تحصیل برای بیکاری

سهم ۴۰درصدی بیکاران دانشگاهی هم عموما طی یک دهه گذشته تکرار شده است. عدم تناسب بازار اشتغال و تحصیلات، بی‌توجهی به مهارت‌آموزی در نظام آموزشی و البته تعدد شگفت مراکز آموزش عالی و دانشگاهی که از دهه۶۰ افزایش چشمگیری داشت، همه و همه باعث شده حالا بسیاری از دارندگان مدارک دانشگاهی بیکار بمانند. در سوی مقابل هم حالا داده‌هایی منتشر شده که نشان می‌دهد اوضاع چندان خوب نیست! به این معنا که همان دانشگاهیان خوش‌اقبالی هم که توانسته‌اند شغلی داشته باشند، کارشان با تحصیلات دانشگاهی‌شان مرتبط نیست! این آماری است که دیروز از زبان یکی از مسئولان عنوان شد و بر اساس آن گفته شد ۷۰درصد از شاغلان با مدارک دانشگاهی شغلی دارند که ارتباطی با تحصیلات دانشگاهی‌شان ندارد! به این معنا که تمام (حداقل) چهار سالی که آنها هزینه کرده و درس خوانده‌اند بیهوده بوده است! خلاصه این داده‌ها خروجی نتایج مطالعات میزان تطبیق‌پذیری آموزش‌های علمی و مهارتی با شغل فعلی افراد است که نشان می‌دهد در استان‌های مورد بررسی فقط کمتر از ۳۰درصد از شاغلان در مشاغل مرتبط با رشته تحصیلی، مشغول به کار هستند.

برخی کارشناسان با تحلیل سطح سواد شاغلان چنین نتیجه می‌گیرند که ساختار بازار کار ایران به گونه‌ای است که فضا برای اشتغال افراد با تحصیلات عالی مناسب نیست. این در حالی است که در سال‌های اخیر ظرفیت دانشگاه‌های ایران به شدت افزایش یافته و کنکور نقطه رقابت سرنوشت‌سازی برای نسل دهه ۵۰، ۶۰ و ۷۰ تلقی می‌شد.

نکته عجیب این که در میان مسئولان هم کم نیستند افرادی که تحصیلات غیرمرتبط با کارشان دارند، افرادی که عموما هم در انجام وظایف‌شان ناموفق هستند! نمونه متاخر آن یوسف نوری، وزیر پیشین آموزش و پرورش است که با داشتن دکترای تخصصی مدیریت گردشگری بر مسند وزارت آموزش و پرورش نشست و البته عملکرد نامناسبش باعث شد همین ابتدای سال از کار برکنار شود. و البته نکته مهم این که عموما در رشته‌هایی که ما صاحب موج فارغ‌التحصیلان بیکار هستیم که در آن حوزه وضعیت خوبی نداریم! به این معنا که حالا رشته محیط‌زیست در حالی صاحب بیشترین فارغ‌التحصیل بیکار است که در زمینه مولفه‌های محیط‌زیست ایران صاحب آماری منفی است. 

بیکارترین رشته‌های دانشگاهی در ایران
محیط زیست           ۴۹%
علوم رایانه            ۴۰%
هنر                    ۲۷%
معماری               ۲۶%
فیزیک                ۲۲%
علوم انسانی          ۲۲%
کشاورزی            ۲۲%
حقوق                 ۲۲%
حرفه‌های مهندسی   ۲۱%
علوم اجتماعی       ۲۰% 
بازرگانی             ۲۰%
دامپزشکی            ۱۹%
خدمات پزشکی      ۱۹%
ریاضیات و آمار    ۱۸%

نرخ بیکاری براساس مدرک تحصیلی
دکتری        ۵.۵
فوق‌لیسانس   ۱۵.۳
لیسانس       ۲۰.۳
کاردانی      ۱۶.۸
دیپلم          ۱۲.۶