چند نکته اساسی برای اصلاح یارانه‌های انرژی

امروز معادل ۱۵۰ میلیارد دلار منابع در بخش یارانه‌های انرژی صرف می‌شود که اصلاح ساختاری آن، می‌تواند به بهبود شرایط اقتصادی کمک کند؛ زیرا در ساختار کنونی، فقرا فقیرترند و کم‌برخوردارتر و اغنیاغنی‌تر وبیشتربرخوردار هستند. اصلاح ساختاریارانه‌های انرژی نیازمند اقدامات ترکیبی به صورت کوتاه‌مدت،میان‌مدت و بلندمدت است؛همچنین تصمیمات باید مرتبط با حوزه مقداری (مصرف) و قیمتی باشد؛ یعنی تصمیماتی اتخاذ شود تا خروجی آن سبب تحقق عدالت اجتماعی، ایجاد کارآمدی و اثربخشی در اقتصاد کشور شود، زیرا تداوم وضعیت کنونی، ما را از عدالت اجتماعی و کارآمدی اقتصادی دورتر می‌کند.نخست باید تصمیمات در حوزه مصارف بخش انرژی باشد و میزان استفاده از انرژی براساس یک چارچوب تعیین شود.
نکته دوم تعیین تنبیهات و تشویقات است به طوری که تنبیهات می‌تواند افزایش پلکانی نرخ‌ها باشد که امروز در بخش‌هایی انجام می‌شود اما تاکنون موثر نبوده یا اثر جزئی داشته است؛ در مقابل سازگاری برای تشویقاتی در جهت صرفه‌جویی و مصرف بهینه اجرایی شود.
اقدام بعدی جلوگیری از قاچاق سوخت مانند بنزین است و باید با مدیریت و نظارت دقیق، این موضوع ساماندهی شود؛ اما یکی از بحث‌های مهم که باید مدنظر دولت قرار بگیرد، اطلاع‌رسانی به مردم در همه ابعاد است که اقدام در اجرای تغییرات قیمتی و بازتوزیع منابع نقش مهمی دارد. یکی از ایرادات اساسی که در سیاست‌های مدیریت انرژی کشور سبب بی‌اعتمادی مردم شده، این است که بخشی از سیاست‌ها اجرا شده و بخشی اجرا نشده است؛ مثلا تغییرات قیمت اجرا شد اما بازتوزیع منابع که بخش دوم است و مردم از آن منتفع می‌شوند، انجام نشده است.
حال اگر قرار است در دولت چهاردهم یک اتفاق مهم رخ دهد، باید با صداقت و شفافیت اطلاعات اعلام شود؛ یعنی هر سیاستی که منجر به تغییرات قیمتی خواهد شد، سیاست بازتوزیع منابع آن که بخش عمده‌ای از جامعه با اجرای آن متضرر نخواهد شد و حتی منتفی می‌شوند، به صورت شفاف بیان شود، مانند اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها که در آن زمان به هر نفر حدود ۵۰ دلار پول پرداخت شد و توده‌های مردم برای اجرای آن تمایل داشتند.بنابراین اگر دولت می‌خواهد پرداخت یارانه‌های انرژی عادلانه و اصلاح شود، ابتدا باید سیاست‌ها مقداری و نظارتی باشد و آخرین مرحله، سیاست قیمتی را اجرا کند؛ همچنین در مورد تغییر قیمت، باید اعتماد جامعه جلب و واقعیت ماجرا با مردم درمیان گذاشته شود. دولت باید تغییرات قیمتی همراه با سیاست‌های جبرانی را به صورت همزمان اجرا کند تا مردم بدانند از اجرای آن سود می‌برند؛ البته این طرح باید در یک بستری صورت بگیرد تا اثرات منفی آن کمتر باشد.