پرانرژی برای توزیع عدالت

هدف از اصلاح این یارانه برای کاهش هزینه‌های دولت، افزایش بهره‌وری مصرف انرژی و در نهایت توزیع عادلانه‌تر منابع است؛ زیرا امروز یارانه‌های انرژی بار سنگینی بر دوش دولت تحمیل می‌کند؛ همچنین یارانه‌های انرژی و تثبیت قیمت آن باعث شده که قیمت انرژی برای مصرف‌کنندگان پایین‌تر از قیمت واقعی آن باشد و این امر سبب مصرف بی‌رویه و اتلاف انرژی می‌شود و ثروتمندان بیشتر از قشر کم‌درآمد از یارانه انرژی استفاده می‌کنند. توزیع عادلانه‌تر منابع یکی از اهداف اصلاح یارانه‌ها عنوان می‌شود به‌طوری‌که با حذف آن، دولت می‌تواند منابع مالی را به صورت هدفمند به اقشار کم‌درآمد اختصاص دهد اما این موضوع سبب افزایش قیمت حامل‌های انرژی و تورم خواهد شد که فشار هزینه بر اقشار ضعیف و کم‌درآمد را بیشتر می‌کند و کارشناسان در اینجا تاکید دارند که دولت باید سیاست‌های جبرانی داشته باشد تا مانع افزایش هزینه‌های زندگی شود.
   
استفاده بیشتر دهک‌های بالا از یارانه انرژی
فرهاد شهرکی، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با جام‌جم، در مورد برنامه دولت برای اصلاح یارانه‌های انرژی اظهار کرد: برنامه دولت در این زمینه هنوز اعلام نشده تا کار کارشناسی روی آن انجام شود و فقط رئیس‌جمهور عنوان کرد که دولت برای اصلاح یارانه‌های انرژی برنامه دارد. 
وی در مورد این‌که چه میزان یارانه انرژی در کشور پرداخت می‌شود، گفت: دولت اعلام کرده ۱۵۰میلیارد دلار است‌؛ به‌این  صورت که نفت خام و گازی که به پالایشگاه‌ها و نیروگاه‌ها تحویل می‌دهد تا به بنزین، گازوئیل، برق و... تبدیل شود و در اختیار مردم قرار گیرد، با ارزش دلار محاسبه خواهد شد. مردم حدود پنج الی شش میلیارد دلار بابت آن پرداخت می‌کنند که مابه‌التفاوت این دو عدد را به‌عنوان یارانه پنهان انرژی عنوان می‌کنند. این نماینده مجلس تاکید کرد: این موضوع ممکن است در محاسبات درست باشد اما منتقدان می‌گویند چرا به‌صورت دلاری محاسبه می‌شود. اینها ثروت ملی خود مردم است. همچنین نمی‌توان هزینه‌ها را دلاری و درآمدهای مردم را ریالی محاسبه کرد. 
شهرکی گفت: البته حامل‌های سوخت در کشور ما خیلی ارزان‌تر از کشورهای دیگر است و سرانه مصرف انرژی در کشور ۵.۲برابر کشورهای مختلف دنیاست ولی درآمد مردم جامعه ما نسبت به کشورهای دیگر قابل مقایسه نیست. وقتی در کشور قیمت بنزین یک تا ۵.۱دلار است متوسط درآمد آن کشور به‌گونه‌ای است که مردم توان پرداخت دارند. 
وی ادامه داد: نکته دیگر این است که بخش عمده‌ای از انرژی ارزان توسط دهک‌های بالای جامعه مصرف می‌شود. به‌طور مثال طبق آمارها حدود ۴۰درصد مردم خودرو ندارند در حالی که دهک‌های ۸، ۹ و۱۰چند وسیله نقلیه دارند و بنزین یارانه‌ای بیشتری مصرف می‌کنند اما ۴۰ تا ۴۵درصد مردم در اینجا منفعت ندارند که این موضوع باید منطقی شود. 
   
لزوم اجرای طرح پلکانی قیمت‌ها
عضو کمیسیون انرژی مجلس تاکید کرد: براساس قانون برنامه هفتم پیشرفت باید ۷ دهک اول تحت پوشش قرار بگیرد. لذا موضوعی در کمیسیون انرژی مجلس با کمک دولت مطرح است که سهمیه سوخت به افراد و به کارت ملی سوخت داده شود و اگر ‌فرد وسیله نقلیه ندارد، می‌تواند این سوخت را در بازار انرژی بفروشد.  شهرکی گفت: روی این موضوع کار شده که اگر مصرف سوخت خانواری مانند برق براساس الگوی مصرف باشد، می‌تواند از یارانه بهره‌مند شود و با یک قیمت مناسب بهای آن را بپردازد و اگر میزان مصرف بالاتر رفت، شدت افزایش آن بیشتر شود و به‌صورت پلکانی هزینه بیشتری پرداخت کند‌؛ لذا بحث قیمت پلکانی و مصرف براساس الگو در کمیسیون انرژی در حال بررسی است. 
   
ضرورت مدیریت اثرات تورمی 
آلبرت بغزیان، استاد اقتصاد دانشگاه تهران در مورد اصلاح یارانه‌های انرژی در کشور به جام‌جم گفت: همزمان با اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها و پرداخت یارانه نقدی در اواخر دهه ۸۰ این سؤال مطرح شد که آیا دولت سیاست‌های نظارتی بر حفظ قدرت خرید این یارانه را دارد یا نه و آن زمان عنوان کردند برای کنترل تورم و نرخ ارز برنامه دارند اما تنها چیزی که ثابت ماند یارانه بود. 
این استاد اقتصاد دانشگاه گفت: ادعا می‌شود که حذف یارانه انرژی در جهت افزایش کارایی، بهره‌وری و مصرف بهینه است درحالی‌که اثرات اجرای آن در وهله نخست به قیمت‌ها و قدرت خرید حقوق‌بگیران ثابت اصابت می‌کند. بغزیان تصریح کرد: دولت باید یک برنامه جامع داشته باشد تا قدرت خرید مردم حفظ شود و این موضوع در شرایط ثبات اقتصادی در دستور کار قرار بگیرد. 

جزئیاتی از طرح دولت
خبرگزاری فارس جزئیاتی از طرحی که رئیس‌جمهور آن را «بازگرداندن حق مردم از یارانه انرژی» خواند ارائه کرده که خلاصه آن از این قرار است:
سهم خانوار: 
صرفه‌جویی = درآمد نقدی و مصرف انرژی تا سقف استاندارد، با نرخ یارانه‌ای
مصرف کمتر = دریافت نقدی مابه‌التفاوت

قیمت واقعی
سهمیه اولیه (۱۴۰۴): ۶۴.۵میلیون تومان
سهمیه در سال پنجم: ۱۱۱.۵میلیون تومان

سهم صنعت: 
مسیر سخت‌تر اما قابل برنامه‌ریزی 
سهمیه: ۶۵ درصدی از مصرف سال قبل
مازاد مصرف = خرید با نرخ آزاد
قیمت انرژی برای صنایع به‌تدریج آزاد می‌شود.

درآمد دولت از طرح:
سال اول: ۱۲ میلیارد دلار
سال پنجم: ۴۹ میلیارد دلار