ابراهیم حیدری مدیرعامل مؤسسه خانه کتاب و ادبیات ایران،حامد محقق معاون شعروادبیات خانه کتاب وفریبا یوسفی دبیر علمیجشنواره شعر فجر در این نشست با اعلام نامزدهای دریافت سرو بلورین شعر فجر، به پرسشهای خبرنگاران پاسخ دادند.
در این نشست فریبا یوسفی با بیان اینکه برآیند شعر امروز در مقایسه با پیشینه برجسته ادبی کشور، ما را ناامید میکند، گفت: «نسل جدید با مطالعه ارتباط خاصی ندارد و در دورههای آموزشی کلک خیال نباید تنها به نقد و بررسی آثار شاعران اکتفا کنیم بلکه باید اتصال آنها را با بدنه اصلی و ریشههای شعر فارسی برقرار کنیم.»
وی در عین حال تصریح کرد: «نسل جوان شعر امروز حرفهای زیادی برای گفتن دارند و در سالهای آینده با نسلی که بهخوبی دارند کار میکنند، مواجه خواهیم شد.» یوسفی وجود کمترین خطا و بیشتری نوآوری را معیارهای انتخاب کتابهای برگزیده عنوان کرد و گفت: «پیشنهادی که خود من به برگزارکنندگان جشنواره دادهام این است که در سالهای آینده بهترین ترجمه را هم در جوایز شعر فجر ببینیم و به بهترین ترجمه شعر از زبانهای خارجی و نیز بهترین ترجمه از کتابهای فارسی به زبانهای دیگر جایزه بدهیم.»
حمایت از برگزیدگان شعر فجر
خبرنگار «جامجم» با بیان اینکه در سالهای اخیر وزارت ارشاد از کتابهای برگزیده و شایسته تقدیر شعر فجر بهاندازه لازم حمایت نکرده است، از برنامههای خانه کتاب و ادبیات ایران برای حمایت از برگزیدگان جشنواره شعر فجر سؤال کرد که ابراهیم حیدری مدیرعامل خانه کتاب با پذیرش این انتقاد گفت: «این خلأ در دورههای گذشته جشنواره احساس میشده است و اگرچه حمایتهایی بوده اما به اندازه لازم نبوده است و یکی ازبرنامههای اصلی ماحمایت از شاعران و ناشرانی است که آثارشان درجشنواره برگزیده شده است. در نخستین اقدامیکه اجرایی خواهیم کرد، کتابهای برگزیده رابا تخفیف ویژه درسایت بازارکتاب قرارمیدهیم تا دوستداران شعر بتوانند آنها را خریداری کنند و درمرحله بعد، نشستهای تخصصی و برنامههایی در فضاهای ملی و بینالمللی برای آنها برگزار خواهیم کرد، چنانکه چندیپیش آقای مصطفی مستورازنویسندگان کشور رابه نمایشگاه کتاب هند بردیم واستقبال بسیارزیادی از وی صورت گرفت.»
حیدری، ترجمه آثار برگزیدگان جشنواره شعر فجر در قالب طرح گرنت را از دیگر برنامههای وزارت ارشاد اعلام کرد و گفت: «خرید این کتابها نیز در دستور کار است و سعی میکنیم خلأهای دورههای گذشته را بررسی و رفع کنیم.»
چالش درباره بخش بینالملل
موضوع بینالمللی بودن یا نبودن جشنواره شعر فجر، بخش عمدهای از سوالاتی را که خبرنگاران از مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران پرسیدند، تشکیل میداد. حیدری در پاسخ به این پرسش با بیان اینکه محدودیتها و ضعف را در حوزه بینالملل قبول داریم، گفت: «باید توجه داشت حوزههای فرهنگی از حوزههای اقتصادی، سیاسی و… جدا نیست. ولی با توجه به تمام محدودیتها تلاش کردیم از چند چهره مطرح زبان فارسی دعوت کنیم و تلاش داریم همراه با رسانهها ضعفهای این حوزه را برطرف کنیم.»
وی افزود: «رویه ما در خانه کتاب این است که آمادگی داریم از هرکسی که در حوزه زبان و ادبیات فارسی چهره است و کار کرده، حمایت کنیم و آثارش را ببینیم و از آنها تجلیل کنیم. این مقدمه کار ماست و انشاءا...در فرصتهای دیگر از این شاعران و این چهرهها دعوت میکنیم تا در محافل و استانها و دیدارهای چهرهبهچهره حضور بیشتری داشته باشند.»
فریبا یوسفی در ادامه با اشاره به موضوع بینالمللی بودن جشنواره گفت: «در مراسم افتتاحیه جشنواره که در استان هرمزگان برگزار شد، دکتر احمدی مشاور عالی وزیر ارشاد گفتند قرار است انجمنی به نام انجمن بینالمللی شاعران فارسیزبان تأسیس کنیم. این اتفاق یک گام به سمت اهدافی است که در ذهن داریم و آغاز این بحث هم در جشنواره شعر فجر اتفاق افتاده است.»
وی افزود: «ضمن اینکه ما بنا داشتیم سفری از ایران به یکی از کشورهای فارسیزبان را تدارک ببینیم ولی بهدلیل تراکم برنامههای پایان سال این اتفاق مقدور نشد. آقای دکتر جوادی قول دادهاند این سفر در ابتدای سال نوی آینده فراهم شود و تعدادی از شاعران ما به یکی از کشورهای فارسیزبان سفر کنند که این سفر در قالب برنامههای جشنواره شعر فجر اتفاق میافتد.دلیل آن هم این است که برنامههای جشنواره شعر فجر فقط محدود به ایام برگزاری آن نباشد و در طول سال هم ادامه داشته باشد.»
محقق نیز درباره شاعران غیرایرانی حاضر در اختتامیه جشنواره شعر فجر گفت: «ما سه مهمان خارجی را از قزاقستان و تاجیکستان بهصورت ویژه دعوت کردهایم که در اختتامیه از حضور آنها بهره میبریم. همچنین دو تن از پیشکسوتان شعر و ادبیات فارسی در اختتامیه جشنواره تجلیل میشوند.»
محافل جشنواره شعر فجر ادامه دارد
محافل استانی یکی از بخشهای ثابت جشنواره شعر فجر است که باعث میشود، دامنه و گستره برگزاری آن به تهران محدود نباشد. مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران با مروری بر محافل شعر فجرگفت: «ما افتتاحیه جشنواره شعر فجر را به یاد استاد محمدعلی بهمنی در استان هرمزگان برگزار کردیم. محفل بعدی در سیستانوبلوچستان، و پس از آن که محفل جوانان بود در استان یزد و محفل بعدی در استان گلستان برگزار شد. دو محفل باقیمانده هم در تهران و شیراز برگزار خواهد شد که محفل تهران مختص بانوان شاعر است. ما سعی میکنیم این روند ادامه داشته باشد و از همه ظرفیتهای کشور استفاده شود.»
مدیرعامل خانه کتاب درباره برگزاری اختتامیه این جشنواره گفت: «مراسم پایانی و اختتامیه جشنواره شعر فجر روز پنجشنبه در تالار حافظ شهر شیراز با حضور وزیر ارشاد و فرهنگ اسلامی برگزار خواهد شد و از برگزیدهها تقدیر به عمل خواهد آمد.»
یوسفی نیز درباره محافل استانی جشنواره شعر فجر گفت: «شاید یکی از محافل که اهمیت بیشتری داشته باشد، محفل شعر بانوان باشد که قرار است امروز در خانه پروین اعتصامی برگزار شود.»
وی افزود: «با توجه به تعداد قابل توجه شاعران خانم، بهخصوص شاعران جوان خانم، این عزیزان به محفل شعر بانوان دعوت شدهاند و این جلسه تلفیقی از اردوی ادبی تماشا و محفل شعر بانوان جشنواره فجر است، چون اردوی ادبی تماشا هم شامل خانمهای شاعر توانمند است که از سراسر کشور برگزیده شدهاند. در این دوره برای این شاعران اردوی آموزشی برگزار میشود که ما امسال این اردو را با محفل شعر بانوان تلفیق کردیم. این محفل نمایشی از توانمندی شاعران خانم است که در دو بخش شعرخوانی و کارگاهی در خدمت این شاعران خواهیم بود. ضمن اینکه پرتعدادترین محفل شعر جشنواره فجر، همین محفل خواهد بود و شاعران خانم از سراسر کشور به این محفل دعوت شدهاند. محفل دیگر نیز شب قبل از اختتامیه در شیراز برگزار خواهد شد.»
نامزدهای نوزدهمین جشنواره شعر فجر
شعر کلاسیک
«آهشار» سروده فاطمه هاوشکی از انتشارات سوره مهر.
«پیراهنی میخواستم» سروده هادی خورشاهیان از انتشارات آرادمان.
«خونبرگ» سروده عباس کیقبادی از انتشارات گفتمان اندیشه معاصر.
«شبانماه» سروده فاطمه عارفنژاد از انتشارات شهرستان ادب.
«کوهزاد» سروده قادر طراوتپور از انتشارات شهرستان ادب.
«مرگسالی» سروده لیلا حسیننیا از انتشارات سوره مهر.
«من مات منالعشق» سروده مهدی زارعی از انتشارات سوره مهر.
داوری این بخش راهادی سعیدی کیاسری، اعظم سعادتمند و سیدوحید سمنانی برعهده داشتند.
شعر نو
«آنقدر تلخ که فراموش میکنی شکلات است» سروده فاطمه گیلانی از انتشارات سوره مهر.
«آواز آن پرنده که زن بود» سروده لیلا کردبچه از نشر واج.
«تو رفتهای یا من؟» سروده محمدرضا روزبه از انتشارات فصل پنجم.
«ریلهای زنگزده» سروده فاطمهسادات میر از انتشارات سوره مهر.
«زن آتش» سروده حسنا محمدزاده از نشر ایهام.
مصطفی علیپور، افسانه غیاثوند و عبدالحمید انصارینسب داوران این بخش بودند.
شعر محاوره
«چهیل» سروده سامیتحصیلداری از انتشارات دالاهو.
«عاشقا چتر برنمیدارن» سروده رضا نیکوکار از نشر شانی.
«ملودرام» سروده عارف اعظمپناه از انتشارات فصل پنجم.
«من تو گذشته زندگی کردم همیشه» سروده نسترن علیخانی از نشر خیابان.
«نَهنِه» سروده الهه رشیدی از انتشارات ریما.
ابراهیم اسماعیلی اراضی، محمدمهدی سیار و سیدحسین متولیان داوران این بخش بودند.
درباره شعر
«حافظ و گفتمانهای اجتماعی و تاریخی» بهقلم محمد کشاورز (بیضایی) از نشر مروارید.
«شاعران در جستوجوی جایگاه: نگاهی دیگر به تحول شعر فارسی» بهقلم مسعود جعفری جزی از انتشارات نیلوفر.
«عروض و قافیه فارسی: با رویکرد جدید» به قلم علیاصغر قهرمانی مقبل از نشر نی.
«فهلویات: پژوهشیدراشعاربازمانده اززبان ادبیمشترکعراق عجم وآذربایجان»به قلم پژمانفیروزبخش ازانتشارات دکترمحمود افشار.
«متافیزیک شعر» (سه جلد) به قلم مهدی مظفری ساوجی از انتشارات کتاب دیدآور.
«متن پنهان اشعار قیصر امینپور» به قلم علی سلطانیزاده از انتشارات فرهنگستان زبان و ادب پارسی.
«نظریه ادبیات شیعی: درآمدی بر اصالت حماسه در فرهنگ تشیع» به قلم فرزاد قائمی از انتشارات سوره مهر.
مریم مشرفالملک، محمدرضا ترکی و مهدی علیاییمقدم، داوری این بخش را برعهده داشتند.
جشنواره به روایت آمار
جایزه برگزیدگان ۳۰۰ میلیون تومان
جایزه آثار شایسته تقدیر ۱۰۰ میلیون تومان
تعداد آثار ۲۱۷۴ کتاب
آثار شعر کلاسیک ۱۰۳۳ کتاب
آثار شعر نو ۸۵۵ کتاب
آثار بخش پژوهش ۲۱۰ کتاب
آثار بخش شعر محاوره ۷۴ کتاب
ناشران شرکتکننده ۷۰۹ ناشر
تعداد نامزدها ۲۴ کتاب
بیشترین نامزدی یک ناشر ۶ کتاب
جوانترین نامزد ۳۰ سال
مسنترین نامزد ۶۱ سال
نامزدهای خانم ۶ نفر
نامزدهای غیرتهرانی ۱۲ نفر