مردی که غربی‌ها از او به عنوان «اوپنهایمر ایرانی» یاد می‌کنند
جعبه سیاه صنعت هسته‌ای
بعد از ظهر ۷ آذر ۱۳۹۹ بود که صدای شلیک ممتد و یک انفجار مهیب منطقه آبسرد دماوند را تکان داد. دقایقی بعد، رسانه‌ها خبر ترور حاج محسن فخری‌زاده را منتشر کردند.
فخری‌زاده استاد فیزیک، دانشمند فرهیخته و یکی از شخصیت‌های اثرگذار علم و فناوری کشور بود و گرچه توده مردم با نام او آشنایی نداشتند اما در محافل غربی او را از جزء یکی از ۵۰۰ شخصیت اثرگذار جهان نامیدند و رژیم غاصب صهیونیستی نیز در گزارش‌های ایران هراسی خود به نقش سازنده او در صنایع‌دفاع و توسعه علوم‌‌وفنون دفاعی ایران اشاره مکرر داشت. تلاش‌های مستمر آژانس انرژی اتمی برای گفت‌و‌گو با محسن‌فخری‌زاده و نقش این نهاد بین‌المللی در افشای اطلاعات‌شخصی از جمله محل سکوت و محل کار وی از یک سو و سرمقاله ژوئن ۲۱۰۴ نیویورک‌تایمز درباره او بیانگر انگیزه غرب و رژیم‌صهیونیستی برای ترور این عنصر مهم به شمار می‌رود. مثلا نیویورک‌تایمز در تلاش برای تکمیل دروغ‌پردازی پیرامون توانمندی‌دفاعی کشورمان، محسن فخری‌زاده را نزدیک‌ترین فرد ایران به شخصیت و توانمندی جی.رابرت‌اوپنهایمر که پروژه منهتن را برای تولید اولین سلاح هسته‌ای جهان هدایت کرده است، دانست و نوشت: «فخری‌زاده عضو غیرحاضر اما اثرگذار مذاکرات‌هسته‌ای ایران است، زیرا او قله‌های علم و فناوری ایران را فتح کرده است.» جهادعلمی بارزترین ویژگی محسن‌فخری‌زاده از سوی رهبر معظم انقلاب بود که در پیام تسلیت این دانشمند شهید ذکر شده بود. حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای فرمودند: «این عنصر علمی کم‌نظیر جان عزیز و گرانبهایش را به خاطر تلاش‌های علمی بزرگ و ماندگار خود، در راه خدا مبذول داشت و مقام والای شهادت، پاداش‌الهی اوست.» در گفت‌و‌گو با دکتر محمدرضا حسنی آهنگر، رئیس‌دانشگاه جامع امام‌حسین(ع) به بررسی زوایای مختلف شهید محسن فخری‌زاده پرداختیم که مشروح آن در ادامه از نظرتان می‌گذرد.
حرکت پویای شهید فخری‌زاده چه ویژگی‌هایی داشت که در نهایت منتهی به حضور ایشان در قله‌های علم و جهاد شد؟
ایشان به عنوان یک فیزیکدان فرهیخته و فردی که در حوزه فلسفه علم صاحب‌نظر بود، انسان خوش‌فکر و خوبی بود و با توجه به شناختی که از ایشان داشتم، روشن بود این فرد روزی شگفتی‌ساز خواهدشد. ایشان به دنبال مدیریت جهادی برای حضور کشور در قله‌های علمی، رفع عقب‌ماندگی در زمینه علم و تبدیل آن به فناوری بودند. ثمرات کار ایشان در حوزه‌هایی مانند داروپزشکی، صنعت هسته‌ای، واکسن‌سازی و مبارزه با کرونا مشهود است. ایشان اعتقاد ویژه‌ای به رفع نقص از حوزه‌های مورد نیاز کشور داشتند و تحقیقات این شهید همواره در راستای رفع نیاز مردم و جامعه بود. به عنوان مثال در زمینه رادیو داروها و پزشکی هسته‌ای ایشان از دل و جان مایه گذاشتند. فخری‌زاده الگوی جهادی یک دانشمند طراز ایران اسلامی با ویژگی‌هایی نظیر ولایت‌پذیری، ایمان قوی، عرق ملی و توجه به آینده و نیازهای کشور به شمار می‌رود. در سیره ذاتی شهید شاهد حرکت براساس نقشه راهی هستیم که رهبرمعظم‌انقلاب بر آن تاکید می‌کنند و می‌توان اساس آن را هدف‌گذاری استقلال و رشد مستمر برای «ایران قوی» دانست.
آغاز حرکت شهید‌فخری‌زاده از دل مجموعه دانشی و پژوهشی سپاه‌پاسداران با هدف تقویت زیرساخت‌های پدافند‌غیرعامل در کشور بود و در ادامه ایشان وارد کلان پروژه‌های پویاسازی صنعت هسته‌ای و در نهایت چابک‌سازی علوم و فنون به نفع مردم شدند و در آخرین پروژه‌های خود ساخت کیت‌ها و واکسن ویروس کرونا را دنبال کردند. چرا غربی‌ها با استانداردهای دوگانه یک مرتبه ایشان را در فهرست ۵۰۰ شخصیت مهم جهان معرفی می‌کنند و همزمان با برجسته‌سازی توانایی‌های علمی این شهید، اطلاعات و هدف‌گذاری برای ترور هوشمند این فردبرجسته جمع‌آوری می‌کنند؟ و در این بین نقش منفی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و جریان‌های نفوذی غیر قابل اغماض است
جهاد علمی دارای یک نقشه راه مدیریت دانش و مدیریت مراکز علمی و عملا سند حکمرانی علمی است و به شما این توانمندی را می‌دهد که بتوانید به‌عنوان یک بازیگر مستقل در عرصه فناوری جهانی ایفای نقش کنید. جهاد علمی تعاریف رایج نظام سلطه از علم و فناوری را کنار می‌زند و با همت شهدایی مثل شهید فخری‌زاده ما شاهد استقلال مدیریت علمی کشور از آن سازمان و ساختاری هستیم که نظام سلطه به‌دنبال آن است. هرکسی که بخواهد علم را در مسیر رشد ملت‌ها، حل مشکلات مردم و پویاسازی جهان اسلام و استقلال به‌کارگیری کند در لیست ترور سرویس‌های اطلاعاتی قرار می‌گیرد، از همین رو صهیونیزم بین‌الملل با هدف جلوگیری از حرکت استقلال‌طلبانه شهید فخری‌زاده، ایشان را در لیست ترور قرار داده بود. صهیونیست‌ها برای کنترل بر جوامع، ابزارهای مختلف علم‌سنجی و نظارت را به‌کار گرفته‌اند و به نظر می‌رسد اغلب سازمان‌های بین‌المللی در پوشش‌های مختلف مجلات، کنفرانس‌ها و جلسات و دانشگاه‌ها به‌دنبال علم‌سنجی و ایجاد چتر بر داشته‌های ملت‌ها به نفع نظام سلطه هستند. در پرونده حمله ارتش تروریستی آمریکا به کشور عراق شاهد این بودیم که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به‌عنوان بازوی آمریکایی‌ها بدل به جاده‌صاف‌کن تروریزم شد. آژانس به آمریکایی‌ها این اطمینان را داد که دولت صدام به بمب اتمی دسترسی ندارد و هیچ خطری برای آنها ندارد به همین دلیل یانکی‌ها به سرزمین عراق یورش بردند و هزاران انسان بی‌گناه را به شهادت رسانده و دست آخر از دل فعالیت‌های مخرب آنها جریان‌های تکفیری مثل«داعش» به‌وجود آمد. اگر کسی بخواهد علیه آمریکایی‌ها اقدامی‌کند و حرکت مستقلی برای رشد ملت‌ها و رفع نیازهای بشری کلید بزند از سوی شبکه صهیونیزم محکوم به حذف و ترور خواهد بود و شهید فخری‌زاده نیز در همین پازل به شهادت رسید.
به نظر می‌رسد گاهی درخصوص حفظ و نگهداری شخصیت‌های اثرگذار کشور مانند دانشمندان دچار غفلت هستیم. این مسأله چقدر درست است؟ و نکته دیگر آن‌که حلقه مفقوده حفاظت از شخصیت‌ها کدام است؟
درخصوص ترور شهید فخری‌زاده آن چیزی که غیرقابل اغماض است، نقش‌آفرینی قوی نیروهای حفاظتی در تامین امنیت ایشان بود. همه سازمان‌های امنیتی در حفاظت از دانشمندان فعال و قوی عمل می‌کنند و البته چیزی که همواره باید به آن تاکید کرد، عنصر «دقت» است که در اوج دقت بازهم باید روی بالا بردن حساسیت و دقت نسبت به پرونده‌های امنیتی و حفاظتی کار کنیم. دکتر فریدون عباسی که هم‌دوره شهید فخری‌زاده بود، در بیان خاطراتی می‌گوید: «از سال ۸۸ بحث احتمال ترور ایشان مطرح بود. در سال ۸۷ من و آقای فخری‌زاده و یک نفر دیگر را که در اصفهان فعال بود، خواستند ترور کنند. اولویت‌شان البته آقای فخری‌زاده بود. از همان زمان نیروهای حفاظت و امنیت، ایشان را محافظت می‌کردند. تا این حد که خانه‌اش را عوض کردند و حتی من که با همه رفت و آمد خانوادگی که داشتم تا زمانی که شهید شد، نمی‌دانستم خانه‌اش کجاست. ایشان ۱۲ سال تحت‌الحفظ بود و محافظ داشت. می‌توان گفت که همین حفاظت‌ها بود که توانست ترورش را به تأخیر بیندازد. سال ۸۷ تیمی آمده بود که ایشان را بزند. نیروهای امنیتی آن تیم را کشف و عملیات ترور را خنثی کردند.» حتی درخصوص تلاش موساد برای به شهادت رساندن این شهید بزرگوار از همان زمان بحث مشارکتی بودن الگوی حذف این عالم برجسته مطرح بوده است. دکتر عباسی در ادامه خاطرات‌شان در پاسخ به این‌که آیا موساد به دنبال حذف حاج محسن بوده، می‌گوید: «یک تیم ترکیبی بود. جمع‌آوری اطلاعات بیشتر به وسیله منافقین و نیروهای ضدانقلابی از داخل کشور انجام شده بود. mi۶ انگلستان هم خیلی فعال بود و نقش اساسی در شناسایی دانشمندان هسته‌ای داشت و حتی مستقیم نقش خودش را نشان می‌داد. هم سیا، هم موساد و هم گروه‌های ضدانقلاب که در داخل فعالیت می‌کنند در شناسایی افراد، تشخیص دفاترشان، اسناد و اموال موجود در دفتر، میزشان کجاست، کامپیوترشان در کدام قسمت است و چه پروژه‌هایی دارند، در چه کلاس‌هایی درس می‌دهند و تخصص آنها چیست، همکاری می‌کردند.» منظور از این‌که MI۶ در پرونده شناسایی و حذف دانشمندان ما خودنمایی می‌کند این است که مأمورش می‌آمد و می‌گفت من از mi۶ آمده‌ام و می‌خواهم با شما صحبت کنم. یعنی به محل اقامت یک متخصص یا بازرگان ایرانی در خارج کشور می‌رفتند و درباره کسانی که سوژه ترور بودند، رسما سؤال می‌پرسیدند. دکتر عباسی با اشاره به این‌که ایشان و شهید فخری‌زاده به سفرهای خارجی نمی‌رفتند، تاکید می‌کند که: «نام من و آقای فخری‌زاده از اسفند ۸۵ در قطعنامه ۱۷۴۷ شورای امنیت سازمان ملل مطرح شد و ما و چند نفر دیگر براساس آن قطعنامه تحریم شدیم. همان زمان به ما می‌گفتند که ترور خواهید شد. برای‌مان معلوم بود که مبارزه و رشد و اعتلای جمهوری اسلامی ایران بهایی دارد که باید بپردازیم.» آقای فخری‌زاده چون مقاله نمی‌داد و عکسی هم از ایشان منتشر نمی‌شد برای‌شان حکم یک جعبه‌سیاه داشت.
چرا ترور شهید فخری‌زاده در آن مقطع زمانی که کشور در شرایط مذاکراتی و تحولات داخلی قرار داشت، رخ‌داد؟
اسم تشکیلاتی که این اواخر دست آقای فخری‌زاده بوده است، سازمان پژوهش‌ها و نوآوری دفاعی یا پژوهش‌های نوین دفاعی بود. شهید فخری‌زاده این سیستم را ایجاد کرده بود و مسأله‌اش هم فقط دفاع از کشور خودمان نبود. زیرا کشور ما پشتیبان جبهه مقاومت است و وقتی شما وارد این مسائل شوید، صهیونیست‌ها حساس می‌شوند. دشمن تشخیص داد که آقای فخری‌زاده شاخصه‌ای دارد که باید حذف فیزیکی شود. دنبال دیگران هم هستند و هر وقت دست‌شان برسد و اولویت پیدا کنند، نفرات ما را حذف می‌کنند. شهید فخری‌زاده عقبه‌ای داشت که معلوم بود چه کار می‌کند. وقتی دشمن آقای فخری‌زاده را با فضاسازی‌های داخلی و خارجی نتوانست کنار بگذارد، برنامه ترور را در دستورکار قرار داد.
حرکت پویای شهید فخری‌زاده چه ویژگی‌هایی داشت که در نهایت منتهی به حضور ایشان در قله‌های علم و جهاد شد؟
ایشان به عنوان یک فیزیکدان فرهیخته و فردی که در حوزه فلسفه علم صاحب‌نظر بود، انسان خوش‌فکر و خوبی بود و با توجه به شناختی که از ایشان داشتم، روشن بود این فرد روزی شگفتی‌ساز خواهدشد. ایشان به دنبال مدیریت جهادی برای حضور کشور در قله‌های علمی، رفع عقب‌ماندگی در زمینه علم و تبدیل آن به فناوری بودند. ثمرات کار ایشان در حوزه‌هایی مانند داروپزشکی، صنعت هسته‌ای، واکسن‌سازی و مبارزه با کرونا مشهود است. ایشان اعتقاد ویژه‌ای به رفع نقص از حوزه‌های مورد نیاز کشور داشتند و تحقیقات این شهید همواره در راستای رفع نیاز مردم و جامعه بود. به عنوان مثال در زمینه رادیو داروها و پزشکی هسته‌ای ایشان از دل و جان مایه گذاشتند. فخری‌زاده الگوی جهادی یک دانشمند طراز ایران اسلامی با ویژگی‌هایی نظیر ولایت‌پذیری، ایمان قوی، عرق ملی و توجه به آینده و نیازهای کشور به شمار می‌رود. در سیره ذاتی شهید شاهد حرکت براساس نقشه راهی هستیم که رهبرمعظم‌انقلاب بر آن تاکید می‌کنند و می‌توان اساس آن را هدف‌گذاری استقلال و رشد مستمر برای «ایران قوی» دانست.
آغاز حرکت شهید‌فخری‌زاده از دل مجموعه دانشی و پژوهشی سپاه‌پاسداران با هدف تقویت زیرساخت‌های پدافند‌غیرعامل در کشور بود و در ادامه ایشان وارد کلان پروژه‌های پویاسازی صنعت هسته‌ای و در نهایت چابک‌سازی علوم و فنون به نفع مردم شدند و در آخرین پروژه‌های خود ساخت کیت‌ها و واکسن ویروس کرونا را دنبال کردند. چرا غربی‌ها با استانداردهای دوگانه یک مرتبه ایشان را در فهرست ۵۰۰ شخصیت مهم جهان معرفی می‌کنند و همزمان با برجسته‌سازی توانایی‌های علمی این شهید، اطلاعات و هدف‌گذاری برای ترور هوشمند این فردبرجسته جمع‌آوری می‌کنند؟ و در این بین نقش منفی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و جریان‌های نفوذی غیر قابل اغماض است
جهاد علمی دارای یک نقشه راه مدیریت دانش و مدیریت مراکز علمی و عملا سند حکمرانی علمی است و به شما این توانمندی را می‌دهد که بتوانید به‌عنوان یک بازیگر مستقل در عرصه فناوری جهانی ایفای نقش کنید. جهاد علمی تعاریف رایج نظام سلطه از علم و فناوری را کنار می‌زند و با همت شهدایی مثل شهید فخری‌زاده ما شاهد استقلال مدیریت علمی کشور از آن سازمان و ساختاری هستیم که نظام سلطه به‌دنبال آن است. هرکسی که بخواهد علم را در مسیر رشد ملت‌ها، حل مشکلات مردم و پویاسازی جهان اسلام و استقلال به‌کارگیری کند در لیست ترور سرویس‌های اطلاعاتی قرار می‌گیرد، از همین رو صهیونیزم بین‌الملل با هدف جلوگیری از حرکت استقلال‌طلبانه شهید فخری‌زاده، ایشان را در لیست ترور قرار داده بود. صهیونیست‌ها برای کنترل بر جوامع، ابزارهای مختلف علم‌سنجی و نظارت را به‌کار گرفته‌اند و به نظر می‌رسد اغلب سازمان‌های بین‌المللی در پوشش‌های مختلف مجلات، کنفرانس‌ها و جلسات و دانشگاه‌ها به‌دنبال علم‌سنجی و ایجاد چتر بر داشته‌های ملت‌ها به نفع نظام سلطه هستند. در پرونده حمله ارتش تروریستی آمریکا به کشور عراق شاهد این بودیم که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به‌عنوان بازوی آمریکایی‌ها بدل به جاده‌صاف‌کن تروریزم شد. آژانس به آمریکایی‌ها این اطمینان را داد که دولت صدام به بمب اتمی دسترسی ندارد و هیچ خطری برای آنها ندارد به همین دلیل یانکی‌ها به سرزمین عراق یورش بردند و هزاران انسان بی‌گناه را به شهادت رسانده و دست آخر از دل فعالیت‌های مخرب آنها جریان‌های تکفیری مثل«داعش» به‌وجود آمد. اگر کسی بخواهد علیه آمریکایی‌ها اقدامی‌کند و حرکت مستقلی برای رشد ملت‌ها و رفع نیازهای بشری کلید بزند از سوی شبکه صهیونیزم محکوم به حذف و ترور خواهد بود و شهید فخری‌زاده نیز در همین پازل به شهادت رسید.
به نظر می‌رسد گاهی درخصوص حفظ و نگهداری شخصیت‌های اثرگذار کشور مانند دانشمندان دچار غفلت هستیم. این مسأله چقدر درست است؟ و نکته دیگر آن‌که حلقه مفقوده حفاظت از شخصیت‌ها کدام است؟
درخصوص ترور شهید فخری‌زاده آن چیزی که غیرقابل اغماض است، نقش‌آفرینی قوی نیروهای حفاظتی در تامین امنیت ایشان بود. همه سازمان‌های امنیتی در حفاظت از دانشمندان فعال و قوی عمل می‌کنند و البته چیزی که همواره باید به آن تاکید کرد، عنصر «دقت» است که در اوج دقت بازهم باید روی بالا بردن حساسیت و دقت نسبت به پرونده‌های امنیتی و حفاظتی کار کنیم. دکتر فریدون عباسی که هم‌دوره شهید فخری‌زاده بود، در بیان خاطراتی می‌گوید: «از سال ۸۸ بحث احتمال ترور ایشان مطرح بود. در سال ۸۷ من و آقای فخری‌زاده و یک نفر دیگر را که در اصفهان فعال بود، خواستند ترور کنند. اولویت‌شان البته آقای فخری‌زاده بود. از همان زمان نیروهای حفاظت و امنیت، ایشان را محافظت می‌کردند. تا این حد که خانه‌اش را عوض کردند و حتی من که با همه رفت و آمد خانوادگی که داشتم تا زمانی که شهید شد، نمی‌دانستم خانه‌اش کجاست. ایشان ۱۲ سال تحت‌الحفظ بود و محافظ داشت. می‌توان گفت که همین حفاظت‌ها بود که توانست ترورش را به تأخیر بیندازد. سال ۸۷ تیمی آمده بود که ایشان را بزند. نیروهای امنیتی آن تیم را کشف و عملیات ترور را خنثی کردند.» حتی درخصوص تلاش موساد برای به شهادت رساندن این شهید بزرگوار از همان زمان بحث مشارکتی بودن الگوی حذف این عالم برجسته مطرح بوده است. دکتر عباسی در ادامه خاطرات‌شان در پاسخ به این‌که آیا موساد به دنبال حذف حاج محسن بوده، می‌گوید: «یک تیم ترکیبی بود. جمع‌آوری اطلاعات بیشتر به وسیله منافقین و نیروهای ضدانقلابی از داخل کشور انجام شده بود. mi۶ انگلستان هم خیلی فعال بود و نقش اساسی در شناسایی دانشمندان هسته‌ای داشت و حتی مستقیم نقش خودش را نشان می‌داد. هم سیا، هم موساد و هم گروه‌های ضدانقلاب که در داخل فعالیت می‌کنند در شناسایی افراد، تشخیص دفاترشان، اسناد و اموال موجود در دفتر، میزشان کجاست، کامپیوترشان در کدام قسمت است و چه پروژه‌هایی دارند، در چه کلاس‌هایی درس می‌دهند و تخصص آنها چیست، همکاری می‌کردند.» منظور از این‌که MI۶ در پرونده شناسایی و حذف دانشمندان ما خودنمایی می‌کند این است که مأمورش می‌آمد و می‌گفت من از mi۶ آمده‌ام و می‌خواهم با شما صحبت کنم. یعنی به محل اقامت یک متخصص یا بازرگان ایرانی در خارج کشور می‌رفتند و درباره کسانی که سوژه ترور بودند، رسما سؤال می‌پرسیدند. دکتر عباسی با اشاره به این‌که ایشان و شهید فخری‌زاده به سفرهای خارجی نمی‌رفتند، تاکید می‌کند که: «نام من و آقای فخری‌زاده از اسفند ۸۵ در قطعنامه ۱۷۴۷ شورای امنیت سازمان ملل مطرح شد و ما و چند نفر دیگر براساس آن قطعنامه تحریم شدیم. همان زمان به ما می‌گفتند که ترور خواهید شد. برای‌مان معلوم بود که مبارزه و رشد و اعتلای جمهوری اسلامی ایران بهایی دارد که باید بپردازیم.» آقای فخری‌زاده چون مقاله نمی‌داد و عکسی هم از ایشان منتشر نمی‌شد برای‌شان حکم یک جعبه‌سیاه داشت.
چرا ترور شهید فخری‌زاده در آن مقطع زمانی که کشور در شرایط مذاکراتی و تحولات داخلی قرار داشت، رخ‌داد؟
اسم تشکیلاتی که این اواخر دست آقای فخری‌زاده بوده است، سازمان پژوهش‌ها و نوآوری دفاعی یا پژوهش‌های نوین دفاعی بود. شهید فخری‌زاده این سیستم را ایجاد کرده بود و مسأله‌اش هم فقط دفاع از کشور خودمان نبود. زیرا کشور ما پشتیبان جبهه مقاومت است و وقتی شما وارد این مسائل شوید، صهیونیست‌ها حساس می‌شوند. دشمن تشخیص داد که آقای فخری‌زاده شاخصه‌ای دارد که باید حذف فیزیکی شود. دنبال دیگران هم هستند و هر وقت دست‌شان برسد و اولویت پیدا کنند، نفرات ما را حذف می‌کنند. شهید فخری‌زاده عقبه‌ای داشت که معلوم بود چه کار می‌کند. وقتی دشمن آقای فخری‌زاده را با فضاسازی‌های داخلی و خارجی نتوانست کنار بگذارد، برنامه ترور را در دستورکار قرار داد.
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
لزوم کامل‌تر شدن حکم قابل تحسین دادگاه لاهه
دانشیار حقوق بین‌الملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
تکرار اتهامات واهی علیه ایران
یک پژوهشگر روابط بین‌الملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
بازی اروپا در پازل اسرائیل | رای شجاعانه دادگاه کیفری بین‌المللی
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
قطعنامه اتحادیه اروپا دست ایران را باز کرد
گفت و گو
در گفت‌و‌گو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد