معرفی با اصالت‌هادر اصیل
برنامه «اصیل» در فصل جدید، به روایت محمدرضا مقدسیان، تهیه‌کنندگی مهدی بهادران و کارگردانی محمدحسن بهادران، یک تاک‌شو متفاوت و گفت‌وگو محور است که به بررسی ابعاد شخصیتی نخبگان و افراد تأثیرگذار درحوزه‌های علم، فناوری و کارآفرینی می‌پردازد.
این برنامه با نصب‌العین قرار‌دادن منویات رهبری در ترویج روحیه امید، به بررسی داستان‌های درخشان افرادی می‌پردازد که با انتخاب‌های صحیح و پشتکار، به موفقیت دست یافته‌اند. با توجه به شرایط زمانی خاصی که در آن قرار داریم، در این راستا، اهمیت تولید چنین برنامه‌هایی به‌وضوح نمایان است. برنامه‌های گفتوگومحور، به‌ویژه «اصیل»، فضایی را فراهم می‌کنند که در آن مخاطبان می‌توانند با تجربیات و اندیشه‌های مهمان برنامه آشنا شوند و از آنها الهام بگیرند. این برنامه‌ها که گامی درجهت ترویج فرهنگ گفت‌وگو وتبادل نظرند،متناسب با ایده وسوژه هربرنامه، یک‌سری اطلاعات به بینندگان می‌دهند که به‌طور مثال در اصیل نشان می‌دهند که چگونه افراد با اراده و تلاش می‌توانند به اهداف خود دست پیدا کنند. به‌همین بهانه «جام‌جم» با مهدی بهادران، تهیه‌کننده، محمدحسن بینا، کارگردان و محمدرضا مقدسیان، مجری برنامه اصیل گفت‌وگویی داشته تا با صحبت از تغییرات فصل جدید، بیش‌از‌پیش با رویکردهای این برنامه آشنا شویم.
اصالت در امید
بهادران، تهیه‌کننده برنامه اصیل، در تشریح ایده این برنامه و رسیدن به فصل دوم آن گفت: به‌طور کلی، ما همیشه به ترکیبات و محورهایی فکر می‌کردیم که رهبری نسبت به آنها تاکید داشته‌اند. یکی از این موارد ترویج روحیه امید بوده است. ایشان بحث امید را در ساحت علم بیشتر از هر ساحت دیگری بیان می‌کردند و تاکید ویژه‌ای بر این امر داشتند. در این راستا، ما به این ایده رسیدیم که می‌توانیم با نهادهایی مانند بنیاد ملی نخبگان صحبت کرده و کمک بگیریم تا برنامه‌ای به‌نام «اصیل» با محوریت بحث امید بسازیم.
تهیه‌کننده این برنامه در‌خصوص تعریف سوژه‌های برنامه این‌گونه توضیح داد: در ادامه به این نتیجه رسیدیم که افراد اصیل ویژگی‌هایی دارند که آنها را از دیگران متمایز می‌کند. آنها افرادی هستند که در جای درستی قرار گرفته‌اند. البته این افراد معمولا در یک موقعیت ثابت نمی‌مانند و دارای ویژگیهای خاصی هستند که می‌توان به آنها لقب «نخبگان» داد. تعریفی که رهبری در خصوص «نخبگی» دارند، این واژه را محصور به علم نمی‌کند. تعریف ما از نخبگی نیز فراتر از موفقیت‌های علمی است و شامل افرادی می‌شود که در زمینه‌های مختلف فعالیت دارند؛ از کارآفرینانی که شرکت‌های دانش‌بنیان راه‌اندازی کرده‌اند تا استادان دانشگاه و کسانی که در حوزه‌های فرهنگی و هنری فعالیت می‌کنند. همه این افراد می‌توانند به‌عنوان نخبگان اصیل شناخته شوند.
نخبگان اصیل ایران
وی در ادامه با برشمردن خصوصیات مورد‌نظر برای دعوت از مهمانان این برنامه عنوان کرد: انتخاب عنوان «اصیل» برای نام برنامه نشأت‌گرفته از گفت‌وگویی است که با مهمانان برنامه داشتیم. این نخبگان اصیل دارای ویژگی‌ها و خلقیات مشترکی هستند و ما به این نتیجه رسیدیم که می‌توانیم واژه «اصیل» را به این افراد نسبت دهیم. به چه‌معنا؟ به‌این‌معنا که این افراد دارای سه ویژگی اصلی هستند: اولا اینکه با مشورت و دانش، مسیر زندگی خود را انتخاب می‌کنند؛ ثانیا برای رسیدن به اهداف و رویاهای‌شان به‌شدت پشتکار و اراده به‌خرج می‌دهند و به‌قول معروف اهل تحمل سختی هستند. ثالثا اینکه عاشق ایران و کشور خود هستند. این سه ویژگی، مشترکاتی هستند که ما در میان مهمانان مشاهده کردیم. همچنین، ویژگیهای دیگری که به ذهن‌مان می‌رسد، شامل این است که این افراد خود را به‌خوبی می‌شناسند و تحت تأثیر شرایط اجتماعی نیستند. آنها از شکست نمی‌ترسند و موفقیت را به‌صورت پلکانی در‌نظر می‌گیرند، نه آسانسوری. آنها موفقیت را با برنامه‌ریزی پی می‌گیرند. به‌طور کلی، می‌توان گفت که آنها مفاهیم و آموزه‌های رهبری را در درون خود نهادینه کرده و با منطق فکری خاص خود، به‌جلو پیش می‌روند.
بهادران تنوع را در دعوت از مهمانان برنامه عامل مهمی دانست و اضافه کرد: ما سعی کردیم در سوژه‌یابی تنوع و تفاوت را در انتخاب مهمانان خود مد نظر داشته باشیم. برای‌مان مهم بود که هر‌کدام از مهمانان رنگ و بوی متفاوتی داشته باشند و بتوانیم از طیف‌های مختلفی مهمان دعوت کنیم. هر یک از این افراد نماینده‌ای از جامعه هستند که ما با آنها معاشرت کردیم، رفت‌وآمد داشتیم، نشستی برگزار کردیم و بررسی‌های لازم را انجام دادیم. در نهایت به این نتیجه رسیدیم که این افراد واقعا لایق این عنوان هستند و می‌توانند مهمان برنامه ما باشند و از تجربیات‌شان بهره‌مند شویم.
تنوع در انتخاب
این تهیه‌کننده تلویزیون در توضیح تعیین بازه سنی خاص برای مهمانان برنامه گفت: در دعوت از مهمانان سن آنها اصلا ملاک نبود. در فصل اول مهمانانی از متولدین سال ۶۸ داشتیم تا در این فصل که کارآفرینی برای‌مان در اولویت بوده و این امر به افراد حدود ۷۰ و ۸۰ ساله مربوط می‌شد. آنچه برای ما اهمیت دارد، ویژگیهای شخصیتی افراد است و سن و جنسیت برای برنامه موضوعیتی ندارد. ما در هر دو فصل، هم خانم‌ها و هم آقایانی با سنین و ویژگیهای مختلف داشته‌ایم. به طور کلی، تنوع در جنسیت و سن در انتخاب مهمانان ما وجود دارد. در فصل دوم مهمانان متنوع‌تری داریم و سوژه‌های جامع‌تری پیگیری شده. اگر بنیاد نخبگان یا سازمان‌های دیگر به ما کمک کنند، می‌توانیم افراد بیشتری را تحت بررسی قرار دهیم و آنها را دعوت کنیم تا حتی از این عزیزان در فصل سوم برنامه نیز استفاده کنیم. وی در توضیح دلیل تغییر مجری در فصل دوم «اصیل» ادامه داد: آقای دلاوری و آقای مقدسیان هر دو مجریان بسیار خوبی هستند که کاربلد و دوست‌داشتنی‌اند. نکته مهم در انتخاب مجریان برای هر دو فصل این بود که چون «اصیل» روایت‌محور پیش می‌رود، این عزیزان می‌توانستند روایت را به‌خوبی میزبانی کنند و آن را به‌پیش ببرند. البته ما از ابتدای ایده‌پردازی «اصیل» تصمیم داشتیم هر فصل با یک مجری متفاوت پیش برویم. هر‌چند که در برنامه‌های گفتوگومحور، رویکرد اصلی این است که برنامه را به مجری آن می‌شناسند. این در دنیا مرسوم است و کاملا هم درست است اما ما می‌خواستیم یک تست انجام دهیم تا ببینیم آیا می‌توانیم با توجه به اینکه محتوا برنامه را پیش می‌برد، در هر فصل از یک مجری خاص استفاده کنیم؟ این ایده به ما کمک می‌کند تا بتوانیم در هر فصل در خدمت یک عزیز متفاوت برای اجرا باشیم و محتوا را به‌شکل بهتری ارائه دهیم. البته ممکن است این رویکرد در برخی موارد چالش‌هایی هم ایجاد کند. ما تمایل داریم با افراد دیگری به‌عنوان میزبان اصلی و اصیل نیز همکاری کنیم.
تنوع و کیفیت در گفت‌وگو
تهیه‌کننده برنامه اصیل اضافه کرد: استدلال‌مان برای انجام این امر، این بوده که رویکرد برنامه به ما این امکان را می‌دهد که قالب گفت‌وگو را حفظ کنیم. ما با یک ورودی مشخص وارد گفت‌وگو می‌شویم و به‌تدریج آن را پیش می‌بریم که در این مسیر، برنامه‌ریزی و ساختار مشخصی پیدا می‌کند. میزبان‌ها می‌توانند بنابر توانمندی‌های فردی دست به خلق شیوه‌ای جدید در گفت‌وگو بزنند. مهم این است که کلیت برنامه و ساختار اصلی آن تغییر نخواهد کرد.
بهادران شکل‌گیری ماهیت برنامه را به طول مسیر تهیه و تولید مرتبط دانست و عنوان کرد: از آنجا که برنامه‌ها در مسیر تولید شکل می‌گیرند، اصیل نیز از این قاعده مستثنی نبوده و تا فصل دوم توانسته تنوع موضوعات را افزایش داده و کیفیت برنامه را بهبود بخشد. تلاش کردیم ریتم برنامه نیز بهتر شود. همان‌طور که گفتم به‌طور کلی، برنامه‌های رسانه‌ای مانند یک موجود زنده هستند که باید از ابتدا رشد کنند و با شرایط جامعه پیش بروند و همواره ایده‌های تازه‌ای داشته باشند. ما در تلاش هستیم این روند به‌درستی ادامه یابد و امیدواریم با حمایت بیشتر، بتوانیم برنامه را بهتر و بیشتر پیش ببریم. وی در توضیح توسعه برنامه متناسب با رویدادهای روز جامعه اظهار داشت: علاقه‌مندیم بتوانیم متناسب با تغییرات اجتماعی و رویدادهای روز، اصیل را روی آنتن ببریم اما مهم است که تصمیم‌گیری‌های آنی در مورد موضوعات در لحظه انجام نشود. ما می‌خواهیم فارغ از تغییرات آنی، محتوای برنامه و رویکرد آن حفظ شود.
تعامل مجری و سوژه
کارگردان برنامه اصیل، در‌خصوص تعامل با مجریان در سوژه‌یابی ادامه داد: لزوما این مجریان نیستند که سوژه‌ها را تعیین می‌کنند اما ما قبل از هر برنامه جلسات زیادی با مجری‌ها داشتیم. هدف ما این بود که استعدادها و تمایلات مجری‌ها را کشف کنیم و بفهمیم چه نکاتی برای آنها در این گفت‌وگوها مهم است. سبک کاری ما به‌گونه‌ای است که باید خودمان نیز مخاطب برنامه باشیم؛ اگر ما از برنامه لذت ببریم، این احساس رابه بینندگان منتقل می‌کنیم.به‌عنوان مثال،در فصل پیش، آقای دلاوری، بعد از مصاحبه‌ها گاهی چندین ساعت بامهمانان گفت‌وگو می‌کرد و این برایش جذاب بود. اطلاع دارم که برخی از این روابط حتی ادامه‌دار شد. در موردآقای مقدسیان هم همین‌گونه پیش رفت.ایشان هم تحت تأثیر افرادی است که درمسیر درست خود قرار دارند. ازآنجا که مبنای محتوایی برنامه اصیل این است که هرفردی می‌تواند در مسیرخوداصالت داشته باشد و این‌قدر تعداد این مسیرها ودیدگاه‌هازیاد است که هرکسی می‌تواند دراین دسته‌بندی‌هاجا بگیرد، آقای مقدسیان هم دیدگاه شخصی خود را دارد و ممکن است به نکاتی توجه کند که ما به آنها توجه نکرده‌ایم. این توجه او به جزئیات می‌تواند نقطه‌عطفی ایجاد کند.
تغییر فرم برای نسل جدید
وی در توضیح تکنیک کارگردانی در این برنامه اظهار داشت: به‌طور کلی، فرم برنامه نسبت به قبل تغییراتی داشته. مخاطب تلویزیون معمولا عادت دارد تلویزیون مرجع اصلی‌اش باشد. نسل‌های گذشته بیشتر به تلویزیون و شاید کمی به ماهواره وابسته بودند اما نسل جدید بیشتر از یوتیوب، اینستاگرام و توییتر استفاده می‌کند و با انواع پلتفرم‌ها آشناست. فرم برنامه‌ای که ما در نظر داریم، بیشتر متناسب با نسل جدید است و به فرم‌های رایج در یوتیوب نزدیک‌تر است. ممکن است از نظر تکنیکی صداوسیما بگوید که بعضی از این فرم‌ها اشتباه است اما برای مخاطبان آن پلتفرم‌ها درست و قابل قبول است. برای مثال، در تلویزیون معمولا باید مهمان به صورت تمام‌رخ باشد اما در فصل دوم ما بیشتر به نیم‌رخ توجه کرده‌ایم که شاید هنوز جا نیفتاده باشد. این تغییرات کوچک به‌آرامی چشم بیننده را به‌سمت چیزهای جدیدتر سوق می‌دهد. به‌همین دلیل، فرم کلی ما براساس مخاطب نسل جدید طراحی شده و دکور برای‌مان مفهومی نداشته و با فضایی ساده و سفید و دو صندلی که کاملا با فضای یوتیوب همخوانی دارد، برنامه را تولید کرده‌ایم.
اصالت در طراحی و اجرا
بینا در ادامه اضافه کرد: برنامه‌هایی داریم که این نوع طراحی را شامل می‌شود و مخاطب به‌راحتی با آن ارتباط برقرار می‌کند. نکته کلی این است که تلاش کردیم اصیل را متناسب با مخاطبان نسل جدید تهیه و تولید کنیم. البته تغییرات در فصل اول و دوم از نظر مهمانان چندان محسوس نیست اما همچنان تلاش کردیم در بخش اجرا نگاهی عمیق‌تر نسبت به فصل گذشته داشته باشیم. البته علاوه بر کارگردانی این امر لازم است که مجری برنامه هم با موضوع درگیر شود، مهمان را به‌خوبی درک کند و گفت‌وگو به‌درستی شکل بگیرد. البته لازم به ذکر است که ما سؤال از‌پیش تعیین‌شده‌ای در برنامه نداریم. گفت‌وگوهای اصیل واقعا در مسیر گپ‌وگفت طبیعی شکل می‌گیرد و کنجکاوی آقای مقدسیان ما را به سمت‌های مختلفی سوق می‌دهد. ما تلاش می‌کنیم بحث کلی روی موضوعات مرتبط با ایران باشد، ولی اینکه کجا و با چه سؤالاتی به این موضوعات بپردازیم، بستگی به خود مجری دارد. هدف ما در کارگردانی این است که مجری در سیری طبیعی با مهمانان ارتباط برقرار کند و همان‌طور که گفته شد، گفت‌وگویی واقعی شکل بگیرد. از آنجا که محمدحسن بینا آهنگسازی برنامه اصیل را به‌عهده دارد، در این خصوص می‌گوید: به‌عنوان آهنگساز برنامه، ما یک موتیف یا تم کلی داریم که در هر فصل حفظ می‌شود اما سازبندی‌ها و شکل‌های اجرایی آن تغییر می‌کند اما ملودی اصلی در فصل‌های مختلف یکی است. نکته این است که در فصل دوم بیشتر روی آیتم‌های آرشیوی کار کرده‌ایم و سعی کردیم فرم برنامه را به فرم‌های جهانی نزدیک‌تر کنیم. تاکید گروه این بوده که مخاطب نسل جدید با این سبک آشنا شده و ارتباط بگیرد.
تجربه و شناخت در گفت‌وگو
محمدرضا مقدسیان، مجری برنامه اصیل در توضیح پیشینه اجرایی خود گفت: شاید بیشتر افراد من را از برنامه‌های «هفت»، «سینما ملت» یا نشست‌های جشنواره فیلم فجر بشناسند اما حدود ۱۵ سال است که در برنامه‌های مختلف اجرا دارم. از آن جمله اجرا در شبکه جام‌جم است که به‌صورت برون‌مرزی پخش می‌شد. همچنین دو فصل برنامه مجله علمی «چرخ» را در شبکه ۴ اجرا کردم و دو سال نیز برنامه صبحگاهی شبکه۴ به‌اسم «طلوع» را بر‌عهده داشتم. مجری اصیل اضافه کرد: این پیشینه را به‌این‌علت عرض کردم که مجموع تجربیات این سال‌ها، تلاشی که انجام دادم و مطالعاتی که در زمینه سینما و روانشناسی که به طور خاص رشته تحصیلی‌ام بوده، داشته‌ام، به من کمک کرده‌اند که وقتی در شرایط گفت‌وگو قرار می‌گیرم و مشخصا در مواجهه با مهمانان اصیل، تلاش کنم بهترین شکلی را که در فرآیند گفت‌وگو لازم است، به‌کار بگیرم. در برنامه اصیل وقتی مهمانانی با تخصص‌های مختلف حضور پیدا می‌کنند، مهم‌ترین نکته این است که باید درک کنیم این افراد، که هر کدام در حوزه‌ای متخصص، صاحب‌نظر و انسان‌های اصیل، دانشمند و اخلاق‌گرایی هستند، از اساس، چه تفکری دارند، چگونه به دنیا نگاه می‌کنند، حوزه فعالیت‌شان را چطور دنبال می‌کنند و امروز چگونه تلاش می‌کنند تا اصالت و هویت خود را حفظ کنند و براساس آن تصمیم بگیرند و در مسیری که برای خود ترسیم کرده‌اند، به‌سمت جلو حرکت کنند.
درک عمیق از مهمان
وی در توضیح تعامل با مهمان در برنامه‌های گفتوگومحور و بالاخص رویکرد خود در برنامه اصیل، افزود: وقتی از فرآیند گفت‌وگو صحبت می‌کنیم، باید در نظر داشته باشیم که اولین گام، درک دیدگاه طرف مقابل است. در برنامه «اصیل» طرف مقابل و مهمان ما، در حوزه خود استاد، دانشمند و آگاه است؛ مشخصا مهم‌ترین وجهی که باید رعایت می‌شد و من تلاش کرده‌ام به آن بپردازم، همین درک و توجه به نگاه مهمانان و آن‌چیزی است که قرار بوده به آن اشاره کنند. بر همین اساس تلاش کردم کمترین میزان مداخله را داشته باشم تا بتوانم بیشترین اطلاعات را کسب کرده و بیشترین زمان را به مهمان اختصاص دهم تا فرصت پیدا کنند تجربیات‌شان را برای منی که میزبانی می‌کنم و مهمانانی که برنامه را می‌بینند، به اشتراک بگذارند. مشخصا وقتی من از مهمانی، میزبانی می‌کنم، چه در نشست‌های فیلم فجر، چه در برنامه اصیل و چه در برنامه‌های دیگری مثل «چرخ» و «طلوع»، طبیعتا پذیرفته‌ایم که صحبت‌های ایشان را بشنویم و با جهان از نگاه ایشان آشنا شویم.
پرهیز از خودنمایی
مقدسیان در‌خصوص اشتباهات اجرا در برنامه‌های گفت‌وگو محور ادامه داد: اشتباه‌ترین کار این است که میزبان بخواهد در آن لحظه و موقعیت، خودنمایی کند، مداخله‌های اضافی داشته باشد و یا داشته‌های خود را به رخ بکشاند. آنچه اهمیت دارد این است که میزبان باید تمام تلاشش را به‌کار بگیرد و فضایی فراهم کند که مهمان بتواند در کمال آرامش و اعتماد‌به‌نفس صحبت کند اما این موقعیت وجه دیگری نیز دارد. میزبان باید تلاش کند نماینده‌ای برای بینندگان برنامه باشد. در برنامه «اصیل» سعی کرده‌ام این رویکرد را عملی کنم. در سایر برنامه‌هایم نیز همواره تلاش کرده‌ام اگر مفاهیم یا موضوعات پیچیده‌تر از سطح عمومی مطرح می‌شوند، با یک سؤال ساده و کوتاه، آنها را شفاف کنم تا مخاطب بتواند به‌راحتی ارتباط برقرار کند و مفهوم روان‌تر، سلیس‌تر و شفاف‌تر منتقل شود. این مجری و کارشناس فرهنگی اضافه کرد: وظیفه من این است که نماینده مخاطب باشم و همان‌طور که گفتم با طرح سؤالات و نکاتی که مطرح می‌کنم، به انتقال بهتر صحبت‌های مهمان کمک کنم. در مجموع در تمامی برنامه‌هایم چه در حوزه سینما و چه در برنامه‌های گفتوگومحور، همواره سعی می‌کنم از خودنمایی و فخر‌فروشی پرهیز کنم و به‌جای اینکه خودم را در مرکز توجه قرار دهم، فضایی ایجاد کنم که مهمان دیده شود و صحبت‌های او شنیده شود. این رویکردهای مبتنی بر خودنمایی در اجرا و میزبانی را به‌شدت غلط می‌دانم و توجه و دقت به این نکته را بسیار حائز اهمیت می‌دانم و امیدوارم در برنامه‌های اخیر موفق عمل کرده باشم.
گفتن و شنیدن
مقدسیان در مورد مفهوم «گفتن» و «شنیدن» و ارتباطات انسانی، توضیح می‌دهد: اگربخواهیم از منظر روانشناسی، اخلاقی یا حتی فلسفی به موضوع «گفتن و شنیدن» نگاه کنیم، باید بگوییم که این دو مفهوم از ابزارهای اصلی برقراری ارتباط بین انسان‌ها هستند. در برنامه‌های گفتوگومحور، چه در برنامه اصیل و چه سایر برنامه‌ها، اگر ارتباط بین میزبان و مهمان برقرار نشود، اساسا کلیت برنامه به اتلاف وقت مخاطب منجر می‌شود که باید از آن پرهیز شود. برای برقراری ارتباط مؤثر و شکل‌گیری گفت‌وگو باید هم توانایی دقت و شنیدنِ بدون سوگیری را داشته باشیم (یعنی بشنویم مهمان‌مان چه می‌گوید) و هم بتوانیم پس از شنیدن، براساس آنچه مهمان بیان می‌کند و با توجه به اهداف برنامه، صحبت‌های خود را به‌وضوح مطرح کنیم. این‌گونه هم مهمان و هم مخاطب می‌توانند با مباحث پیش‌رو ارتباط برقرار کنند.
وی در ادامه افزود: اگر من در شکل اجرای خودم، بدون در‌نظر‌گرفتن آنچه مهمان می‌گوید یا می‌خواهد بگوید و یا حتی اهداف برنامه، صرفا به این فکر کنم که دوست دارم چه‌سؤالی را بپرسم، مثل این است که در واقع مهمان را نادیده گرفته‌ام؛ و این یعنی بدون توجه به آنچه او می‌گوید، فقط مشغول بیان نظرات خودم می‌شوم و در این حالت، بیش‌از‌حد روی خودم متمرکز شده‌ام. این خطا که در بسیاری از برنامه‌ها مشاهده می‌شود، ناشی از این است که باید ذهن‌مان را تربیت کنیم تا بتوانیم به‌درستی گفت‌وگو کنیم. این به‌معنای این است که صرفا به فعل گفتن مشغول نشویم بلکه باید شنیدن نیز در این فرآیند وجود داشته باشد. این امر می‌تواند ارتباط گرم و صمیمی را در برنامه‌های گفتوگومحور ایجاد کند که خود به‌تنهایی می‌تواند برای مخاطب جذاب و همراهی‌برانگیز باشد. اگر در این گفت‌وشنود اطلاعات خوبی هم رد‌و‌بدل شود، قطعا به ارزش‌های برنامه اضافه خواهد کرد. به‌نظر من، برنامه‌های گفتوگومحور اصولی می‌توانند در طول زمان فرهنگ گفت‌وشنود را در جامعه رواج دهند تا ما یاد بگیریم که در ارتباطات‌مان، به‌طور بالغانه‌تری به این امر پرداخته و صرفا به بیان نظرات خود مشغول نباشیم و گوش‌های‌مان را نبندیم.
نقش مجری و تغییرات
این مجری برنامه اصیل و کارشناس فرهنگی، در‌خصوص تغییر مجری در فصل جدید این برنامه عنوان کرد: واقعیت این است که در برنامه «اصیل» یا هر برنامه دیگری، میزبان تابع پیشنهادات و سازوکارهایی است که تهیه‌کننده و کارگردان در‌نظر می‌گیرند. به‌همین دلیل، وقتی از من دعوت می‌شود که در یک برنامه شرکت کنم، با سنجش مجموع ویژگیهای برنامه تصمیم به همکاری خواهم گرفت؛ مثلا به فراخور اینکه با حضور در برنامه چقدر ممکن است به آن کمک کرده و مفید واقع شوم یا اینکه آیا برنامه در‌حد توانایی من هست یا خیر، یا آن برنامه در حد‌و‌اندازه‌ای هست که تمایل داشته باشم با تیم همکاری کنم یا نه - که این امر را دوطرفه می‌دانم - برای همکاری با آن برنامه تصمیم‌گیری می‌کنم. در نهایت، اینکه استراتژی برنامه «اصیل» در تغییر مجری چیست، باید توسط تهیه‌کننده و کارگردان مورد بحث قرار گیرد. اینکه از من پرسیده شود تغییر مجری در برنامه اصیل با چه‌رویکردی انجام شده یا حتی نظر‌خواستن پیرامون درست‌و‌غلط بودن این رویکرد، مثل این است که از یک فیلم‌ساز بپرسیم چرا فیلمنامه را به این شکل نوشته یا چرا فیلم را به‌این صورت کارگردانی کرده و سپس از بازیگر بخواهیم در مورد آن توضیح دهد.
مقدسیان در ادامه این‌گونه گفت: دربرنامه‌های این‌چنینی،نقش میزبان مشابه نقش بازیگر درفیلم وسریال است؛ یعنی او می‌تواند هر فیلمنامه یا دکوپاژی را که برایش در نظر گرفته شده، بپذیرد یا نپذیرد. به‌عنوان کسی که هم‌اکنون در برنامه «اصیل» حضور دارم، فکر می‌کنم هر نوع اظهار‌نظر درباره این برنامه، از بیرون، چندان حرفه‌ای نخواهد بود. اگر یک زمانی برنامه اصیل را نداشته باشم، می‌توانم راجع به اینکه «آیا بهتر است در برنامه‌های گفت‌وگو محور، میزبان به‌عنوان یکی از ارکان اصلی برنامه، حفظ شود یا نه» صحبت کنم اما از آنجا که خودم در این برنامه ذینفع هستم، اگر نظری بدهم ممکن است بی‌طرفی‌ام را زیر سؤال ببرد. از این منظر به سؤال‌تان پاسخ دادم تا دیگران نیز متوجه شوند که اگر در برنامه‌ای حضور دارند، نباید درمورد آن برنامه نظر بدهند و این در‌واقع زیر پای خود را خالی‌کردن است.
انتخاب مجری و تفاوت‌ها
وی در توضیح پیرامون انتخاب خود برای همکاری بابرنامه اصیل این‌گونه اظهار داشت: درمورد انتخابم برای اجرای فصل جدید اصیل، شاید تهیه‌کننده وکارگردان بهتر بتوانند توضیح دهند اما در‌خصوص کارکرد اجرایم دربرنامه می‌توانم این‌گونه پاسخ دهم که آقای دلاوری مجری بسیار‌خوبی هستند وفصل اول را به‌خوبی ارائه دادند.نمی‌دانم چه عواملی دراین تغییرات تأثیرگذار بوده اما دوستان محترم،هم تهیه‌کننده وهم کارگردان برنامه تصمیم گرفتند که برای اجرای فصل دوم من را دعوت کنند اما تا جایی که من مطلع هستم، درپیش‌برد فصل دوم، شیوه انتخاب مهمان‌ها تفاوتی نکرده و آنها به‌همان شکل قبل انتخاب می‌شوند. در فصل پیش، مهمانان یک ویژگی محوری داشتند و آن اصالت‌شان بود اما اگر بپذیریم که میزبانی و اداره گفت‌وگو توسط هر‌فرد، متناسب با ویژگیهای شخصیتی، کلامی، رفتاری و ظاهری‌اش،رنگ ولحن متفاوتی به برنامه می‌دهد، می‌توان گفت که سبک اجرا با تغییر افراد، متفاوت می‌شود. بنابراین، آقای دلاوری، من یا هر کس دیگری که در تلاش برای میزبانی خوب است، تلاش می‌کند تا سبک و نگاه ویژه خود را داشته باشد واین تغییرات به‌ناچاربر لحن و رنگ اجرا تأثیر می‌گذارد.
احترام به مهمان
این کارشناس سینما و تلویزیون در تکمیل اظهارات خود افزود: در مورد تأثیر خودم می‌توانم بگویم که در برنامه «اصیل»، بیش از اینکه بخواهم چیزی به برنامه تحمیل کنم، به جووفضایی که مهمان به‌عنوان یک شخصیت اصیل ایجادمی‌کند، احترام گذاشتم. البته به‌خاطر زمینه روانشناسی که در آن فعالیت می‌کنم و علاقه‌ای که به این حوزه دارم، سعی کردم به آنچه مهمان برای ما ارائه می‌کند، اعتماد کنم و خودم را با روحیات و تفکرات او هماهنگ کنم.هدف من این بود که بیشترین بهره را از حضور مهمان ببریم؛ به‌گونه‌ای که هم من به‌عنوان میزبان و هم مخاطبینی که برنامه راتماشا می‌کنند، بهره‌مند شویم. بنابراین، در برنامه «اصیل» سعی کردم منیت و خودمحوری‌ام را حذف کنم و از نمایش‌دادن خود پرهیز کنم. هدفم این بود که صرفا به‌عنوان میزبان عمل کنم و فضایی را فراهم کنم که مهمان بتواند به‌راحتی آنچه را در ذهن دارد مطرح کند. برنامه اصیل در۱۶ قسمت ۳۵ دقیقه‌ای، هر‌هفته شنبه‌ها ویکشنبه‌هاحوالی ساعت۲۳:۱۵و دوشنبه‌ها حوالی ساعت۲۳:۴۵روی آنتن می‌رود.
زاویه‌های نوین در گفت‌وگو
محمدحسن بینا، کارگردان «اصیل» در توضیح تفاوت کارگردانی این فصل با فصل اول گفت: هدف کلی این مجموعه این است که هر فصل با یک رویکرد جدید پیش برود. از ابتدا ایده دست‌اندرکاران اصیل همین بود؛ مهمانان برنامه ما از طیف وسیعی از انسان‌ها هستند. این عزیزان در حوزه‌های مختلفی فعالیت کرده و مؤثر بوده‌اند و در یک کلام در حوزه فعالیت خودشان تأثیرگذار بوده‌اند. نمی‌خواهم از موفقیت‌های کلیشه‌ای صحبت کنم اماهدف ما این است که درهرفصل میزبان متفاوتی داشته باشیم تا به تنوع برنامه کمک کند. امیدواریم با این ایده زمینه بهتری برای گفت‌وگوها شکل بگیرد تا با بینش و نگرش افراد بیشتر آشنا شویم. تلاش‌مان این است که در هر فصل، سعی شود از زاویه یک‌فرد جدید به مسائل نگاه کنیم. وی ادامه داد: به‌عنوان مثال، آقای دلاوری با توجه به تاک‌شوهایی که داشته‌اند اصولا با افرادی که مسئولیت‌های اجتماعی داشته‌اند یا براساس گفت‌وگوهای ژورنالیستی برنامه ساخته‌اند و به این ترتیب زاویه دید متفاوتی دارند؛ در حالی که آقای مقدسیان، با تجربه‌ای که در برنامه «چرخ» دارند و البته آشنایی با سینما و درام، نگاه متفاوتی به موضوعات دارند. این است که امیدواریم در فصل‌های آینده نیز از زوایای مختلف و با مهمانان جدید، تنوع بیشتری را تجربه کنیم.
اصالت در امید
بهادران، تهیه‌کننده برنامه اصیل، در تشریح ایده این برنامه و رسیدن به فصل دوم آن گفت: به‌طور کلی، ما همیشه به ترکیبات و محورهایی فکر می‌کردیم که رهبری نسبت به آنها تاکید داشته‌اند. یکی از این موارد ترویج روحیه امید بوده است. ایشان بحث امید را در ساحت علم بیشتر از هر ساحت دیگری بیان می‌کردند و تاکید ویژه‌ای بر این امر داشتند. در این راستا، ما به این ایده رسیدیم که می‌توانیم با نهادهایی مانند بنیاد ملی نخبگان صحبت کرده و کمک بگیریم تا برنامه‌ای به‌نام «اصیل» با محوریت بحث امید بسازیم.
تهیه‌کننده این برنامه در‌خصوص تعریف سوژه‌های برنامه این‌گونه توضیح داد: در ادامه به این نتیجه رسیدیم که افراد اصیل ویژگی‌هایی دارند که آنها را از دیگران متمایز می‌کند. آنها افرادی هستند که در جای درستی قرار گرفته‌اند. البته این افراد معمولا در یک موقعیت ثابت نمی‌مانند و دارای ویژگیهای خاصی هستند که می‌توان به آنها لقب «نخبگان» داد. تعریفی که رهبری در خصوص «نخبگی» دارند، این واژه را محصور به علم نمی‌کند. تعریف ما از نخبگی نیز فراتر از موفقیت‌های علمی است و شامل افرادی می‌شود که در زمینه‌های مختلف فعالیت دارند؛ از کارآفرینانی که شرکت‌های دانش‌بنیان راه‌اندازی کرده‌اند تا استادان دانشگاه و کسانی که در حوزه‌های فرهنگی و هنری فعالیت می‌کنند. همه این افراد می‌توانند به‌عنوان نخبگان اصیل شناخته شوند.
نخبگان اصیل ایران
وی در ادامه با برشمردن خصوصیات مورد‌نظر برای دعوت از مهمانان این برنامه عنوان کرد: انتخاب عنوان «اصیل» برای نام برنامه نشأت‌گرفته از گفت‌وگویی است که با مهمانان برنامه داشتیم. این نخبگان اصیل دارای ویژگی‌ها و خلقیات مشترکی هستند و ما به این نتیجه رسیدیم که می‌توانیم واژه «اصیل» را به این افراد نسبت دهیم. به چه‌معنا؟ به‌این‌معنا که این افراد دارای سه ویژگی اصلی هستند: اولا اینکه با مشورت و دانش، مسیر زندگی خود را انتخاب می‌کنند؛ ثانیا برای رسیدن به اهداف و رویاهای‌شان به‌شدت پشتکار و اراده به‌خرج می‌دهند و به‌قول معروف اهل تحمل سختی هستند. ثالثا اینکه عاشق ایران و کشور خود هستند. این سه ویژگی، مشترکاتی هستند که ما در میان مهمانان مشاهده کردیم. همچنین، ویژگیهای دیگری که به ذهن‌مان می‌رسد، شامل این است که این افراد خود را به‌خوبی می‌شناسند و تحت تأثیر شرایط اجتماعی نیستند. آنها از شکست نمی‌ترسند و موفقیت را به‌صورت پلکانی در‌نظر می‌گیرند، نه آسانسوری. آنها موفقیت را با برنامه‌ریزی پی می‌گیرند. به‌طور کلی، می‌توان گفت که آنها مفاهیم و آموزه‌های رهبری را در درون خود نهادینه کرده و با منطق فکری خاص خود، به‌جلو پیش می‌روند.
بهادران تنوع را در دعوت از مهمانان برنامه عامل مهمی دانست و اضافه کرد: ما سعی کردیم در سوژه‌یابی تنوع و تفاوت را در انتخاب مهمانان خود مد نظر داشته باشیم. برای‌مان مهم بود که هر‌کدام از مهمانان رنگ و بوی متفاوتی داشته باشند و بتوانیم از طیف‌های مختلفی مهمان دعوت کنیم. هر یک از این افراد نماینده‌ای از جامعه هستند که ما با آنها معاشرت کردیم، رفت‌وآمد داشتیم، نشستی برگزار کردیم و بررسی‌های لازم را انجام دادیم. در نهایت به این نتیجه رسیدیم که این افراد واقعا لایق این عنوان هستند و می‌توانند مهمان برنامه ما باشند و از تجربیات‌شان بهره‌مند شویم.
تنوع در انتخاب
این تهیه‌کننده تلویزیون در توضیح تعیین بازه سنی خاص برای مهمانان برنامه گفت: در دعوت از مهمانان سن آنها اصلا ملاک نبود. در فصل اول مهمانانی از متولدین سال ۶۸ داشتیم تا در این فصل که کارآفرینی برای‌مان در اولویت بوده و این امر به افراد حدود ۷۰ و ۸۰ ساله مربوط می‌شد. آنچه برای ما اهمیت دارد، ویژگیهای شخصیتی افراد است و سن و جنسیت برای برنامه موضوعیتی ندارد. ما در هر دو فصل، هم خانم‌ها و هم آقایانی با سنین و ویژگیهای مختلف داشته‌ایم. به طور کلی، تنوع در جنسیت و سن در انتخاب مهمانان ما وجود دارد. در فصل دوم مهمانان متنوع‌تری داریم و سوژه‌های جامع‌تری پیگیری شده. اگر بنیاد نخبگان یا سازمان‌های دیگر به ما کمک کنند، می‌توانیم افراد بیشتری را تحت بررسی قرار دهیم و آنها را دعوت کنیم تا حتی از این عزیزان در فصل سوم برنامه نیز استفاده کنیم. وی در توضیح دلیل تغییر مجری در فصل دوم «اصیل» ادامه داد: آقای دلاوری و آقای مقدسیان هر دو مجریان بسیار خوبی هستند که کاربلد و دوست‌داشتنی‌اند. نکته مهم در انتخاب مجریان برای هر دو فصل این بود که چون «اصیل» روایت‌محور پیش می‌رود، این عزیزان می‌توانستند روایت را به‌خوبی میزبانی کنند و آن را به‌پیش ببرند. البته ما از ابتدای ایده‌پردازی «اصیل» تصمیم داشتیم هر فصل با یک مجری متفاوت پیش برویم. هر‌چند که در برنامه‌های گفتوگومحور، رویکرد اصلی این است که برنامه را به مجری آن می‌شناسند. این در دنیا مرسوم است و کاملا هم درست است اما ما می‌خواستیم یک تست انجام دهیم تا ببینیم آیا می‌توانیم با توجه به اینکه محتوا برنامه را پیش می‌برد، در هر فصل از یک مجری خاص استفاده کنیم؟ این ایده به ما کمک می‌کند تا بتوانیم در هر فصل در خدمت یک عزیز متفاوت برای اجرا باشیم و محتوا را به‌شکل بهتری ارائه دهیم. البته ممکن است این رویکرد در برخی موارد چالش‌هایی هم ایجاد کند. ما تمایل داریم با افراد دیگری به‌عنوان میزبان اصلی و اصیل نیز همکاری کنیم.
تنوع و کیفیت در گفت‌وگو
تهیه‌کننده برنامه اصیل اضافه کرد: استدلال‌مان برای انجام این امر، این بوده که رویکرد برنامه به ما این امکان را می‌دهد که قالب گفت‌وگو را حفظ کنیم. ما با یک ورودی مشخص وارد گفت‌وگو می‌شویم و به‌تدریج آن را پیش می‌بریم که در این مسیر، برنامه‌ریزی و ساختار مشخصی پیدا می‌کند. میزبان‌ها می‌توانند بنابر توانمندی‌های فردی دست به خلق شیوه‌ای جدید در گفت‌وگو بزنند. مهم این است که کلیت برنامه و ساختار اصلی آن تغییر نخواهد کرد.
بهادران شکل‌گیری ماهیت برنامه را به طول مسیر تهیه و تولید مرتبط دانست و عنوان کرد: از آنجا که برنامه‌ها در مسیر تولید شکل می‌گیرند، اصیل نیز از این قاعده مستثنی نبوده و تا فصل دوم توانسته تنوع موضوعات را افزایش داده و کیفیت برنامه را بهبود بخشد. تلاش کردیم ریتم برنامه نیز بهتر شود. همان‌طور که گفتم به‌طور کلی، برنامه‌های رسانه‌ای مانند یک موجود زنده هستند که باید از ابتدا رشد کنند و با شرایط جامعه پیش بروند و همواره ایده‌های تازه‌ای داشته باشند. ما در تلاش هستیم این روند به‌درستی ادامه یابد و امیدواریم با حمایت بیشتر، بتوانیم برنامه را بهتر و بیشتر پیش ببریم. وی در توضیح توسعه برنامه متناسب با رویدادهای روز جامعه اظهار داشت: علاقه‌مندیم بتوانیم متناسب با تغییرات اجتماعی و رویدادهای روز، اصیل را روی آنتن ببریم اما مهم است که تصمیم‌گیری‌های آنی در مورد موضوعات در لحظه انجام نشود. ما می‌خواهیم فارغ از تغییرات آنی، محتوای برنامه و رویکرد آن حفظ شود.
تعامل مجری و سوژه
کارگردان برنامه اصیل، در‌خصوص تعامل با مجریان در سوژه‌یابی ادامه داد: لزوما این مجریان نیستند که سوژه‌ها را تعیین می‌کنند اما ما قبل از هر برنامه جلسات زیادی با مجری‌ها داشتیم. هدف ما این بود که استعدادها و تمایلات مجری‌ها را کشف کنیم و بفهمیم چه نکاتی برای آنها در این گفت‌وگوها مهم است. سبک کاری ما به‌گونه‌ای است که باید خودمان نیز مخاطب برنامه باشیم؛ اگر ما از برنامه لذت ببریم، این احساس رابه بینندگان منتقل می‌کنیم.به‌عنوان مثال،در فصل پیش، آقای دلاوری، بعد از مصاحبه‌ها گاهی چندین ساعت بامهمانان گفت‌وگو می‌کرد و این برایش جذاب بود. اطلاع دارم که برخی از این روابط حتی ادامه‌دار شد. در موردآقای مقدسیان هم همین‌گونه پیش رفت.ایشان هم تحت تأثیر افرادی است که درمسیر درست خود قرار دارند. ازآنجا که مبنای محتوایی برنامه اصیل این است که هرفردی می‌تواند در مسیرخوداصالت داشته باشد و این‌قدر تعداد این مسیرها ودیدگاه‌هازیاد است که هرکسی می‌تواند دراین دسته‌بندی‌هاجا بگیرد، آقای مقدسیان هم دیدگاه شخصی خود را دارد و ممکن است به نکاتی توجه کند که ما به آنها توجه نکرده‌ایم. این توجه او به جزئیات می‌تواند نقطه‌عطفی ایجاد کند.
تغییر فرم برای نسل جدید
وی در توضیح تکنیک کارگردانی در این برنامه اظهار داشت: به‌طور کلی، فرم برنامه نسبت به قبل تغییراتی داشته. مخاطب تلویزیون معمولا عادت دارد تلویزیون مرجع اصلی‌اش باشد. نسل‌های گذشته بیشتر به تلویزیون و شاید کمی به ماهواره وابسته بودند اما نسل جدید بیشتر از یوتیوب، اینستاگرام و توییتر استفاده می‌کند و با انواع پلتفرم‌ها آشناست. فرم برنامه‌ای که ما در نظر داریم، بیشتر متناسب با نسل جدید است و به فرم‌های رایج در یوتیوب نزدیک‌تر است. ممکن است از نظر تکنیکی صداوسیما بگوید که بعضی از این فرم‌ها اشتباه است اما برای مخاطبان آن پلتفرم‌ها درست و قابل قبول است. برای مثال، در تلویزیون معمولا باید مهمان به صورت تمام‌رخ باشد اما در فصل دوم ما بیشتر به نیم‌رخ توجه کرده‌ایم که شاید هنوز جا نیفتاده باشد. این تغییرات کوچک به‌آرامی چشم بیننده را به‌سمت چیزهای جدیدتر سوق می‌دهد. به‌همین دلیل، فرم کلی ما براساس مخاطب نسل جدید طراحی شده و دکور برای‌مان مفهومی نداشته و با فضایی ساده و سفید و دو صندلی که کاملا با فضای یوتیوب همخوانی دارد، برنامه را تولید کرده‌ایم.
اصالت در طراحی و اجرا
بینا در ادامه اضافه کرد: برنامه‌هایی داریم که این نوع طراحی را شامل می‌شود و مخاطب به‌راحتی با آن ارتباط برقرار می‌کند. نکته کلی این است که تلاش کردیم اصیل را متناسب با مخاطبان نسل جدید تهیه و تولید کنیم. البته تغییرات در فصل اول و دوم از نظر مهمانان چندان محسوس نیست اما همچنان تلاش کردیم در بخش اجرا نگاهی عمیق‌تر نسبت به فصل گذشته داشته باشیم. البته علاوه بر کارگردانی این امر لازم است که مجری برنامه هم با موضوع درگیر شود، مهمان را به‌خوبی درک کند و گفت‌وگو به‌درستی شکل بگیرد. البته لازم به ذکر است که ما سؤال از‌پیش تعیین‌شده‌ای در برنامه نداریم. گفت‌وگوهای اصیل واقعا در مسیر گپ‌وگفت طبیعی شکل می‌گیرد و کنجکاوی آقای مقدسیان ما را به سمت‌های مختلفی سوق می‌دهد. ما تلاش می‌کنیم بحث کلی روی موضوعات مرتبط با ایران باشد، ولی اینکه کجا و با چه سؤالاتی به این موضوعات بپردازیم، بستگی به خود مجری دارد. هدف ما در کارگردانی این است که مجری در سیری طبیعی با مهمانان ارتباط برقرار کند و همان‌طور که گفته شد، گفت‌وگویی واقعی شکل بگیرد. از آنجا که محمدحسن بینا آهنگسازی برنامه اصیل را به‌عهده دارد، در این خصوص می‌گوید: به‌عنوان آهنگساز برنامه، ما یک موتیف یا تم کلی داریم که در هر فصل حفظ می‌شود اما سازبندی‌ها و شکل‌های اجرایی آن تغییر می‌کند اما ملودی اصلی در فصل‌های مختلف یکی است. نکته این است که در فصل دوم بیشتر روی آیتم‌های آرشیوی کار کرده‌ایم و سعی کردیم فرم برنامه را به فرم‌های جهانی نزدیک‌تر کنیم. تاکید گروه این بوده که مخاطب نسل جدید با این سبک آشنا شده و ارتباط بگیرد.
تجربه و شناخت در گفت‌وگو
محمدرضا مقدسیان، مجری برنامه اصیل در توضیح پیشینه اجرایی خود گفت: شاید بیشتر افراد من را از برنامه‌های «هفت»، «سینما ملت» یا نشست‌های جشنواره فیلم فجر بشناسند اما حدود ۱۵ سال است که در برنامه‌های مختلف اجرا دارم. از آن جمله اجرا در شبکه جام‌جم است که به‌صورت برون‌مرزی پخش می‌شد. همچنین دو فصل برنامه مجله علمی «چرخ» را در شبکه ۴ اجرا کردم و دو سال نیز برنامه صبحگاهی شبکه۴ به‌اسم «طلوع» را بر‌عهده داشتم. مجری اصیل اضافه کرد: این پیشینه را به‌این‌علت عرض کردم که مجموع تجربیات این سال‌ها، تلاشی که انجام دادم و مطالعاتی که در زمینه سینما و روانشناسی که به طور خاص رشته تحصیلی‌ام بوده، داشته‌ام، به من کمک کرده‌اند که وقتی در شرایط گفت‌وگو قرار می‌گیرم و مشخصا در مواجهه با مهمانان اصیل، تلاش کنم بهترین شکلی را که در فرآیند گفت‌وگو لازم است، به‌کار بگیرم. در برنامه اصیل وقتی مهمانانی با تخصص‌های مختلف حضور پیدا می‌کنند، مهم‌ترین نکته این است که باید درک کنیم این افراد، که هر کدام در حوزه‌ای متخصص، صاحب‌نظر و انسان‌های اصیل، دانشمند و اخلاق‌گرایی هستند، از اساس، چه تفکری دارند، چگونه به دنیا نگاه می‌کنند، حوزه فعالیت‌شان را چطور دنبال می‌کنند و امروز چگونه تلاش می‌کنند تا اصالت و هویت خود را حفظ کنند و براساس آن تصمیم بگیرند و در مسیری که برای خود ترسیم کرده‌اند، به‌سمت جلو حرکت کنند.
درک عمیق از مهمان
وی در توضیح تعامل با مهمان در برنامه‌های گفتوگومحور و بالاخص رویکرد خود در برنامه اصیل، افزود: وقتی از فرآیند گفت‌وگو صحبت می‌کنیم، باید در نظر داشته باشیم که اولین گام، درک دیدگاه طرف مقابل است. در برنامه «اصیل» طرف مقابل و مهمان ما، در حوزه خود استاد، دانشمند و آگاه است؛ مشخصا مهم‌ترین وجهی که باید رعایت می‌شد و من تلاش کرده‌ام به آن بپردازم، همین درک و توجه به نگاه مهمانان و آن‌چیزی است که قرار بوده به آن اشاره کنند. بر همین اساس تلاش کردم کمترین میزان مداخله را داشته باشم تا بتوانم بیشترین اطلاعات را کسب کرده و بیشترین زمان را به مهمان اختصاص دهم تا فرصت پیدا کنند تجربیات‌شان را برای منی که میزبانی می‌کنم و مهمانانی که برنامه را می‌بینند، به اشتراک بگذارند. مشخصا وقتی من از مهمانی، میزبانی می‌کنم، چه در نشست‌های فیلم فجر، چه در برنامه اصیل و چه در برنامه‌های دیگری مثل «چرخ» و «طلوع»، طبیعتا پذیرفته‌ایم که صحبت‌های ایشان را بشنویم و با جهان از نگاه ایشان آشنا شویم.
پرهیز از خودنمایی
مقدسیان در‌خصوص اشتباهات اجرا در برنامه‌های گفت‌وگو محور ادامه داد: اشتباه‌ترین کار این است که میزبان بخواهد در آن لحظه و موقعیت، خودنمایی کند، مداخله‌های اضافی داشته باشد و یا داشته‌های خود را به رخ بکشاند. آنچه اهمیت دارد این است که میزبان باید تمام تلاشش را به‌کار بگیرد و فضایی فراهم کند که مهمان بتواند در کمال آرامش و اعتماد‌به‌نفس صحبت کند اما این موقعیت وجه دیگری نیز دارد. میزبان باید تلاش کند نماینده‌ای برای بینندگان برنامه باشد. در برنامه «اصیل» سعی کرده‌ام این رویکرد را عملی کنم. در سایر برنامه‌هایم نیز همواره تلاش کرده‌ام اگر مفاهیم یا موضوعات پیچیده‌تر از سطح عمومی مطرح می‌شوند، با یک سؤال ساده و کوتاه، آنها را شفاف کنم تا مخاطب بتواند به‌راحتی ارتباط برقرار کند و مفهوم روان‌تر، سلیس‌تر و شفاف‌تر منتقل شود. این مجری و کارشناس فرهنگی اضافه کرد: وظیفه من این است که نماینده مخاطب باشم و همان‌طور که گفتم با طرح سؤالات و نکاتی که مطرح می‌کنم، به انتقال بهتر صحبت‌های مهمان کمک کنم. در مجموع در تمامی برنامه‌هایم چه در حوزه سینما و چه در برنامه‌های گفتوگومحور، همواره سعی می‌کنم از خودنمایی و فخر‌فروشی پرهیز کنم و به‌جای اینکه خودم را در مرکز توجه قرار دهم، فضایی ایجاد کنم که مهمان دیده شود و صحبت‌های او شنیده شود. این رویکردهای مبتنی بر خودنمایی در اجرا و میزبانی را به‌شدت غلط می‌دانم و توجه و دقت به این نکته را بسیار حائز اهمیت می‌دانم و امیدوارم در برنامه‌های اخیر موفق عمل کرده باشم.
گفتن و شنیدن
مقدسیان در مورد مفهوم «گفتن» و «شنیدن» و ارتباطات انسانی، توضیح می‌دهد: اگربخواهیم از منظر روانشناسی، اخلاقی یا حتی فلسفی به موضوع «گفتن و شنیدن» نگاه کنیم، باید بگوییم که این دو مفهوم از ابزارهای اصلی برقراری ارتباط بین انسان‌ها هستند. در برنامه‌های گفتوگومحور، چه در برنامه اصیل و چه سایر برنامه‌ها، اگر ارتباط بین میزبان و مهمان برقرار نشود، اساسا کلیت برنامه به اتلاف وقت مخاطب منجر می‌شود که باید از آن پرهیز شود. برای برقراری ارتباط مؤثر و شکل‌گیری گفت‌وگو باید هم توانایی دقت و شنیدنِ بدون سوگیری را داشته باشیم (یعنی بشنویم مهمان‌مان چه می‌گوید) و هم بتوانیم پس از شنیدن، براساس آنچه مهمان بیان می‌کند و با توجه به اهداف برنامه، صحبت‌های خود را به‌وضوح مطرح کنیم. این‌گونه هم مهمان و هم مخاطب می‌توانند با مباحث پیش‌رو ارتباط برقرار کنند.
وی در ادامه افزود: اگر من در شکل اجرای خودم، بدون در‌نظر‌گرفتن آنچه مهمان می‌گوید یا می‌خواهد بگوید و یا حتی اهداف برنامه، صرفا به این فکر کنم که دوست دارم چه‌سؤالی را بپرسم، مثل این است که در واقع مهمان را نادیده گرفته‌ام؛ و این یعنی بدون توجه به آنچه او می‌گوید، فقط مشغول بیان نظرات خودم می‌شوم و در این حالت، بیش‌از‌حد روی خودم متمرکز شده‌ام. این خطا که در بسیاری از برنامه‌ها مشاهده می‌شود، ناشی از این است که باید ذهن‌مان را تربیت کنیم تا بتوانیم به‌درستی گفت‌وگو کنیم. این به‌معنای این است که صرفا به فعل گفتن مشغول نشویم بلکه باید شنیدن نیز در این فرآیند وجود داشته باشد. این امر می‌تواند ارتباط گرم و صمیمی را در برنامه‌های گفتوگومحور ایجاد کند که خود به‌تنهایی می‌تواند برای مخاطب جذاب و همراهی‌برانگیز باشد. اگر در این گفت‌وشنود اطلاعات خوبی هم رد‌و‌بدل شود، قطعا به ارزش‌های برنامه اضافه خواهد کرد. به‌نظر من، برنامه‌های گفتوگومحور اصولی می‌توانند در طول زمان فرهنگ گفت‌وشنود را در جامعه رواج دهند تا ما یاد بگیریم که در ارتباطات‌مان، به‌طور بالغانه‌تری به این امر پرداخته و صرفا به بیان نظرات خود مشغول نباشیم و گوش‌های‌مان را نبندیم.
نقش مجری و تغییرات
این مجری برنامه اصیل و کارشناس فرهنگی، در‌خصوص تغییر مجری در فصل جدید این برنامه عنوان کرد: واقعیت این است که در برنامه «اصیل» یا هر برنامه دیگری، میزبان تابع پیشنهادات و سازوکارهایی است که تهیه‌کننده و کارگردان در‌نظر می‌گیرند. به‌همین دلیل، وقتی از من دعوت می‌شود که در یک برنامه شرکت کنم، با سنجش مجموع ویژگیهای برنامه تصمیم به همکاری خواهم گرفت؛ مثلا به فراخور اینکه با حضور در برنامه چقدر ممکن است به آن کمک کرده و مفید واقع شوم یا اینکه آیا برنامه در‌حد توانایی من هست یا خیر، یا آن برنامه در حد‌و‌اندازه‌ای هست که تمایل داشته باشم با تیم همکاری کنم یا نه - که این امر را دوطرفه می‌دانم - برای همکاری با آن برنامه تصمیم‌گیری می‌کنم. در نهایت، اینکه استراتژی برنامه «اصیل» در تغییر مجری چیست، باید توسط تهیه‌کننده و کارگردان مورد بحث قرار گیرد. اینکه از من پرسیده شود تغییر مجری در برنامه اصیل با چه‌رویکردی انجام شده یا حتی نظر‌خواستن پیرامون درست‌و‌غلط بودن این رویکرد، مثل این است که از یک فیلم‌ساز بپرسیم چرا فیلمنامه را به این شکل نوشته یا چرا فیلم را به‌این صورت کارگردانی کرده و سپس از بازیگر بخواهیم در مورد آن توضیح دهد.
مقدسیان در ادامه این‌گونه گفت: دربرنامه‌های این‌چنینی،نقش میزبان مشابه نقش بازیگر درفیلم وسریال است؛ یعنی او می‌تواند هر فیلمنامه یا دکوپاژی را که برایش در نظر گرفته شده، بپذیرد یا نپذیرد. به‌عنوان کسی که هم‌اکنون در برنامه «اصیل» حضور دارم، فکر می‌کنم هر نوع اظهار‌نظر درباره این برنامه، از بیرون، چندان حرفه‌ای نخواهد بود. اگر یک زمانی برنامه اصیل را نداشته باشم، می‌توانم راجع به اینکه «آیا بهتر است در برنامه‌های گفت‌وگو محور، میزبان به‌عنوان یکی از ارکان اصلی برنامه، حفظ شود یا نه» صحبت کنم اما از آنجا که خودم در این برنامه ذینفع هستم، اگر نظری بدهم ممکن است بی‌طرفی‌ام را زیر سؤال ببرد. از این منظر به سؤال‌تان پاسخ دادم تا دیگران نیز متوجه شوند که اگر در برنامه‌ای حضور دارند، نباید درمورد آن برنامه نظر بدهند و این در‌واقع زیر پای خود را خالی‌کردن است.
انتخاب مجری و تفاوت‌ها
وی در توضیح پیرامون انتخاب خود برای همکاری بابرنامه اصیل این‌گونه اظهار داشت: درمورد انتخابم برای اجرای فصل جدید اصیل، شاید تهیه‌کننده وکارگردان بهتر بتوانند توضیح دهند اما در‌خصوص کارکرد اجرایم دربرنامه می‌توانم این‌گونه پاسخ دهم که آقای دلاوری مجری بسیار‌خوبی هستند وفصل اول را به‌خوبی ارائه دادند.نمی‌دانم چه عواملی دراین تغییرات تأثیرگذار بوده اما دوستان محترم،هم تهیه‌کننده وهم کارگردان برنامه تصمیم گرفتند که برای اجرای فصل دوم من را دعوت کنند اما تا جایی که من مطلع هستم، درپیش‌برد فصل دوم، شیوه انتخاب مهمان‌ها تفاوتی نکرده و آنها به‌همان شکل قبل انتخاب می‌شوند. در فصل پیش، مهمانان یک ویژگی محوری داشتند و آن اصالت‌شان بود اما اگر بپذیریم که میزبانی و اداره گفت‌وگو توسط هر‌فرد، متناسب با ویژگیهای شخصیتی، کلامی، رفتاری و ظاهری‌اش،رنگ ولحن متفاوتی به برنامه می‌دهد، می‌توان گفت که سبک اجرا با تغییر افراد، متفاوت می‌شود. بنابراین، آقای دلاوری، من یا هر کس دیگری که در تلاش برای میزبانی خوب است، تلاش می‌کند تا سبک و نگاه ویژه خود را داشته باشد واین تغییرات به‌ناچاربر لحن و رنگ اجرا تأثیر می‌گذارد.
احترام به مهمان
این کارشناس سینما و تلویزیون در تکمیل اظهارات خود افزود: در مورد تأثیر خودم می‌توانم بگویم که در برنامه «اصیل»، بیش از اینکه بخواهم چیزی به برنامه تحمیل کنم، به جووفضایی که مهمان به‌عنوان یک شخصیت اصیل ایجادمی‌کند، احترام گذاشتم. البته به‌خاطر زمینه روانشناسی که در آن فعالیت می‌کنم و علاقه‌ای که به این حوزه دارم، سعی کردم به آنچه مهمان برای ما ارائه می‌کند، اعتماد کنم و خودم را با روحیات و تفکرات او هماهنگ کنم.هدف من این بود که بیشترین بهره را از حضور مهمان ببریم؛ به‌گونه‌ای که هم من به‌عنوان میزبان و هم مخاطبینی که برنامه راتماشا می‌کنند، بهره‌مند شویم. بنابراین، در برنامه «اصیل» سعی کردم منیت و خودمحوری‌ام را حذف کنم و از نمایش‌دادن خود پرهیز کنم. هدفم این بود که صرفا به‌عنوان میزبان عمل کنم و فضایی را فراهم کنم که مهمان بتواند به‌راحتی آنچه را در ذهن دارد مطرح کند. برنامه اصیل در۱۶ قسمت ۳۵ دقیقه‌ای، هر‌هفته شنبه‌ها ویکشنبه‌هاحوالی ساعت۲۳:۱۵و دوشنبه‌ها حوالی ساعت۲۳:۴۵روی آنتن می‌رود.
زاویه‌های نوین در گفت‌وگو
محمدحسن بینا، کارگردان «اصیل» در توضیح تفاوت کارگردانی این فصل با فصل اول گفت: هدف کلی این مجموعه این است که هر فصل با یک رویکرد جدید پیش برود. از ابتدا ایده دست‌اندرکاران اصیل همین بود؛ مهمانان برنامه ما از طیف وسیعی از انسان‌ها هستند. این عزیزان در حوزه‌های مختلفی فعالیت کرده و مؤثر بوده‌اند و در یک کلام در حوزه فعالیت خودشان تأثیرگذار بوده‌اند. نمی‌خواهم از موفقیت‌های کلیشه‌ای صحبت کنم اماهدف ما این است که درهرفصل میزبان متفاوتی داشته باشیم تا به تنوع برنامه کمک کند. امیدواریم با این ایده زمینه بهتری برای گفت‌وگوها شکل بگیرد تا با بینش و نگرش افراد بیشتر آشنا شویم. تلاش‌مان این است که در هر فصل، سعی شود از زاویه یک‌فرد جدید به مسائل نگاه کنیم. وی ادامه داد: به‌عنوان مثال، آقای دلاوری با توجه به تاک‌شوهایی که داشته‌اند اصولا با افرادی که مسئولیت‌های اجتماعی داشته‌اند یا براساس گفت‌وگوهای ژورنالیستی برنامه ساخته‌اند و به این ترتیب زاویه دید متفاوتی دارند؛ در حالی که آقای مقدسیان، با تجربه‌ای که در برنامه «چرخ» دارند و البته آشنایی با سینما و درام، نگاه متفاوتی به موضوعات دارند. این است که امیدواریم در فصل‌های آینده نیز از زوایای مختلف و با مهمانان جدید، تنوع بیشتری را تجربه کنیم.
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
جنبش مردمی سوریه
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
زمان دیپلماسی برای حمایت از مقاومت
عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
نقش ویژه اهالی اندیشه، رسانه و هنر در مقابله با تهدیدات نرم
گفت و گو
بهروز سلطانی در گفت‌وگو با «جام‌جم» آنلاین:
کاش بیرانوند مشورت می‌کرد
گلستان جعفریان معتقد است نقش زنان در جنگ و مقاومت هنوز به اندازه کافی در ادبیات دیده نشده است
زندگی عاشقانه در توفان جنگ
نضال حماده، پژوهشگر لبنانی جبهه مقاومت و نویسنده کتاب «سقوط دمشق» در گفت‌وگو با «جام‌جم» مطرح کرد