بازخوانی آموزش در قامت تحول

به گزارش جام‌جم‌آنلاین از روابط عمومی رسانه ملی، علی پارسانیا تأکید می‌کند که «مدرسه تلویزیونی ایران» صرفاً یکی از ابزارها خواهد بود، نه تمام هویت شبکه، چراکه محتوای اختصاصی برای تأمین نیازهای دانش‌آموزی و تراز سند تحول آموزش‌وپرورش تعریف شده است.

وی از تقویت تعامل با وزارت آموزش‌وپرورش نیز خبر داد. پارسانیا همچنین درباره تدارک مسابقات بزرگ و مفرح دانش‌آموزی، تمرکز ویژه بر برنامه‌های معلم‌محور و تولیداتی برای جبران عقب‌ماندگی‌های تحصیلی پایه‌های دوازدهم و پیش‌دبستانی‌ها ازطریق «مدرسه تلویزیونی ایران» نیز نکاتی را یادآوری کرده است.

شبکه آموزش در دوره تحول با چه طرحی پیش رفته و ساختار برنامه‌ها چه تغییراتی کرده‌ است؟

هویت شبکه آموزش در این دوره، براساس مدرسه بازطراحی می‌شود و تمام تولیدات و برنامه‌های ما پیرامون مدرسه شکل می‌گیرد. قرار نیست سایر موضوعات از محتوای شبکه حذف شود، بلکه دال مرکزی ما که شبکه آموزش باید با آن شناخته شود، مدرسه است. تولیدات شبکه آموزش باید برای دانش‌آموز، معلم یا والدین دانش‌آموز طراحی شود. قبلاً برنامه‌ها اینگونه نبود. برخی تولیدات شاید برای معلم یا دانش‌آموز ساخته می‌شد، اما مخاطبان دیگری هم داشت. در دوره شیوع بیماری کرونا که «مدرسه تلویزیونی ایران» شکل گرفت و در بهره‌‌برداری‌های پس‌ازآن، شاید تولید اختصاصی برای سه گروه دانش‌آموز، معلم و والدین انجام شد، اما مجدداً افول کرد. اکنون نیز برنامه‌هایی که برای کودک‌ونوجوان به‌عنوان دانش‌آموز می‌سازیم، تنها محدود به «مدرسه تلویزیونی ایران» نمی‌شود، بلکه مدرسه تلویزیونی تنها یکی از این تولیدات است.

در مسیر بازطراحی شبکه آموزش برنامه‌های پیشین غنی‌سازی حذف می‌شوند یا تولیداتی تازه روانه آنتن خواهد شد؟

این بازطراحی به دو شکل انجام می‌شود. یک زمانی ما برنامه‌ای را برای کودک به‌مثابه کودک می‌سازیم که شبکه‌های گوناگون سیما ازجمله نهال، پویا، امید و… نیز این کار را می‌کنند، اما آنگاه که برای کودک یا نوجوان به‌عنوان دانش‌آموز برنامه می‌سازیم، شرایط فرق می‌کند و برای او که عضوی از مدرسه است و وظایفی برعهده دارد باید تولید محتوا کرد و نیازهای دانش‌آموزی را در برنامه مدنظر قرار داد. ما برنامه‌هایی را که به شخصیت و هویت جدید شبکه آموزش نزدیک باشد حفظ می‌کنیم و با غنی‌سازی آن‌ها را در مسیر تحول و نقشه راه شبکه قرار می‌دهیم. برخی برنامه‌های شبکه نیز به شکلی حذف می‌شوند که جا برای مدرسه و ارکان آن باز شود. به‌عنوان نمونه برنامه «پرسشگر» جزو برنامه‌هایی است که می‌توانستیم با تغییر ریل آن را با اهداف تحولی شبکه همسو کنیم و در سه ماه اخیر بیشتر موضوعات مربوط به سند تحول آموزش‌وپرورش را در همین برنامه برجسته‌سازی کردیم. در سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش طرح‌های ملی بزرگی داریم که در نقشه راه مشخص شده و شاخص‌هایی دارد؛ بنابراین مهمانانی که به «پرسشگر» دعوت می‌شوند نیز با ۱۴۱ طرح در نقشه راه سند تحول بنیادین ارتباط دارند. برنامه‌هایی مانند «هم‌شاگردی سلام» و «مثبت آموزش» نیز ظرفیت بالایی دارند و با تغییراتی در ساختار به فعالیت ادامه می‌دهند. البته حضور دانش‌آموز و معلم در این برنامه‌ها پررنگ‌تر می‌شود. ما می‌خواهیم معلمانی را که در مدارس دولتی درخشیده‌اند به برنامه دعوت کنیم.

نقش همکاری آموزش‌وپرورش در تحقق این تحولات چیست؟ آیا بین آموزش‌وپرورش و صداوسیما و شبکه آموزش تعامل کارآمدی شکل گرفته است؟

آموزش‌وپرورش یک ضلع ماجراست. رابطه وزارتخانه با رسانه ملی بسیار قوی است و مدیران گروه‌های ما به معاونت‌ها و روابط‌عمومی متصل شده‌اند. به‌واسطه تحکیم روابط در این دوره، مسئولان آموزش‌وپرورش در برنامه «مثبت آموزش» حاضر می‌شوند و به پرسش‌های معلمان و دانش‌آموزان پاسخ می‌دهند. یکی دیگر از مسائل جدی آموزش‌وپرورش، آزمون‌های نهایی است و در این خصوص نیز ما همکاری جدی داریم و سال گذشته «مثبت آموزش» بخشی به نام «الو امتحان» را راه‌اندازی کرد. در این بخش مدرسان و معلمان برتر آموزش‌وپرورش، نمونه سؤالات آزمون‌های نهایی را برای دانش‌آموزان حل می‌کردند و این همکاری نتیجه تغییر ریلی است که در شبکه آموزش به وجود آورده‌ایم. شبکه آموزش درزمینه کمک به خانواده‌ها و ارتباط عمیق‌تر با انجمن اولیا و مربیان نیز اقداماتی انجام داده و در برنامه «هیچ وقت دیر نیست» که مخاطبش خانواده‌ها هستند، اکنون تنوع موضوعات را مدیریت کرده‌ایم و در قسمت‌های جدید تلاش شده دغدغه‌های خانواده‌ها به‌عنوان اولیای دانش‌آموزان مورد تأکید قرار گیرد. به همین سبب ارتباط بسیار خوبی بین ما و انجمن اولیا و مربیان شکل گرفته است.

برنامه‌های جدیدی که با نگاه تحولی روانه آنتن می‌شود از چه ساختاری برخوردار خواهند بود؟

ما قرار است یک برنامه عصرگاهی جذاب برای دانش‌آموزان طراحی کنیم و هدف این برنامه، بازنمایی زندگی مدرسه‌ای دانش‌آموزان است. هرگونه فعالیت دانش‌آموزی در این برنامه مهم تلقی می‌شود و زیست دانش‌آموزان، تحقیقات آزمایشگاهی و پژوهشی آن‌ها و اردوها را در برنامه منعکس می‌کنیم. در جشنواره «خوارزمی» که اخیراً اختتامیه آن برگزار شد، حدود ۸۰ دانش‌آموز بسیار حرفه‌ای عمل کردند و برخی اقدامات آن‌ها در سطح ملی و بسیار بدیع بود. این کنشگری‌ها باید روی آنتن منعکس شود. دانش‌آموز باید شخصیت حقوقی خود را در قاب رسانه ببیند. احتمالاً برنامه «هم‌شاگردی سلام» به این سمت سوق داده می‌شود و مأموریت تازه‌ای بر عهده می‌گیرد. یک مسابقه دانش‌آموزی جدید نیز تدارک دیده‌ایم و گروه‌های چهار نفره‌ای از دانش‌آموزان متوسطه اول در قالب سرگرمی، رقابت، بازی و طنز در این مسابقه شرکت می‌کنند. طراحی فضای مسابقه خارج از استودیوهای معمول و در بستر مدرسه و مبتنی‌بر محتوای دروس خواهد بود. این برنامه در آستانه تولید است و حدوداً از دو ماه دیگر امکان پخش آن فراهم می‌شود. این مسابقه مفرح، حتماً برای دانش‌آموزان ابتدایی دوره دوم یا متوسطه دوره دوم نیز جذابیت‌هایی دارد و امیدواریم شیرینی علم‌آموزی را برای دانش‌آموزان بیشتر و مفهوم کلیدی هویت را برای آن‌ها برجسته‌سازی کنیم. به همین منظور روی تاریخ و ادبیات در این مسابقه سرمایه‌گذاری کرده‌ایم تا علقه ملی، دینی و مذهبی بچه‌ها تقویت شود. یک مسابقه دیگر هم طراحی کرده‌ایم که به‌صورت زنده روی آنتن می‌رود و هر روز یک پایه تحصیلی از چهارم تا نهم به برنامه دعوت می‌شوند و به سؤالات دروس مختلف پاسخ می‌دهند و به افرادی که برنده می‌شوند، هدایایی تقدیم می‌کنیم. برای معلمان نیز شش برنامه تدارک دیده شده که غروب و شامگاه روی آنتن خواهد رفت. محتوای این برنامه‌ها نیز درباره مدرسه مطلوب و تراز سند تحول است. همچنین قرار است مدیران و معلمان مدارس موفق به تبادل تجربیات خود روی آنتن بپردازند. گفت‌وگوهای علمی‌پیرامون نظریه و تجربه‌های معلمان نیز از دیگر تولیدات جدید است که موجب رشد دانش تعلیمی نظام آموزشی می‌شود. همچنین یک برنامه تازه با هدف روایت خاطره‌های معلمی طراحی شده که برای نومعلمان و دانشجومعلمان عبرت‌آموز و الهام‌بخش است و با نقش آسایشگاهی، توان آموزندگی و نشاط‌بخشی دارد. برنامه دیگری هم مشابه به ایده «پاناسه» که افراد پایان‌نامه‌ها را در سه دقیقه ارائه می‌کردند، طراحی شده است تا معلمان بتوانند مقالات و پژوهش و پایان‌نامه‌های علوم تربیتی را در سه دقیقه به‌صورت چکیده برای سایر معلمان ارائه کنند.

فعالیت‌های «مدرسه تلویزیونی ایران» در این دوره چگونه خواهد بود، آیا رویکردی تازه در این بستر ایجاد می‌شود؟

ما از دو منظر به تولید «مدرسه تلویزیونی ایران» نگاه می‌کنیم؛ در گام نخست به همکاری وزارت آموزش‌وپرورش نیاز داریم و منتظر عقد قرارداد با این وزارتخانه هستیم و مقدمات این کار تا آخرین مراحل پیش رفته است و نیازمند قرارداد حقوقی، اداری و مالی است و ما اعلام آمادگی کرده‌ایم تا تولیدات جدیدی در این بستر داشته باشیم. از سوی دیگر «مدرسه تلویزیونی ایران» در دوران شیوع بیماری کرونا و پس از آن تولیداتی داشته که مورد بازبینی قرار گرفته است. این تولیدات قرار است در تلوبیون بارگذاری شود تا دانش‌آموزان بتوانند از تولیدات قبل «مدرسه تلویزیونی ایران» نیز استفاده کنند. دانش‌آموزان به‌راحتی می‌توانند به محتوای همه دروس دسترسی داشته باشند.
البته محتوای پس از کرونا محدود به سه درس ریاضی، فارسی و علوم از پایه اول تا نهم است. بخشی از محتوا که در دوران کرونا ضبط شده با اینکه بسیار کامل است، اما به دلیل شرایط خاص معلمان با ماسک و… تدریس کرده‌اند که به نظر ما دانش‌آموزان متوجه می‌شوند که اقتضائات آن زمان بوده و محتوای آموزش‌ها اهمیت دارد که از کیفیت خوبی برخوردار است؛ بنابراین پس از عقد قرارداد با آموزش‌وپرورش «مدرسه تلویزیونی ایران» محتواهای جدید تولید خواهد کرد و تا آن زمان دانش‌آموزان می‌توانند از ظرفیت‌های قبلی مدرسه تلویزیونی استفاده کنند. علاوه بر این اقدامات، ما طرحی را برای مدرسه تلویزیونی در نظر گرفته‌ایم که شامل دو بخش می‌شود و یک بخش مربوط به دروس پایه‌های یازدهم و دوازدهم است. ازآنجاکه مبنای پذیرش داوطلبان برای ورود به دانشگاه، سابقه تحصیلی و آزمون سراسری است و سهم سابقه تحصیلی در قبولی کنکور ۶۰ درصد شده و مبنای آن آزمون‌های نهایی پایه یازدهم و دوازدهم است، باید در جهت عدالت آموزشی به تقویت معدل دانش‌آموزان در این پایه‌ها کمک کنیم. ازاین‌رو از آذرماه نمونه سؤالات آزمون‌هایی نهایی را در شبکه آموزش توسط معلمان برتر حل می‌کنیم. با این هدف که اگر به هر دلیلی دانش‌آموزی در هر گوشه کشور از آموزش باکیفیت برخوردار نبود، بتواند در پایه‌های یازدهم و دوازدهم جبران کند. تدریس دروس این دو پایه نیز بخش دیگری از اقدامات شبکه در مسیر عدالت آموزشی است. توجه به مقطع پیش دبستانی نیز از دیگر اهداف ماست. آموزش‌های پیش از دبستان می‌تواند برخی تفاوت‌های سطحی دانش‌آموزان را پیش از ورود به مدرسه ازطریق آموزش جبران کند و شبکه آموزش با تولید محتوا برای این دوره به سازمان تعلیم‌وتربیت کودک کمک می‌کند تا بچه‌هایی که امکان حضور در پیش‌دبستانی را ندارند، ازطریق رسانه ملی برای ورود به مدرسه آماده شوند و در این بخش نیز «مدرسه تلویزیونی ایران» نقش‌آفرین خواهد بود. البته توفیق این امر در گرو اطلاع‌رسانی دقیق و فراگیر است.