برجام تنها راه رسیدگی به برنامه هسته ای ایران

به گزارش جام جم آنلاین، انریکه مورا، هماهنگ‌کننده مذاکرات رفع تحریم‌ها در این گفت‌وگو که دیروز (۹ اسفند) در تارنمای فصلنامه مذکور منتشر شد، هنگام پاسخ به سوالی در مورد آثار حمله روسیه به اوکراین بر سیاست خاورمیانه ای اتحادیه اروپا، به «مسئله ایران» اشاره کرد و گفت: در چند سال گذشته ایران روابط نظامی بسیار قوی با روسیه برقرار کرده که پس از آغاز تجاوز علیه اوکراین تشدید شده است. حل‌وفصل مناقشه در سوریه نیز متاسفانه بسیار دشوار است و به دلیل حضور و دخالت گسترده روسیه در این کشور گزینه ها بسیار محدود شده اند.

هماهنگ کننده کمیسیون مشترک برجام در پاسخ به سوالی در مورد مناسبات کنونی ایران و اتحادیه اروپا پس از اغتشاشات اخیر و با توجه به تلاش ها برای احیای برجام مدعی شد: ایران خود را در مرکز یک توفان کامل که تهران به وجود آورده قرار داده است. سه مسئله (این توفان) را پدید آورده‌اند. نخست اوضاع داخلی ایران. قتل مهسا امینی اعتراضات قدرتمندی را کلید زد که زنان در صدر آن قرار داشتند و طولانی تر از انتظارات ادامه داشته است. نحوه واکنش زنان و دختران تماشایی بوده است. ایران با سرکوب پاسخ داده و نه با گفت‌وگو. البته پیامدهای آن به خصوص در جهان غرب گسترده بوده و به وجهه دولت ایران آسیب وارد شده است.

مورا افزود: عامل دوم که بی نهایت برای ما اهمیت دارد روابط نظامی ایران و روسیه و این واقعیت است که آنها پهپاد در اختیار روسیه قرار می دهند. تاکنون تنها نوک کوه یخ را می دیدیم. این یک موضوع بی نهایت جدی و جدی ترین مسئله ما با ایران به خصوص توقف این نقل و انتقالات است.

وی ادامه داد: عامل سوم برجام است. از پائیز گذشته متنی آماده است تا (اجرای برجام) از سرگرفته شود. اما ایرانیان می گویند که نخست می خواهند مسائل پادمانی با آژانس بین المللی انرژی اتمی بسته شود. با این حال هیچ کاری برای رسیدگی به این مسائل انجام نداده و هیچ پاسخی در اختیار آژانس قرار نداده اند. مختصر آنکه رفتارشان نشان نمی داد که به دنبال برجام باشند. اکنون، شاید تمایل بیشتری برای ازسرگیری برجام دارند چرا که در این توفان کامل قرار داشته و فکر می کنند که راحت ترین راه خروج از آن، برجام است. با این حال به صراحت بگویم که چارچوب لازم برای این کار وجود ندارد. هنوز فکر می کنیم که برجام تنها راه رسیدگی به مشکل هسته ای ایران و تنها راه موجود برای ماست. ما می خواهیم تا برجام را روی میز نگه داریم و در همان حال با ایرانیان گفت‌وگو می‌کنیم و به اوکراینی ها کمک می کنیم تا با ایرانیان و دیگران گفت‌وگو کنند و ارسال پهپادها پایان یابد. اما این کار دشوار است چرا که در ایران مراکز قدرت متعددی وجود دارد و یکی از آنها به شدت به روابط نظامی با روسیه علاقمند است. اوضاع واقعاً بد است. تمامی کانال ها را باز نگه داشته ایم ولی دشوار است.

وی در پاسخ به سوالی با تائید تغییر توجه اتحادیه اروپا به سوی ایران و منطقه خلیج فارس گفت: اگر به غرب این منطقه نگاه کنید، وضعیت فعلی سوریه مشاهده می شود که راه حل سیاسی را در دسترس نمی بینیم و اوضاع انسانی وخیم تر می شود. همزمان تحولات دو سوی خلیج (فارس) را مدنظر قرار می دهیم. به دلیل خصومت ایران و عربستان سعودی، تحولات نگران‌کننده‌ای وجود دارد. از اتحادیه اروپا انتقاد می شد که چرا با ایرانیان گفت‌وگو می کند، اما به تازگی متهم می شویم که به اندازه کافی با آنها گفت و گو نمی کنیم. تمرکز ما دیگر مسئله ای راهبردی که مه ۲۰۲۲ در «همکاری راهبردی با کشور های خلیج (فارس)» بیان شده نیست. اگر درگیری در آن بخش خاورمیانه رخ دهد، اوضاع ممکن است به شدت برای اتحادیه اروپا زیانبار شود. ترجیح می دهیم بر این منطقه تمرکز کنیم و با تمامی کشورها تعامل داشته باشیم.

مورا در مورد تاثیر جنگ روسیه و اوکراین بر سیاست خاورمیانه ای اتحادیه اروپا گفت: تأثیر جنگ در برخی مناطق، به ویژه در خاورمیانه، این بوده که تعامل خود را در آنجا تقویت کنیم. بنابراین، تجاوز روسیه سیاست های ما را در مسیری کاملاً متفاوت قرار داده است. قبلاً برای تامین گاز و نفت کاملاً به روسیه وابسته بودیم. علاقه ما به تامین انرژی از خاورمیانه، به ویژه خلیج (فارس)، در جهت تامین انرژی سبز - یعنی هیدروژن سبز - در آینده بوده که با تهاجم روسیه، مجبور شدیم کل رویکرد خود را تغییر دهیم.

با این حال مورا با انتقاد تلویحی از سیاست کشورهای حاشیه خلیج فارس گفت: این کشورها نمی‌خواهند با تحریم‌های ما یا رویارویی نظامی با روسیه همراهی کنند. به نظر می رسد آنها فکر می کنند که دنیای چند قطبی فرصت‌های بیشتر و استقلال بیشتری را برای آنها فراهم می‌کند. بنابراین، ما مجبور به اقدام و مضاعف کردن تلاش‌های خود شدیم تا آنها را متقاعد کنیم که اقدام های روسیه در واقع آنها را نیز تهدید کرده و ماهیت نظام چندقطبی را تضعیف می‌کند.

این دیپلمات اسپانیایی در عین حال مدعی شد که روسیه از لحاظ اقتصادی چیزی برای عرضه به خاورمیانه نداشته و تنها تامین‌کننده اقلام نظامی است.

وی افزود: مصر هنوز یکی از بزرگترین خریداران تجهیزات نظامی روسیه است. البته پس از مشاهده ناکارآمدی تجهیزات نظامی روسیه ممکن است تجدیدنظر کنند.

مورا در ادامه این مصاحبه هشدار داد که «درگیری اسرائیل و فلسطین» بهبود نیافته و دیگر نمی توان تحولات این منطقه را نادیده گرفت.

وی با اشاره به پایبندی اتحادیه اروپا به «راه‌حل دو دولتی» گفت: صادقانه بگویم، با توجه به تحولات میدانی، باید ببینیم که در نهایت چقدر (این راه حل) امکان پذیر است و نگرانی ما از همین موضوع است.

این مقام اتحادیه اروپا در ادامه مصاحبه به رقابت پکن و بروکسل در خاورمیانه پرداخت و گفت: چین از نظر اقتصادی برای کشورهای حوزه خلیج فارس و کشورهای عربی در مقایسه با روسیه جذاب تر است. چین به انرژی و این منطقه نیاز دارد و علاوه بر فناوری، تامین کننده منابع مالی است. ما این رابطه را به دقت زیر نظر داریم. ما در خاورمیانه از نظر اقتصادی و انرژی رقیب هستیم هر چند که تصور نمی کنیم که چین از خاورمیانه برای قدرتنمایی جهانی استفاده کند.

وی با این حال هشدار داد که ممکن است ماهیت روابط چین و اتحادیه اروپا در خاورمیانه در آینده تغییر کند.

مورا در خاتمه این مصاحبه بار دیگر به جنگ روسیه و اوکراین پرداخت و گفت: به نظر می رسد روسیه مصمم به ادامه جنگ علیه اوکراین است، پوتین تندروتر و اوضاع وخیم تر خواهد شد. ما وارد دوره جدیدی از روابط بین الملل می شویم.

منبع: ایرنا