یکی از حرفههای جذاب رادیویی تهیهکنندگی است که خلاقیت و نوآوری در آن نقش بسیار مهمیدارد. در این گزارش سراغ یکی از تهیهکنندگان باسابقه و کاربلد رادیوجوان رفتیم تا بیشتر با کارهایی او آشنا شویم.
بند کفشت را محکمکن
راضیه جعفرى،یکی ازتهیهکنندگان باسابقه شبکه رادیوییجوان است.اودرباره سابقهکاریاشمیگوید:با مدرک کارشناسیارشد تهیهکنندگی و رده تهیهکننده ارشد دررادیوجوان فعالیت میکنم. ازسال۱۳۸۰ با آزمون استخدامی وارد سازمان شدم و بلافاصله دوره بدو خدمت را دردو ترم دردانشگاه صداوسیما گذراندم.بعد از آن در شبکه جوان دوره کارورزی را در خدمت مرحومه عبداللهزاده بودم. پس از طی این دوره، وارد عرصه تهیهکنندگی پخش شدم و فعالیت برنامهسازی را با اجرای برنامه زنده «توپ» آغاز کردم. سال ۱۳۸۶ برای ادامهتحصیل در رشته تهیهکنندگی و سردبیری رادیو به دانشگاه صداوسیما رفتم و با رتبه ممتاز فارغالتحصیلشدم.وی درباره برنامههایی که تهیهکنندگی آن را برعهده داشته میگوید: اولین برنامهام در شبکه جوان برنامه زنده توپ بود که هنوز هم روی آنتن شبکه است. در کنار برنامههای مناسبتی، تهیه برنامههای زیادی را هم برعهده داشتم که ازجمله آنها میتوان به موجدانش، صبحدانش، پلاسما، مثلث، و اما ورزش، کوانتوم، نتهفتم، ایستگاه ورزش، شوت، رادیوهمراه، بهنام خدا، کسی صدام میزنه، چرا چگونه و به چه دلیل، بند کفشتو محکمکن، فونتمشکی، پاراگراف، سینماآینده، بلامانع، پشتجلد و ... اشاره کرد، که برخی در جشنوارههای رادیویی نیز حائز رتبه شدند.
حمایت از تولیدکنندگان
جعفری درباره برنامه «بلامانع» که تهیهکنندگی آن رادرحالحاضر دررادیوجوان بر عهده دارد، میگوید: بلامانع که هماکنون نیز پخش میشود، برنامهای در راستای شعار سال و با هدف حمایت از تولیدکنندگان و کمک به رفع موانع تولید است.این برنامه کاری از گروه جامعه، فرهنگ و سلامت است که روزهای شنبه تا چهارشنبه ساعت ۸ صبح به مدت ۲۰دقیقه با اجرای راضیهسادات هاشمی از شبکه جوان پخش میشود. برنامه بلامانع تابهحال توانسته در کنار مسئولان قدمهای موثری در جهت رفع موانع تولید بردارد.تهیهکننده بلامانع درخصوص پشتیبانی از تولیدکنندگان روی موج صدا میگوید: کسانی که در حوزههای تولید، سرمایهگذاری و دیگر زمینهها فعالیت دارند، و در هر مرحلهای از مسیر کاریشان ــ از امور اداری و مراحل قانونی گرفته تا مشکلاتی که با آن مواجه هستند ــ میتوانند با برنامه در ارتباط باشند و ما با دعوت از مسئولان پیگیر حل مشکلات و ارائه راهکارهای مناسب خواهیم بود.
ترویج فرهنگ مطالعه در «پشتجلد»
جعفری در ادامه درباره برنامه «پشتجلد» میگوید: پشتجلد برنامه کوتاه دیگری است که هر روز با موضوع معرفی کتاب از شبکه رادیویی جوان پخش میشود. این برنامه با هدف تشویق و ترغیب مخاطب به مطالعه بیشتر به مدت پنج دقیقه روی آنتن میرود.تهیهکننده ارشد رادیوجوان با اشاره به دیگر ویژگیهای کاریاش که برای او بسیار حائز اهمیت است، عنوان میکند: طی این سالها کار تهیهکنندگی، نظم و تلاش سرلوحه کارم بوده است. اخلاق حرفهای برای من خیلی اهمیتدارد.
جعفری در ادامه در پاسخ به این پرسش که دوره کارورزی را با مرحومه عبداللهزاده گذراندهاید، درباره ویژگیهای اخلاقی و کاری ایشان توضیح دهید و اینکه از چه سالی با شادروان آشنا شدید؟ میگوید: مرحومه عبداللهزاده استادم بود و حرفه تهیهکنندگی را از زندهیاد آموختم. واقعا عاشق شغلش بود و با عشق کار میکرد. انرژیای که در کار داشت توصیفشدنی نبود و بارها من را به تعجب وامیداشت. همه ما از خانم عبداللهزاده خاطرات خوبی داریم و جایش بسیار خالی است.
برخی از برنامهها تاریخمصرف ندارند
تهیهکننده ارشد رادیوجوان درباره این پرسش که به چه علت برخی از برنامهها ماندگار میشوند، مثل اولین برنامه شما که توپ بوده و هنوز هم در حال پخش است، میگوید: گاهی برخی برنامهها، البته با بهروزرسانیهایی در محتوا و فرم، مدت زیادی روی آنتن میمانند و همچنان مخاطبان خاص خود را دارند. مانند برخی موسیقیها که تاریخمصرف ندارند و ماندگار شدهاند. برنامههای رادیویی قدیمی هم به همین شکلهستند.برنامه اول من توپ بود و هنوز هم در جدول پخش رادیوجوان قرار دارد. به نظرم همیشه یک طنز ورزشی نیاز هر شبکهای است. دلیل اینکه اینگونه برنامهها ماندگار میشوند اول از همه به نیاز مخاطب برمیگردد. مثلا این برنامه یک طنز ورزشی و از آن برنامههای پرمحتوا و غنی است. دیگر آنکه جوانان به ورزش و حواشی آن علاقهمندند و اینگونه برنامهها علاقهمندان زیادی دارد. این برنامهها مرتب بهروزرسانی میشوند. مثلا همین برنامه توپ طرحش تغییر کرده و برای تنوع آیتمهایی به برنامه اضافه یا حذف میشود.جعفری ادامه میدهد: یکی از دلایل ماندگاری برخی برنامههای رادیویی، هویت خاص و شخصیت منحصربهفرد آنهاست؛ به عبارت دیگر، هر برنامه دارای شناسنامه و ویژگیهای منحصربهفرد خود است. برای نمونه، برنامه «کافهرادیو» که سالهاست با عناوین مختلف از رادیوجوان پخش میشود، با وجود تغییر در عنوان و محتوا، همواره ادامه یافته و بهعنوان برنامهای ماندگار باقی مانده است. همچنین، برنامه «جوان ایرانی سلام» بهعنوان یکی دیگر از برنامههای ماندگار با عناوین متفاوت روی آنتن رفته است. این نوع برنامهها که دارای هویت مشخص و شخصیت ثابت هستند، نیاز هر شبکهای محسوب میشوند.
هر شبکهای سبک خاص خودش را دارد
تهیهکننده باسابقه رادیو درباره ملاکها و معیارهایی که در تهیه برنامههایش دارد میگوید: بنا بر نیاز مخاطب هر شبکهای سبک خاص خودش را دارد. مثلا شبکه جوان یا شبکه ورزش علاقهمند خاص خودش را دارد. تمام شبکهها همینگونه هستند. اکثر تهیهکنندهها در شبکه رادیویی جوان بهطور مستمر خودشان را بهروزرسانی میکنند و علاوه بر محتوا به فرم برنامه هم اهمیت میدهند. چون مخاطبان ما اغلب جوان هستند مرتب سعی میکنیم هم در فرم و هم در محتوا تغییر و تنوع ایجاد کنیم.
علاوه بر اینها، هر تهیهکنندهای برای خودش سبک خاصی دارد. مثلا معمولا زمانی که برنامههای مختلف را میشنویم، میتوانیم تشخیص دهیم که کار کدام تهیهکننده است.خودم همیشه سعی میکنم در برنامههایم تغییر فرم و محتوا را داشته باشم، به نوآوری و خلاقیت در کار بسیار اهمیت میدهم. برای ساخت آنونس، آرم و موسیقی و ...تمام سعیام را میکنم که خلاقیت به خرج دهم، این تغییر را حتی در سبک اجرای گویندگیام هم لحاظمیکنم.
ترجیح میدهم با گروهی کاربلد کار کنم
جعفری در پاسخ به این پرسش که عوامل برنامهاش را بر چه اساسی انتخاب میکند میگوید: ترجیح میدهم با گروهی کاربلد کار کنم، چون در این صورت کار راحتتر، بهتر و قشنگتر پیش رود. خود آدم هم در کنار گروهی که کاربلد است، یاد میگیرد و تجربه کسب میکند. در مرحله بعدی اخلاق عوامل برنامه حائز اهمیت است.برنامهساز باید از لحاظ اخلاقی فرد منظم و مرتبی باشد و به گروه احترام بگذارد، سر برنامه دیر نیاید و زود نرود، برای کارش ارزش قائل شود، به کاری که انجام میدهد باور داشته باشد و فقط جهت رفع تکلیف نباشد، با گروه سازگاری داشته باشد و ... اینها برایم خیلی مهماست.
تهیهکننده ارشد معاونت صدا درباره حوزههای کاری برنامههایش هم میگوید: بیشتر برنامههایی که تهیه آنها را بر عهده داشتم بیشتر در حوزه طنز و برنامههای علمی و اندیشهای بوده است. برنامههای مناسبتی و مشارکتی هم از دیگر کارهایی است که بیشتر تهیهکنندگی آن را بر عهده داشتم.