پس از شروع جنگ اوکراین، کشورهای عضو ناتو رفتهرفته آب پاکی را روی دست اوکراین ریختند و به این کشور اعلام کردند که عضویت کییف در ناتو حداقل در آینده نزدیک، ممکن نیست. در چنین شرایطی آمریکاییها از راههای دیگر تلاش دارند امیدواری کییف به همپیمانی با کشورهای غربی و ناتو را حفظ کنند. از مصادیق این تلاش آمریکاییها، امضای توافق امنیتی میان کییف و واشنگتن است که درحاشیه نشست گروه هفت درایتالیا انجام شد؛ توافقی که واکنشهای متعددی به همراه داشته است. براساس گزارشها، این توافق امنیتی ۱۰ساله با هدف ارسال سیگنالی به روسیه مبنی بر عزم آمریکا در حمایت از کییف صورت گرفته است.
هراس آمریکا از درگیری قدرتهای هستهای
بااینحال واشنگتن همچنان درباره خطوط قرمز روسیه احتیاط میکند و بر همین اساس اگرچه این سند واشنگتن را موظف میکند که از نیروهای مسلح اوکراین بهصورت بلندمدت ازجمله انتقال فناوریهای پیشرفته حمایت کند، اما شامل تعهدی برای اعزام نیروهای آمریکایی به اوکراین نخواهد بود.جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا گفت این توافقنامه امنیتی نیروهای آمریکایی را مستقیما به دفاع از اوکراین در برابر حمله روسیه متعهد نمیکند؛ خط قرمزی که بایدن ترسیم کرده است، چون از درگیری مستقیم بین قدرتهای دارای سلاح هستهای بیم دارد.سالیوان گفت: ما میخواهیم نشان دهیم که آمریکا از مردم اوکراین حمایت میکند، ما در کنار آنها هستیم و به کمک به رفع نیازهای امنیتی آنها ادامه خواهیم داد. این توافق عزم ما را نشان خواهد داد.
سابقه سیاه آمریکا در عمل به تعهدات
از سوی دیگر از آنجا که این توافق یک معاهده نیست و توسط کنگره تصویب نخواهد شد، هر رئیسجمهوری غیر از بایدن میتواند از این توافق خارج شود. این موضوع با توجه به سابقه سیاه آمریکا در عمل به تعهدات و عملکردی که جهانیان در دوره ترامپ بهوضوح مشاهده کردند هیچ جای اعتمادی برای کشور طرف قرارداد باقی نمیگذارد. درهمین خصوص واشنگتنپست گزارش داد ترامپ در صورت انتخاب مجدد بهعنوان رئیسجمهور ممکن است توافقنامه امنیتی آمریکا با اوکراین را لغو کند.
این روزنامه آمریکایی به نقل از مقامات ارشد آمریکایی گزارش داد: «ترامپ یا هر رئیسجمهوری در آینده ممکن است از یک توافق الزامآور قانونی خارج شود.»
این توافق تنها بین دولتهای فعلی آمریکا و اوکراین منعقد شده است و بنابراین با توجه به اینکه ترامپ در رقابتهای انتخاباتی از بایدن جلو است، آینده این توافق همچنان نامشخص است. علاوهبراین، سند امضاشده هیچ تضمینی برای الحاق اوکراین به ناتو ارائه نمیدهد. بااینحال این توافق با هدف تقویت دفاع از اوکراین است و طرفین بر این باورند که این توافق نشاندهنده پلی برای عضویت احتمالی اوکراین در بلوک ناتو است.
واکنش روسیه
توافق آمریکا و اوکراین با واکنش سریع و فوری مسکو همراه بود و رئیسجمهور روسیه از این توافق بهعنوان یک «بلوف» یاد و ضمن محکومیت شدید این توافق تاکید کرد که توافق امنیتی اوکراین و آمریکا میتواند بهسرعت از بین برود. ولادیمیر پوتین گفت: اگر بعدا یک بررسی جدی حقوقی در مورد چنین توافقی انجام شود، مطمئنا این سؤال مطرح میشود که چه کسی و با چه مرجعی این اسناد را امضا کرده است؟ معلوم میشود که همه اینها یک بلوف است: توافقنامه باطل است و کل ساختار فروخواهدریخت.ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه هم با بیان اینکه غرب فقط ژست حمایت از اوکراین را میگیرد، گفت که آن کشورها در حال سلب مسئولیت از خود درباره آینده کییف هستند.زاخارووا طی نشست خبری افزود: توافقهای منعقدشده بین کییف و تعدادی از کشورهای غربی بهویژه توافقنامه امنیتی با اوکراین، هیچ قدرت قانونی نداشته و فقط نمایشی هستند.این دیپلمات روس اظهار کرد: «چنین شبهاسنادی فقط برای نشاندادن ظاهر حمایت از اوکراین و نه کمک واقعی مورد نیاز است. به نظر میرسد که آنها از رژیم کییف در سطح سیاسی یا حتی ژئوپلیتیکی حمایت میکنند و آماده امضای توافق هستند، اما درواقع از نظر قانونی کاملا مسئولیت آینده اوکراین را از خود سلب کردهاند.» به گزارش اسپوتنیک، زاخارووا تاکید کرد توافقهایی که در آن غرب ظاهرا امنیت کییف را تضمین میکند، دارای یک مؤلفه احساسی است تا اوکراینیها را برای ادامه جنگ با روسیه تحریک کند.
هشدار عملیاتی پوتین به بایدن
با وجود نمایشی بودن اقدامات آمریکا، روسیه واکنشی جدی به این توافق و اقدامات اخیر غربیها در بلوکهکردن داراییهای روسیه نشان داده است. ورود ناوگانی از کشتیهای جنگی روسیه به آبهای کوبا از سوی تحلیلگران در همین زمینه ارزیابی شده است. این کشتیهای جنگی برای برگزاری رزمایش نظامی در کارائیب آماده میشدند. کارشناسان میگویند حضور این کشتیها در کوبا هشدار مستقیمی به دولت بایدن از جانب رئیسجمهور روسیه است. به گزارش فاکس نیوز، ربکا کوفلر، تحلیلگر ارشد اطلاعات راهبردی در این رابطه عنوان کرده، استقرار این کشتیهای جنگی، احتمالا در راستای هشدار به رئیسجمهور بایدن است. پس از آنکه وی در حمایت از اوکراین تایید کرد نیروهای این کشور میتوانند به از اهداف درداخل روسیه با استفاده از تسلیحات آمریکایی حمله کنند. به گفته وی، در صورت حمله اوکراین به اهداف مهم در داخل خاک روسیه با استفاده از تسلیحات آمریکایی، ارتش روسیه نیز کوبا را قادر میسازد تا به اهدافی در داخل آمریکا حمله کرده و منافع این کشور را در خطر بیندازد. ادعای وی در حالی مطرح شد که سه کشتی جنگی از روسیه، چند روز قبل وارد خلیج هاوانا در کوبا شدند.ورود این کشتیها پس از آن صورت گرفت که پوتین در اظهاراتی عنوان کرده بود، این امکان وجود دارد تا از طریق کشورهای نیابتی همچون کوبا و ونزوئلا به آمریکا حمله کند. به گفته پوتین، این همان کاری است که اکنون آمریکا در اوکراین انجام میدهد.در این رابطه کارشناس دیگری در اندیشکده ویلسون در واشنگتن، نزدیکی کشتیهای جنگی روسیه به آمریکا را موضوعی ناخوشایند عنوان کرده است که میتواند برای آمریکا تهدیدآمیز باشد.پوتین هفته گذشته هشدار جدی در مورد تامین تسلیحات برای همسایگان نزدیک آمریکا مطرح کرد و به این موضوع اشاره کرد در صورتی که آمریکا این حق را برای خود قائل است تا چنین تسلیحاتی را برای حمله به خاک ما به اوکراین دهد، چرا ما چنین حقی نداشته باشیم و سلاحهای مشابه را به دیگر مناطق جهان عرضه نکنیم.