گزارش «جام‌جم» از میراث دولت‌های گذشته برای دولت سیزدهم

۰۰۰, ۱,۲۷۲,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰تومان برای اتمام طرح‌های نیمه‌تمام

بنا به آخرین برآوردهای سازمان برنامه‌و‌بودجه، اگر هیچ پروژه جدیدی در کشور کلنگ‌زنی نشود، تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام به بیش از ۱۲۷۲هزار میلیارد تومان منابع نیاز دارد که این بیش از چهار برابر بودجه عمرانی سال جاری است.

کد خبر: ۱۴۰۷۴۵۷

نویسنده روح‌ الله قیطاسی - گروه اقتصاد

یکی از شاخص‌های مهم برای بررسی وضعیت توسعه درکشور، میزان طرح‌ های عمرانی است؛ به عبارت دیگر طرح‌های عمرانی نبض اقتصاد جامعه است که با ایجاد زیرساخت شرایط را برای جذب سرمایه دولتی و خصوصی فراهم می‌کند. طی دهه‌های گذشته طرح‌ های عمرانی فراوانی کلنگ‌زنی شد که این اقدامات امیدهای زیادی را درخصوص نوسازی کشور به‌وجود آورد اما خروجی این طرح‌ها چندان خوشایند نبوده و باید اذعان کرد که عمده این طرح‌ها بیشتر جنبه تبلیغاتی داشته و توجهی به نحوه تامین منابع مالی آن نشده است.

سازمان برنامه‌و‌بودجه سال گذشته در گزارشی اعلام کرد میانگین اجرای طرح‌ های عمرانی به ۱۷‌سال رسیده و حتی در صورت تامین منابع مالی اتمام این طرح‌ها به ۲۸‌سال زمان نیاز دارد.

آمار سازمان برنامه‌و‌بودجه نشان می‌دهد علاوه بر تزریق قطره‌چکانی منابع مالی مورد نیاز، به‌دلیل ماهیت دولتی بودن این طرح‌ها روند تکمیل کردن این طرح بسیار طولانی است.

مهدی جمالی‌نژاد، معاون وزیر کشور از وجود ۸۰‌هزار پروژه نیمه‌تمام در کشور خبر داد و گفت: تکمیل این میزان از طرح‌ های نیمه‌ تمام بجا مانده از قبل، مبلغ قابل‌توجهی را می‌طلبد و همه همت و تلاش دولت تکمیل این طرح‌های نیمه‌تمام است. سازمان برنامه‌وبودجه در آخرین برآورده خود اعلام کرده در صورتی که هیچ طرح جدیدی کلنگ‌زنی نشود برای اتمام طرح‌های نیمه‌تمام در سال جاری نیاز به ۱۲۷۲هزار میلیارد تومان است این رقم در سال ۹۹ حدود ۴۰۱‌هزار میلیارد تومان بود که به‌دلیل کاهش ارزش ریال و نرخ تورم افزایش سه برابری داشته است و قطعا با توجه به روند تورمی کشور این رقم در سال‌های آتی افزایش خواهد یافت.

تحریم مانع عمران
با افزایش تحریم‌های ظالمانه میزان درآمدهای نفتی کشور در سال‌های اخیر به‌شدت کاهش یافت، با کاهش درآمدهای دولتی معمولا سهم طرح‌های عمرانی به‌شدت کاهش خواهد یافت. دهه ۹۰ را می‌توان بدترین دوران برای بخش عمران و صنعت کشور خواند، چرا که در این دوره تخصیص‌نیافتن بودجه کافی به این بخش‌ها به‌خصوص بودجه عمرانی سبب انباشت حجم زیادی بدهی دولت به پیمانکاران شد که در نهایت هزینه آن بر دوش مردم و دولت جدید آوار شد. در دولت گذشته، طی دو سال ۱۳۹۸ و ۱۳۹۴، رشد سالانه پرداخت‌های عمرانی منفی شده بود. متوسط سالانه پرداخت‌های عمرانی دولت گذشته ۴۱.۴هزار میلیارد تومان و مجموع هشت سال آن دولت، ۳۳۱‌هزار میلیارد تومان بود. البته با تغییر رویکرد دولت سیزدهم در حوزه توسعه زیرساخت‌های کشور و همچنین توجه به بخش تولید و خدمات در کشور شاهد رشد ۹۴.۲درصدی پرداخت‌های عمرانی در یک‌سال نسبت به سال قبل بودیم که رقم بی‌‌سابقه‌ای است. همچنین در طول دو دهه اخیر هیچ‌گاه معادل ۱۰۰‌درصد پیش‌بینی بودجه عمرانی، پرداخت نشده اما در سال ۱۴۰۱ معادل ۱۰۵.۲درصد بودجه مصوب عمرانی، از محل خزانه‌داری کل کشور، توانست این مهم را محقق کند.

افزایش ۲۶‌درصدی بودجه عمرانی
دولت سیزدهم برای تسریع در اجرای طرح‌های عمرانی بودجه عمرانی در سال جاری را با افزایش ۲۶‌درصدی به ۳۶۷ هزار و ۹۲۰ میلیارد تومان رساند که با توجه به انباشت طرح‌های نیمه‌‌تمام چندان رقم معقولی به نظر نمی‌رسد، البته با توجه به محدودیت منابع دولتی می‌توان با اولویت‌بندی طرح‌هایی که درصد پیشرفت آنها بالای ۶۰‌درصد است، تکمیل آنها را در اولویت قرار داد.

مولدسازی در راستای عمران
طرح مولدسازی با هدف تبدیل به احسن دارایی‌ها کشور در دستور‌کار قرار گرفته است، اعتبارات حاصل از فروش دارایی‌های مازاد می‌تواند در طرح‌های عمرانی و توسعه‌ای کشور و تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام دستگاه‌های اجرایی هزینه شود. در همین خصوص سید‌احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد می‌گوید: «مولدسازی دارایی‌های دولت یکی از راهبردهای اصلی در دو سال آینده است که پیشروی پروژه‌های عمرانی را نشان خواهد داد. وزیر اقتصاد معتقد است از طریق مصوبه سران قوا مسأله تبدیل اموال مازاد به اموال مولد سرعت می‌گیرد و مسیر ناامید‌کننده سنوات قبل از طریق شفافیت قابل تغییر است.