دزد نفت

دریای کارائیب این روز‌ها شاهد بزرگ‌ترین لشکرکشی آمریکا از زمان حمله به پاناما در ۱۹۸۹ است. به‎نقل‎از رسانه پی‎بی‎اس، نیروی دریایی ایالات متحده در حال حاضر هشت ناو جنگی را با همراهی ۱۰ هزار پرسنل نظامی در اطراف ونزوئلا مستقر کرده و منتظر پیوستن ناو هواپیمابر یو‎اس‏ا‎س جرالد‌فورد از نیمکره شرقی است. بهانه اعلامی کاخ‎سفید برای گسیل چنین حجم وسیعی از نیرو‌های رزمی به کارائیب، مبارزه با کارتل‎های موادمخدر و هدف قراردادن قایق‎های حامل کوکائین بوده، اما مساله، بزرگ‌تر از گفتمان رسمی دولت آمریکاست.  
در همین راستا، ریک اسکات، سناتور ایالت فلوریدای آمریکا در گفت‌و‌گو با شبکه سی‌بی‌اس گفت: «اگر من به‌جای مادورو بودم؛ تا الان در راه چین یا روسیه بودم. اتفاق مهمی از داخل یا خارج [ونزوئلا]در شرف رخ‌دادن است و با سقوط مادورو، پایان کوبا نیز در دسترس خواهد بود.»، اما سیاست خارجی تهاجمی واشنگتن محدود به کاراکاس نمانده؛ اعمال تعرفه‌های ۵۰ درصدی بر کالا‌های برزیلی، تمایل به کنترل کانال پاناما، احتمال تاسیس پایگاه نظامی در اکوادور و ارائه کمک مالی به دولت خاویر میلی توسط آمریکا حاکی از آن است که ترامپ احیای دکترین سنتی مونرو را در دستورکار قرار داده است. براساس این راهبرد ژئوپلتیکی قدرت‎های نیمکره شرقی نباید در حوزه نفوذ واشنگتن مداخله کنند.  
   

عملیات سیاه در کاراکاس
در پیش‌نویس جدید استراتژی دفاع ملی آمریکا تحت تاثیر البریج کولبی، معاون وزیر جنگ در امور سیاستگذاری، جایگاه نیمکره غربی مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. در آمریکای لاتین، سه نوع دولت وجود دارد؛ برخی دولت‌ها نظیر ونزوئلا و کوبا از حیث امنیتی، ایدئولوژیک و اقتصادی به قدرت‎های تجدیدنظرطلب شرقی نزدیک هستند. دیگر کشور‌های این منطقه عمدتا مانند برزیل و مکزیک ضمن دوری از به‎چالش‌کشیدن قدرت نظامی واشنگتن، روابط تجاری وسیعی با چین دارند و الباقی همانند آرژانتین تحت‌الحمایه آمریکا ارزیابی می‎شوند. دستیاران ترامپ، خواهان انهدام کم‎هزینه کشور‌های سوسیالیستی مستقل و هم‌پیمان مسکو به‌ویژه نیکلاس مادورو هستند. واشنگتن امیدوار است که با تغییر رژیم در کاراکاس، مسیر انتقال نفت به کوبا نیز مسدود شده و هاوانا نیز بالاخره بعد از انقلاب ۱۹۵۹ کاسترو به زیر سلطه آمریکایی‎ها بازگردد. برای تحقق راهبرد مذکور، ترامپ با آغاز «عملیات سیاه» سازمان سیا در ونزوئلا موافقت کرده است. درچنین عملیات‎هایی منابع مالی، عوامل میدانی و اهداف نهایی پنهان می‌مانند و ترور‌های هدفمند، کودتا‌های پنهان، عملیات روانی، تبلیغاتی مخفی، تامین مالی-تسلیحاتی گروه‌های شورشی یا شبه‌نظامی و عملیات فریب با هدف تغییر رژیم پیگیری می‎شود.  
   

ترویج ترامپیسم در بوئنوس‌آیرس
ابزار‌های واشنگتن برای احیای نفوذ در آمریکای لاتین محدود به قوای نظامی و عملیات پشت خطوط دشمن نیست؛ بسط گفتمان ترامپی و ارائه کمک‎های اقتصادی با هدف تحدید نفوذ تجاری چین نیز در دستور کار کارمندان وزارت خزانه‎داری آمریکا قرار دارد. به‎گزارش اکونومیست، در هفته‌های منتهی به انتخابات مجلس آرژانتین، دولت ترامپ برای حمایت از پزو (واحد پول آرژانتین) وارد عمل شد؛ چرا‌که این ارز در آستانه خروج از دامنه مجاز نوسان بود. ایالات متحده با اختصاص خط مبادله‌ای ۲۰ میلیارد دلاری و خرید مستقیم حدود ۵/۱ میلیارد پزو، به‌شکلی بی‌سابقه از اقتصاد آرژانتین حمایت کرد و زمینه پیروزی تعیین‎کننده حزب خاویر میلی، سیاستمدار جنجالی راست‏گرا در انتخابات میان‎دوره‎ای را شکل داد. ترامپ پیشتر تهدید کرده بود که در‌صورت شکست میلی، حمایت از آرژانتین را متوقف خواهد کرد. به‌نظر می‌رسد خط مبادله ۲۰ میلیارد دلاری کاخ‎سفید برای حمایت از دولت میلی همچنان برقرار بماند و در برابر این کمک حیاتی، سیاست‎‎گذاری‎های کلان بوئنوس آیرس توسط آمریکایی‎ها تنظیم خواهد شد. موفقیت مدل ایجاد «خطوط تبادل مالی» با کشور‌های لاتین، این شیوه اقتصادی را به اهرم جدید واشنگتن در منطقه تبدیل خواهد کرد.  
   

قدرت سرکش 
ریشه رفتار‌های تهاجمی در سیاست خارجی آمریکا را بایستی در شکست پروژه «نظم لیبرال» پساجنگ سرد جست‎وجو کرد. جمهوری خلق چین و فدراسیون روسیه، به‌عنوان دو قدرت تجدیدنظرطلب، با زیرکی مزایای نسبی خودشان را هنگامی‎که واشنگتن درگیر جنگ‎های بی‎پایان در خاورمیانه بود، حول‎ محور تجارت و انرژی افزایش دادند و با افول نسبی آمریکا از ۲۰۰۸ به ترسیم مجدد نظم جهانی از اوراسیا تا اقیانوس آرام اهتمام ورزیدند. شرکت‎های چینی، با اخذ پروژه‌های ساخت‎وساز و سرمایه‎گذاری خارجی  و ارتش روسیه با انجام رزمایش‎های مشترک زمینی و دریایی و انعقاد موافقت‌نامه‌های راهبردی با آمریکای لاتین، به جناح جنوبی ایالات‎متحده نفوذ کردند.  
در واکنش به تحولات ذکر‌شده، آمریکا نظم لیبرالی مستقر از زمان جنگ جهانی دوم را نه مؤثر بلکه هزینه‌ای بیهوده ارزیابی کرده چراکه متحدان دیرینه این کشور نه‎تنها ظرفیت همراهی نظامی با واشنگتن را ندارند بلکه از کنترل امنیت مرزهای‌شان عاجز هستند! درواقع انتخاب جنجالی دونالد ترامپ، پاسخ افکار عمومی آمریکا به شکست‎های دهه‌های اخیر در حوزه سیاست خارجی و افزایش تعهدات بدون منفعت جهانی است. درواقع آمریکای جدیدی که درحال شکل‌گیری است، دیگر نه بین‎الملل‎گراست و نه انزواطلب، بلکه آمریکای سرکشی است که به‎غیر از منافع نسبی کاخ‎سفید، به‎هیچ مساله هنجاری‌ای پای‎بند نیست؛ البته این تفسیر به‌معنای قداست آمریکای پیش از ترامپ نیست بلکه منظور تشدید رفتار‌های یک‎جانبه‎گرای واشنگتن و دوری از تفکرات ایده‎آلیستی در اقصی‌نقاط جهان به‌ویژه آمریکای لاتین با هدف احیای دکترین مونرو است.

تصویب قانون پشتیبانی از مادورو در روسیه
باتوجه به تنگ‎ترشدن حلقه محاصره دریایی ونزوئلا، قدرت‎های تجدید‌نظرطلب نیز شروع به کنش‎گری بر ضد سیاست‎های مطلوب واشنگتن کردند. در فرمانی که دیروز در وبسایت رسمی اطلاعات حقوقی دولت روسیه منتشر شد، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، قانون مربوط به «مشارکت راهبردی میان فدراسیون روسیه و جمهوری بولیواری ونزوئلا» را امضا کرد. این قانون به‌منزله رسمیت‌یافتن توافقی است که در جریان سفر نیکولاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا، به مسکو در هفتم ماه می‌امضا شد. براساس مفاد این توافق، دو کشور همکاری‌های خود را در حوزه‌های کلیدی همچون اقتصاد، انرژی، معدن، فناوری و زیرساخت‌های صنعتی گسترش می‌دهند. این سند، بخشی از تلاش‌های مسکو برای تقویت روابط با کشور‌های هم‌پیمان در آمریکای لاتین و مقابله با تحریم‌های غرب ارزیابی می‌شود.  
طبق گزارش خبرگزاری ریانووستی، در متن این توافق‌نامه تاکید شده که مسکو و کاراکاس با هرگونه اقدام قهری و محدودکننده یک‌جانبه، به‌ویژه اقداماتی با ماهیت فراسرزمینی، به‌شدت مخالف هستند. این بخش از توافق به‌طور غیرمستقیم به سیاست‌های تحریمی ایالات متحده و اتحادیه اروپا علیه هر دو کشور اشاره دارد. در سند یادشده آمده است که این اقدامات، ناقض منشور سازمان ملل متحد و اصول شناخته‌شده حقوق بین‌الملل است و تهدیدی برای ثبات نظام اقتصادی و سیاسی جهانی به‌شمار می‌رود. از این رو، دو کشور متعهد شده‌اند مواضع خود را در مجامع بین‌المللی هماهنگ کرده و از یکدیگر در مقابله با فشار‌های غرب حمایت کنند.