار است.