استقرار صنایع یا توسعه زیرساخت‌ها؟

به گزارش جام‌جم‌آنلاین از ایرنا، آلـودگی هـوا از مهمترین چالش‌های زیست محیطی است که با صنعتی شدن و افزایش مصرف انرژی شدت یافته و با توجـه بـه نقـش اساسـی بخش صنعت در روند توسعه استان، رابطه میان فعالیـت هـای صـنعتی و میـزان آلـودگی ناشی از بخش صنعت از اهمیت فراوانی برخوردار است.

در ماده ۱۱ قانون هوای پاک آمده که هرگونه احداث، توسعه، تغییر خط تولید و تغییر محل واحد‌های تولیدی، صنعتی و معدنی مستلزم رعایت مقررات ابلاغی از سوی سازمان است؛ در حقیقت رویکرد کمیسیون ماده ۱۱ قانون هوای پاک، رفع مشکل واحد‌های صنعتی برای استقرار است.

این در حالیست که بر اساس گزارش دیوان محاسبات کشور از ۲۲۸ حکم مندرج در قانون هوای پاک فقط ۲۸ حکم اجرا شد، ۱۳۸ حکم ناقص اجرا شده و ۶۲ حکم نیز اصلا اجرا نشده و با گذشت هفت سال از تصویب و ابلاغ قانون هوای پاک فقط ۱۲ درصد احکام این قانون اجرایی شده است.

بر همین اساس سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران نیز در تلاش است تا برای اجرای هر چه بهتر این قانون واحد‌های تولیدی را برای استقرار در شهرک‌ها و نواحی صنعتی ترغیب و تشویق کند.

۷۱شهرک و ناحیه صنعتی مصوب در استان فارس

استان فارس هم که از ۷۱شهرک و ناحیه صنعتی مصوب بهره می‌برد اقدامات قابل‌توجهی برای استقرار واحد‌های تولیدی در این شهرک‌ها انجام داده، اما برخی کارشناسان صنعتی معتقدند هنوز تعداد زیادی از صنایع فارس در محدوده خارج از شهرک‌های صنعتی فعال هستند و بر همین اساس اجرای قوانین جهت استقرار طرح‌های تولیدی در این شهرک‌ها و جلوگیری از پراکندگی زیرساخت‌ها ضرورت دارد.

اخیراً هم مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی فارس با تأکید بر اهمیت استقرار واحد‌های تولیدی و صنعتی در شهرک‌ها و نواحی صنعتی استان، خواستار اجرای دقیق قانون در این زمینه شده است.

اولویت شهرک‌های صنعتی فارس؛ استقرار صنایع یا توسعه زیرساخت‌ها؟

به گفته سید مسعود عظیمی استقرار واحد‌های صنعتی خارج از شهرک‌ها و نواحی صنعتی افزون بر تحمیل هزینه‌های اضافی برای ایجاد زیرساخت‌های جدید منجر به پراکندگی، کاهش بهره‌وری و هدررفت منابع شده و این پراکندگی، مدیریت واحد‌های تولیدی را دشوار و موجب مشکلاتی مانند تخریب محیط زیست و افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل می‌شود.

آن طور که مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی فارس می‌گوید دولت سرمایه‌گذاری گسترده‌ای برای ایجاد زیرساخت‌ها در شهرک‌های صنعتی انجام داده و تمرکز واحد‌های صنعتی در این شهرک‌ها افزون بر کاهش هزینه‌های تولید، موجب بهره‌وری بهینه از امکانات موجود خواهد شد.

عظیمی درباره مناطق خاصی که فاقد شهرک صنعتی هستند، گفت: در مواردی استثنا که منطقه‌ای فاقد شهرک صنعتی باشد یا شرایط ویژه‌ای برای توسعه صنعتی وجود داشته باشد که آن صنعت قابل استقرار در شهرک صنعتی نباشد امکان استقرار واحد‌ها خارج از محدوده شهرک‌ها فراهم است؛ البته این موارد باید با نظارت دقیق و تصویب مراجع ذی‌صلاح انجام شود تا از مشکلات زیست‌محیطی و زیرساختی جلوگیری شود.

مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی فارس مساحت اراضی شهرک‌های صنعتی را حدود هفت هزار و ۲۴۰هکتار اعلام کرد و گفت: تاکنون بیش از ۶هزار و ۶۷۰قرارداد با متقاضیان و سرمایه‌گذاران منعقد شده و ۲هزار و ۱۹۱هکتار از اراضی صنعتی شهرک‌های صنعتی استان نیز در قالب این قرارداد‌ها واگذار شده است.

وی در حالی بر لزوم استقرار صنایع در این شهرک‌ها تأکید دارد که ظرفیت شهرک صنعتی بزرگ شیراز تکمیل شده و امکان استقرار صنایع جدید در آن وجود ندارد، هرچند شهرک‌های صنعتی در بسیاری از مناطق فارس هنوز هم ظرفیتی خالی برای مستقر شدن واحد‌های تولیدی دارند، اما شهرک صنعتی بزرگ شیراز دیگر نمی‌تواند پاسخگوی واحد‌های تولیدی جدید برای استقرار باشد.

چندی پیش بنا بر تقاضای سرمایه‌گذاران در بخش‌های تولیدی، صنعتی، کارگاهی و صنفی برای استقرار در شهرک صنعتی شیراز ایجاد شهرکی جدید با مساحت دو هزار هکتاری به نحوی که بتواند حداقل تا ۱۰ سال آتی پاسخگوی این تقاضا‌ها باشد در دستورکار قرار گرفت، اما نیاز است شتاب‌بخشی به پیشبرد این طرح در اولویت متولیان صنعتی استان باشد.

ضرورت اعمال سیاست‌های تشویقی

همچنین ضروری است که سیاست‌های تشویقی حمایت از تولید و سرمایه‌گذاری در شهرک‌ها و نواحی صنعتی اعمال شود چراکه اگر استقرار در این شهرک‌ها برای تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران توجیه اقتصادی نداشته باشد آن‌ها برای مستقر شدن در این مناطق تمایل و انگیزه‌ای نخواهند داشت.

شهرک‌های صنعتی فارس هنوز هم با مشکلات عدیده‌ای از نظر زیرساختی به ویژه در بخش انرژی مواجه هستند و همین مسئله موجبات کاهش انگیزه تولیدکنندگان را در این شهرک‌ها فراهم کرده است.

۱۵ مردادماه سال جاری بود که نایب رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی فارس در این باره گفت: بر اساس رأی و تصمیم شورای رقابت، شرکت مدیریت تولید، انتقال و توزیع برق ایران (توانیر) باید خسارتی را که در نتیجه قطعی برق و ناترازی انرژی به واحد‌های تولیدی و بنگاه‌ها وارد می‌شود پرداخت کند.

جمال رازقی که معتقد بود مشکل ناترازی انرژی در صنعت و خاموشی برق صنایع موضوع مقطعی و کوتاه‌مدت نیست ادامه داد: هر ساله در فصول مختلف سال شاهد اعمال محدودیت‌هایی در این زمینه بر صنایع هستیم و به رغم وارد آمدن خسارت‌های سنگین هیچ مقام و دستگاهی هم خود را پاسخگو نمی‌داند.

مهمترین مشکل زیرساختی در شهرک صنعتی شیراز نیز قطعی برق است؛ یکی از فعالان اقتصادی در این شهرک صنعتی هم مهمترین دغدغه صنعتگران را مشکل قطعی برق دانست و گفت: قطعی برق صنعتگران موجب ایجاد مشکلاتی بین کارفرما‌ها و کارگران شده؛ چراکه این قطعی‌های پی در پی کاهش تولید را به دنبال داشته، لذا نیاز است اقدامات و برنامه‌ریزی لازم برای جبران تولیدی که در روز‌های قطعی برق متوقف می‌شود صورت گیرد.

مدیرعامل شرکت جنت شیراز که معتقد است این کارخانه روزانه بین ۱۵ تا ۲۰تن محصول تولید می‌کند، ادامه داد: برای جبران میزان تولید ضروری است که از حضور خارج از زمان فعالیت کارگران کارخانه در روز‌های دیگر از جمله روز جمعه بهره برده شود؛ این در حالیست که کارگران تمایلی به فعالیت در روز‌های تعطیل ندارند.

بهنام آف اضافه کرد: قطعی برق همچنین برنامه‌ریزی تولید را به هم ریخته؛ برخی واحد‌ها در شهرک صنعتی در روز شنبه و برخی از آن‌ها در روز یکشنبه تعطیل هستند و همین مساله باعث ایجاد چالش‌هایی با تأمین‌کننده‌های این واحد تولیدی شده است.

از دیگر واحد‌های تولیدی که در این شهرک با مشکل قطعی برق مواجه شده کارخانه نان فارس یاسین است؛ کارخانه‌ای که به گفته متولیان شهرک صنعتی تعطیل بوده و حدود ۲سال است که با ورود سرمایه‌گذار جدید احیا شده؛ این کارخانه ۱۴ محصول متنوع نان تولید می‌کند که ظرفیت تولید آن چهار تن در روز است.

مسئول فنی این کارخانه هم با گلایه از قطعی برق گفت: با وجود اینکه این واحد تولیدی محصول استراتژیک نان را تولید می‌کند استثنایی برای آن در جدول زمانبندی برق قائل نشده‌اند.

زهرا محرابی بر این باور است که قطعی برق بهای تمام شده تولید را بالا می‌برد و روی اشتغال و هزینه کارفرما‌ها و سرمایه‌گذاران تاثیر می‌گذارد.

او می‌گوید قطعی برق در کشور ۳۰ درصد ظرفیت تولید کشور را کاهش داده و سیاست خاموشی صنایع در حالی اجرا می‌شود که خطوط تولید باید پیوسته روشن باشند و بدون شک اجرای این سیاست در ۲روز هفته موجب استهلاک و آسیب رسیدن به این تجهیزات خواهد شد.

با این حال دغدغه صنعتگران و تولیدکنندگان مستقر در شهرک‌های صنعتی فارس به مشکل قطعی برق، گاز و آب محدود نمی‌شود و از دیگر معضلات آن‌ها که در چندین جلسه با حضور رسانه‌ها اعلام شد مشکل آنتن دهی و نبود امکانات مخابراتی، روشنایی، آسفالت و جاده‌های دسترسی به شهرک است.

بدون شک هزینه‌های ناشی از این مشکلات برای صنایع بسیار سنگین است و ضرر‌های آن موجب توقف تولید می‌شود، این هزینه‌ها عمدتا بر قیمت نهایی تولید و افزایش تورم هم اثر می‌گذارد، لذا پیش از تلاش برای استقرار واحد‌های تولیدی در شهرک‌های صنعتی نیاز است که توسعه زیرساخت‌ها در این شهرک‌ها مورد توجه قرار بگیرد تا برای سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان انگیزه بیشتری برای مستقر شدن در این مناطق ایجاد شود.