چگونه داروی تلخ به کودک بدهیم؟ از گول زدن حس چشایی تا مذاکره با کودک!

چگونه به کودک داروی تلخ بدهیم؟ احتمالا به عنوان یک والد خود را لای منگنه احساس می‌کنید! از یک طرف سلامتی فرزندتان به مصرف دارو وابسته است و از طرف دیگر نمی‌توانید کودک کم‌سن خود را برای خوردن این ماده‌ی بدمزه متقاعد کنید!

اگر بخواهیم در اصل ماجرا شیرجه بزنیم و تعدادی از راهکارها را بیان کنیم، باید بگوییم:

1ـ دلیل دارو خوردن را برای کودک توضیح دهید. برای این کار می‌توانید از داستان، انیمیشن یا نقاشی استفاده کنید.

2ـ قدرت حس چشایی کودک را کاهش دهید. به عنوان مثال سرد بودن زبان، قدرت چشایی را کم می‌کند؛ پس قبل از دارو دادن، به کودک یک نوشیدنی خوش‌طعم سرد یا بستنی بدهید. (از یخ هم می‌توانید استفاده کنید.)

3ـ همدلی کنید و به کودک نشان دهید که عدم تمایل او به خوردن دارو را درک می‌کنید.

4ـ زمان‌هایی که دارو مزه‌ی بهتری دارد و کودک قرص یا شربت را راحت‌تر می‌خورد، او را تشویق کنید تا برای خوردن داروهای تلخ هم انگیزه و همکاری بیش‌تری داشته باشد.

5ـ شربت را در کنار زبان و پشت گونه بریزید؛ در این ناحیه جوانه‌‌‌های چشایی کم‌تری قرار دارد و تا کودک متوجه عمق فاجعه شود، دارو را قورت داده است!

6ـ برای بعضی از داروها، امکان ترکیب کردن دارو با یک غذا یا نوشیدنی دیگر وجود دارد؛ با پزشک مشورت کنید و در صورت امکان از این روش بهره بگیرید
در ادامه به راهکارهای بیش‌تری می‌پردازیم و هر مورد را با رسم شکل بیان می‌کنیم!

درک کودکان از دارو چگونه است؟
 
طبق تحقیقات کاترین هامین و همکاران، کودکان آگاهی سطحی و منفی‌ای نسبت به دارو دارند و درک کاملی از اطلاعات پزشکی ندارند. از سن پایین دارو و پزشک برای کودکان تداعی کننده درد و خطر بوده و به همین دلیل کودکان ما به شدت به آموزش های مناسب نیاز دارند تا با دارو خوردن ارتباط برقرار کنند.

این آموزش ها باید از سن پایین و متناسب با سن فرزندمان باشد تا بتواند در دارو خوردن همراهمان باشد و مقاومت نکند. هم چنین در کشورهای پیشرفته جهان از سنین پایین و در مدرسه آموزش های بهداشتی و پزشکی لازم به کوکان داده می‌شود.

Mixing the medicine with a small amount of liquid or soft food may make it more appealing
ترجمه: ترکیب دارو با مقدار کمی غذای مایع، مثل یک سس طبیعی ممکن است دارو دادن به کودک را آسان‌تر کند.

منبع: kidshealth

چگونه داروی تلخ به کودک بدهیم؟

دارو دادن به کودکی که درکی از مسائل پزشکی و دارو ندارد، دشوار است. با این حال باید سعی کنید مسئله را از دریچه‌ی نگاه کودک ببینید؛ سپس می‌توانید دلیل مقاومت او را بهتر درک کنید و در گام بعدی به دنبال راه‌حل باشید.

در ادامه راهکارهایی را برای سنین مختلف بیان می‌کنیم.

1ـ ابتدا خودتان کمی از دارو را بخورید!

این کار به درک بهتر مزه‌ی دارو و درک بهتر کودک کمک می‌کند. هنگامی که دارو را می‌چشید، متوجه می‌شوید که در دهان چه طعم یا حالتی ایجاد می‌کند، این مزه تا چه مدت زمانی باقی می‌ماند و با چه نوشیدنی‌ها یا خوراکی‌های دیگری می‌توان طعم بد دارو را از بین برد.

2ـ دلیل مقاومت کودک را پیدا کنید

معمولاً کودکان به سه دلیل از خوردن دارو ممانعت می‌کنند؛ ناآگاهی نسبت به دلیل مصرف دارو، دوست نداشتن بافت یا مزه‌ی دارو و مشکل در بلعیدن دارو. به عنوان مثال اگر قورت دادن قرص برای کودک دشوار است، می‌توانید آن را به قطعات کوچک‌تری تقسیم کنید.

برای سایر دلایل نیز در این بخش، راه‌حل‌های گوناگونی را بیان می‌کنیم.

3ـ دلیل مصرف دارو را به صورت جذاب و ساده برای کودک توضیح دهید

اگر یک نفر با قاشق به شما حمله کند و بگوید بیا این غذای عجیب و تلخ را بخور، چه عکس‌العملی خواهید داشت؟! احتمالا می‌گویید «چرا باید زبان و دهانم را به این طعم بد آغشته کنم؟!» پس اگر فرزندتان در سنی قرار دارد که می‌توانید با او صحبت کنید، دلیل مصرف دارو را با استفاده از داستان، انیمیشن یا نقاشی برایش توضیح دهید.

می‌توانید به او بگویید که ویروس‌ها به بدنش حمله کرده‌اند و سربازهای بدن به نیروی کمکی نیاز دارند؛ بنابراین هرچند که خوردن دارو ناخوشایند است، اما او باید به سربازها کمک کند. همچنین می‌توانید قوه‌ی خلاقیت خود را به کار بگیرید و تصویر سربازها و ویروس‌ها را روی کاغذ نقاشی کنید. به این صورت، کودک درک بهتر و شفاف‌تری از خوردن دارو پیدا می‌کند و همکاری بیشتری خواهد داشت.

4ـ از شکلی از دارو استفاده کنید که خوردن آن برای کودک راحت‌تر است

با آزمون و خطا می‌توانید متوجه شوید که کودک با خوردن کدام شکل از دارو راحت‌تر است؛ به عنوان مثال برای برخی از کودکان قورت دادن شربت سختی کم‌تری دارد یا ممکن است فرزندتان قورت دادن یک‌باره‌ی قرص را ترجیح دهد.

علاوه بر این، برخی از داروهای تلخ مثل استامینوفن، به شکل‌های طعم‌دار نیز در داروخانه‌ها وجود دارد. با انتخاب شکل مناسب دارو، سختی این موضوع را برای کودک کاهش دهید.

5ـ با تشویق کردن در کودک انگیزه ایجاد کنید

هنگامی که فرزندتان داروهای خوش‌طعم‌تر را می‌خورد، او را تشویق کنید؛ به عنوان مثال بگویید: «هورااااا، آفرین چه کار خوبی کردی که دارو خوردی. الان کلی به گلبول های بدنت کمک کردی و سربازهای بدنتو قوی کردی.» جملات تشویقی را متناسب با روحیه‌ی کودکتان بسازید.

این کار کمک می‌کند تا به طور کلی کودک برای خوردن دارو همکاری بیش‌تری داشته باشد و برای دادن داروهای تلخ، با چالش کم‌تری رو به رو شوید.

6ـ همدلی را فراموش نکنید

یکی از نکات مهم در پروسه‌ی فرزند پروری، به رسمیت شناختن احساسات کودک است. گفتن جملاتی همچون «درک میکنم که مزه‌ی دارو را دوست نداری.» یا «متوجه هستم که دارو خوردن برایت ناخوشایند است.» به کودک نشان می‌دهد که در یک تیم هستید و با شما همکاری بیش‌تری خواهد داشت.

در مقابل، ناچیز شمردن احساسات ناخوشایند کودک، لجبازی کودک و پرخاشگری او را افزایش می‌دهد.

7ـ از دارو دادن با زور و کتک بپرهیزید!

تصور کنید که فرد دیگری دست و پای شما را می‌گیرد و یک ماده‌ی غذایی بدمزه را وارد دهانتان می‌کند؛ چه احساسی خواهید داشت؟ بنابراین تا حد امکان از دارو دادن با شیوه‌های خشن دوری کنید! شاید در آن لحظه به هدف خود برسید؛ اما در بلند مدت کودک احساس می‌کند که در مورد بدنش اختیاری ندارد و پرخاشگر یا لجباز می‌شود.

8ـ حس ترس یا اضطراب را به کودک منتقل نکنید

اگر با صورتی در هم و غمگین یا با حالت تدافعی به کودک نزدیک شوید، دارو خوردن را برای او ترسناک‌تر می‌کنید! بنابراین خود را شاداب نشان دهید، کودک را در آغوش بگیرید و او را نوازش کنید، حس آرامش را انتقال دهید و با جملات تشویقی، استرس کودک را کاهش دهید.

9ـ در زمان‌های ثابتی به کودک دارو بدهید

اگر دارو خوردن باید تا چند روز ادامه داشته باشد، در ساعت‌های مشخصی این کار را انجام دهید. قوانین و روال‌های ثابت و منظم، به کودک آرامش می‌دهد و یاد می‌گیرد که فلان ساعت، مخصوص فلان کار است. به عنوان مثال می‌توانید بعد از هر وعده‌ی غذایی یا قبل از دیدن انیمیشن یا بازی عصرگاهی، به کودک دارو بدهید.

10ـ بگذارید کودک هم در پروسه‌ی دارو خوردن مشارکت داشته باشد

کودکان دوست دارند حس کنند که اختیار عمل دارند و می‌توانند در کارها مشارکت داشته باشند. بنابراین می‌توانید از کودک بخواهید که دارو را از بین بقیه‌ی قرص‌ها پیدا کند، یا مثلا قرص را از ورق آن بیرون بیاورد، فنجان آب را پر کند یا لیوان را در دست بگیرد، قرص را خودش در دهانش بگذارد و ... با این اقدامات کوچک، میزان همکاری کودک را افزایش دهید.

11ـ حس چشایی را خنثی کنید!

اما برای کودکانی که در سنین پایین‌تر قرار دارند، شاید تعدادی از راهکارهای قبل جوابگو نباشد. پس می‌توانید با گول زدن حس چشایی، تلخی دارو را کمتر کنید.

اما چگونه؟

·   همان‌طور که در بخش مقدمه هم گفته شد، سردی زبان، حس چشایی را کاهش می‌دهد. پس قبل از دادن دارو، از نوشیدنی‌ها یا خوراکی‌های سرد و خوش طعم استفاده کنید.

·   اگر دارو به شکل شربت است، می‌توانید خود شربت را داخل یخچال بگذارید تا سرد باشد و مزه‌ی آن کم‌تر احساس شود.

·   گرفتن بینی کودک، احساس کردن طعم تلخ دارو را کاهش می‌دهد. (بو بخش بزرگی از طعم است.)

·   در صورت امکان و با مشورت با پزشک، دارو را با نوشیدنی یا غذاهای نرم دیگر ترکیب کنید. (البته دارو را در مقدار کمی از غذا یا نوشیدنی بریزید که کودک بتواند تمام آن را بخورد و دوز لازم را دریافت کرده باشد.)

·   قرص یا شربت را در نقطه‌ای از دهان کودک بریزید که جوانه‌‌های چشایی کم‌تر هستند.

·   زبان را خشک کنید! بزاق دهان تأثیری زیادی در چشیدن مزه‌‌ها دارد. پس می‌توانید زبان کودک را با یک دستمال خشک کنید و بلافاصله قرص یا داروی تلخ را روی زبانش بگذارید.

·   در بعضی از مواقع، استفاده از نی می‌تواند کمک‌کننده باشد. در حقیقیت، با نی زبان را دور می‌زنید و شربت تلخ را مستقیما وارد گلو می‌کنید.

·   کنار زبان و پشت گونه، ناحیه‌ی مناسبی برای گذاشتن دارو است. در این نقطه، جوانه‌‌های چشایی کم‌تر هستند.

·   یک لیوان آب یا نوشیدنی خوشمزه در کنار خود داشته باشید و بلافاصله بعد از دارو آن را به کودک بدهید تا طعم تلخ سریع‌تر از زبان پاک شود.

نکاتی برای دارو دادن به نوزاد

دارو دادن به نوزاد با حساسیت و چالش بیش‌تری همراه است. در این بخش به نکات اختصاصی برای دارو دادن به نوزاد می‌پردازیم.

·   برای دارو دادن از سرنگ یا قطره‌چکان استفاده کنید.

با سرنگ می‌توانید میزان دارو را بهتر اندازه‌گیری کنید و وارد کردن آن به دهان کودک راحت‌تر خواهد بود.

·   در سایت web md گفته می‌شود که دارو را درست قبل از غذا خوردن به کودک بدهید. وقتی کودک شما گرسنه است، احتمال قورت دادن او بیشتر است. اگر نوزاد شما احساس ناخوشایندی پیدا می‌کند، شیر دادن بعد از آن می تواند آرامش بخش باشد. همیشه برچسب را بخوانید یا با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که دادن داروی خاصی قبل از غذا مشکلی ندارد.

·   کودک را در حالت نشسته قرار دهید. قورت دادن دارو در حالت خوابیده دشوارتر است و خواباندن کودک خطر خفگی را افزایش می‌دهد.

·   می‌توانید با کمک فرد دیگری این‌کار را انجام دهید. از فرد مقابل بخواهید نوزاد را به صورت نشسته در آغوش بگیرد و او را نوازش کند. سپس با دست دهان کودک را به آرامی باز کنید و دارو را در دهان کودک بریزید.

·   از خالی کردن یک‌باره‌ی دارو خودداری کنید. بگذارید نوزاد آرام آرام دارو را قورت دهد و همزمان با قورت دادن او، سرنگ را قطره قطره خالی کنید.

·   می‌توانید گونه‌ی کودک را نوازش کنید تا دهانش را باز کند و سپس سرنگ را بین دندان‌ها یا لثه‌های نوزاد قرار دهید.

·  از دکتر داروخانه مشورت بگیرید و اگر این امکان وجود دارد، دارو را با مقدار کمی شیر ترکیب کنید.

·   در عین حفظ آرامش، سرعت عمل داشته باشید تا نوزاد کم‌تر اذیت شود.

·   همچنین می‌توانید آواز‌های آرامش‌بخش بخوانید. لحن آرامش‌بخش صدا، احساس امنیت و حس آرامش را در نوزاد افزایش می‌دهد.

 کلام آخر

در پاسخ به سوال «چگونه داروی تلخ به کودک بدهیم؟» باید بگویم آشنا شدن با دنیای کودکان و دریچه‌ی نگاه آن‌ها، کلید حل معماست. زمانی که مسائل را از زاویه‌ی دید کودک می‌بینیم، می‌توانیم راه‌حل‌‌‌های بهتری برای گذر کردن از چالش‌ها پیدا کنیم.