سفر به کانون دیپلماسی

نشست‌های سالانه مجمع عمومی به‌عنوان مهم‌ترین رویداد بین‌المللی، فرصت مناسبی برای رایزنی‌های سیاسی بین‌المللی است که به‌دلیل حضور اکثر مقامات بلندپایه کشورهای جهان گفت‌وگوهای دوجانبه را نیز فراهم می‌کند. همچنین در این سفر علاوه بر تیم رسانه‌ای، محمدعلی جعفری، نویسنده جوان یزدی با همراهی رئیس‌جمهور در سفر به سازمان ملل این رویداد را در قالب سفرنامه روایت خواهد کرد. همراهی برخی خبرنگاران و نویسندگان مطرح در چنین سفرهایی مسبوق به سابقه است و با هدف ارائه روایت غیررسمی و متفاوت از سفر رئیس‌جمهور با تیم خبری و رسانه‌ای دولت انجام می‌شود. سومین سفر رئیس‌جمهور به نیویورک در حالی صورت می‌گیرد که دولت سیزدهم به‌واسطه پیوستن به سازمان‌های مهم بین‌المللی و آزادکردن اموال مسدودشده ایران و همچنین نهایی کردن تبادل زندانیان با دولت آمریکا، با برند «بلد بودن زبان دنیا» عازم این سفر شده است. گذشته از آزادشدن همه اموال مسدودشده و بازگشت آنها از طریق سوئیفت آن‌هم بدون FATF و برجام و‌ عضویت ایران در شانگهای و بریکس به‌عنوان سازمان موازیG۷ از مهم‌ترین رویکردهایی است که حضور امسال دولت سیزدهم را در این مجمع جهانی متفاوت و متمایز کرده است. از سوی دیگر همزمان با این سفر شش‌میلیارد یورو دارایی‌های ایران که نزد کره‌جنوبی مسدود شده بود و به‌تازگی از کره‌جنوبی به سوئیس منتقل شده، وارد دو بانک در حساب‌های مورد درخواست بانک مرکزی ایران در منطقه می‌شود.  این سازوکار با استفاده از سوئیفت و در فضای رسمی مبادلات بانکی بین‌المللی صورت می‌گیرد. 
 
چرا سفر نیویورک مهم است؟
مجمع عمومی سازمان ملل متحد، یکی از پنج رکن اصلی تشکیل‌دهنده این نهاد بین‌المللی و درواقع تنها رکنی از سازمان ملل متحد است که تمامی اعضا از حق رأی یکسان در آن برخوردارند. این مجمع پس از چند سال برگزاری مجازی به‌واسطه همه‌گیری ویروس کرونا، دوباره از سال گذشته به‌صورت حضوری میزبان سران جهان شد. پیشینه برگزاری مجمع عمومی سازمان ملل متحد به ۷۱سال پیش و دهم ژانویه۱۹۴۶ بازمی‌گردد. از ابتدای شکل‌گیری مجمع عمومی سازمان ملل متحد بنا بود مجمع محلی برای صدور بیانیه‌ها و برگزاری بحث‌های جدی بر سر موضوعات جهانی ازجمله فقر و توسعه تا صلح و امنیت باشد. از میان پنج نهاد اصلی تشکیل‌دهنده سازمان ملل متحد، مجمع عمومی تنها جایی است که تمامی اعضای سازمان در آن حضور دارند. شورای امنیت، شورای اقتصادی و اجتماعی، دبیرخانه و دیوان بین‌المللی دادگستری چهار نهاد اصلی دیگر سازمان ملل متحد را تشکیل می‌دهند.
 
منشور سازمان ملل چه می‌گوید؟ 
در منشور سازمان ملل متحد کارکرد مجمع عمومی این‌گونه تعریف شده است: رایزنی، بررسی و ارائه توصیه‌هایی درباره موضوعاتی نظیر صلح و امنیت بین‌الملل، خلع‌سلاح، حقوق‌بشر و راهکارهایی برای حل‌وفصل اختلافات کشورهای متنازع. انتخاب اعضای غیردائم شورای امنیت و دیگر نهادهای سازمان ملل متحد نظیر شورای حقوق‌بشر و نیز انتخاب دبیرکل سازمان ملل متحد طبق توصیه شورای امنیت، از دیگر کارکردهای این نهاد است. درمجمع عمومی تمامی ۱۹۳عضو سازمان ملل متحد از حق رأی یکسان برخوردارند. رئیس مجمع به‌صورت فصلی و از سوی خود مجمع انتخاب می‌شود و تصویب قطعنامه‌ها در نشست‌های آن مستلزم آرای دوسوم اکثریت اعضای آن است. با توجه به این موضوع که نشان از اهمیت و جایگاه این نشست بین‌المللی دارد و توجه به این‌که حضور رئیس‌جمهور در مجمع عمومی سازمان ملل متحد یکی از مهم‌ترین تریبون‌هایی است که جمهوری اسلامی در بیش از ۴۰سال گذشته توانسته مطالب و موضوعات مهم مورد نظر خود را در آن مطرح کند،همچنین  با توجه به زمانی که برای رؤسای جمهور همه کشورهای عضو سازمان ملل متحد در نظر گرفته می‌شود، قطعا برای همه رؤسای جمهور فرصت بسیار مناسبی است که بتوانند دغدغه‌ها، راهبردها و راهکارهای خویش را با دیگر سران و مقامات ارشد کشورهای جهان مطرح کنند. در این سفر رئیس‌جمهور می‌تواند با طرح مسائل کلان و اساسی مورد توجه انقلاب اسلامی چه از طریق رسانه‌ها و چه با گفت‌وگو با مقام‌ها و مسئولان دیگر کشورها از این فرصت برای حل بسیاری از معضلات و مشکلات جهانی که در اسلام و انقلاب اسلامی برای آن راه‌حل عقلایی وجود دارد، استفاده کند. مسائلی مثل صلح بین‌المللی، مسأله فلسطین، مسائل حقوق‌بشر و موضوع مبارزه با تروریسم. از سوی دیگر تفاوتی که میان شمال و جنوب از نظر فقر و غنا وجود دارد، مساله مهمی است که امروز جهان با آن دست به گریبان است. همچنین بی‌عدالتی جهانی، ظالمانه بودن تحریم‌ها و آسیب‌هایی که در این مورد به مردم کشورهای تحریم‌شده وارد می‌شود از رویکردهای مهمی است که می‌تواند در سخنرانی رئیس‌جمهور در مجمع عمومی سازمان ملل متحد مطرح شود.

رکورد ملاقات با رئیس‌‎جمهور در سازمان ملل شکسته می‌شود

یک کارشناس روابط بین‌الملل با اشاره به سفر رئیس‌جمهور به نیویورک و سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل گفت: پیش‌بینی می‌کنم رکورد درخواست ملاقات با رئیس‌جمهور در طول تاریخ شکسته شود.
سیدمصطفی خوش‌چشم در یک برنامه تلویزیونی با بیان این‌که در حوزه سیاست خارجی اتفاقات خوبی رخ‌داد که یکی از آنها این بود که پرونده ما در آژانس مدیریت شد، گفت: دومین کار در حوزه سیاست خارجی، برقراری رابطه با عربستان بود. بعد از عربستان چند کشور دیگر ازجمله مصر و اردن هم به این سمت آمده‌اند.
این کارشناس روابط بین‌الملل به سیاست خارجی دولت سیزدهم در توسعه تجارت با هدف نهایی بهبود اوضاع اقتصادی که با تنش‌زدایی با رقبای منطقه‌ای ازجمله عربستان تسهیل می‌شود اشاره کرد و گفت: گام بعدی در این فرآیند آن بود که عضو کمیته پیشگیری از جرم سازمان ملل شدیم. اقدام دیگر نیز ریاست ایران بر مجمع اجتماعی سازمان ملل بود.
خوش‌چشم در ادامه به توانمندی‌های نظامی و دیپلماسی قدرت ایران ازجمله در حوزه موشکی و ساخت دو موشک هایپرسونیک خرمشهر۴ و فتاح با قابلیت‌هایی همچون مانورپذیری بالا و نقطه‌زنی اشاره و اظهار کرد: چندین مجموعه با همدیگر کار می‌کنند و به جایگاهی رسیدیم که چند نتیجه داده است؛ ازجمله این‌که آمریکایی‌ها هرچند در برجام عقب نرفتند، اما عقب‌نشینی‌هایی داشتند و برای اولین بار پذیرفتند که قرارداد توافق تبادل زندانی به‌صورت منفرد انجام و پول‌ها آزاد شود.
وی همچنین به عضویت ایران در شانگهای و بریکس اشاره کرد و گفت: همه می‌دانند که دنیا در حال جابه‌جایی قدرت از غرب به شرق است و آینده دنیا وابسته به گروه‌بندی‌هایی است که متصل به شرق یعنی چین، روسیه و هند هستند و بقیه کشورها هم کم‌کم به این سمت می‌آیند. این گروه‌بندی‌ها تعیین‌کننده است؛ بنابراین طرف‌ها در حال یارکشی برای آینده هستند.
این کارشناس روابط بین‌الملل افزود: در این میان ایران یکی از قدرت‌ها و یکی از سه پایه اصلی است؛ یعنی چین، روسیه و ایران. چین قدرت اقتصادی و روسیه قدرت نظامی دارد و ایران هم مسئول امنیت غرب آسیا - خاورمیانه - یعنی مهد انرژی دنیا و همچنین تنگه هرمز است که محل صادرات ۲۰ تا ۳۰ درصد محموله‌های انرژی دنیاست. ما داعش را شکست دادیم.
وی در واکنش به برخی تحلیل‌ها مبنی بر این‌که مسیر مالی رسیدن عواید مالی شانگهای و بریکس به ایران بدون برجام وجود ندارد، گفت: این مسیر وجود دارد. اکنون که این همه نفت می‌فروشیم پول‌هایش از کدام مسیر می‌آید؟ در شرایطی که آمریکا در حال فشار آوردن، اغتشاش و... است ما نه‌تنها ترمیم داشتیم، بلکه ارتقای جایگاه نیز داشتیم.
خوش‌چشم اضافه کرد: بعضا دستاوردهای سیاست خارجی که حوزه منافع ملی است را دستخوش بازی‌های جناحی، رسانه‌ای و روزنامه‌ای می‌کنیم و در این میان حقیقت گم می‌شود؛ درحالی‌که نتیجه‌بخشی برخی برنامه‌ها همچون بریکس زمانبر است و اگر درست کار کنیم، بریکس می‌تواند طی یکی دو سال برای ما دستاوردهایی داشته باشد.
خوش‌چشم در پیش‌بینی چگونگی رفتار سران کشورها با آقای رئیسی در سفر به سازمان ملل گفت: دو اتفاق می‌افتد؛ یا ایشان چند دیدار محدود خواهند داشت یا این‌که رکورد درخواست ملاقات با رئیس‌جمهور ما در طول تاریخ شکسته می‌شود که پیش‌بینی می‌کنم دومی اتفاق می‌افتد.