امروز پنجم اردیبهشت سال 92 است؛ 33 سال پیش در یک چنین روزی ارتش آمریکا مجموعهای از نظامیهای کاربلد خود را که در جنگ ویتنام امتحان پس داده بودند؛ همراه همه تجهیزاتی که برای حمله به تهران لازم داشتند روانه ایران کرد؛ ایستگاه اول این گروه عظیم صحرای طبس بود؛ صحرایی که به گواهی اسناد از مدتها پیش درباره موقعیت منحصربفرد آن برای انجام این عملیات در اتاقهای عملیات ارتش آمریکا بحث شده بود.
ارتش آمریکا با همراهی و مشاوره تعدادی از نظامیان وابسته به رژیم شاه طبس را انتخاب کرده بود تا از آن صحرای صاف و یک دست به عنوان پایگاهی نظامی برای حمله به تهران استفاده کند؛ آمریکایی ها فکر همه چیز را کرده بودند؛ مدتها پیرامون جنبههای مختلف این عملیات نظامی کار کرده بودند تا مبادا در رسیدن به اهدافشان از این حمله ناکام بمانند.
پنجهای که شنها خردش کردند
اسم عملیات خود را گذاشته بودند «عملیات پنجه عقاب» (Operation Eagle Claw)، عملیاتی نظامی که با دستور «جیمی کارتر» رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا از سوی نیروی دلتای ارتش آمریکا برای آزادسازی دیپلماتهای جاسوس، طراحی شده بود.
در این عملیات که از سوی ناو هواپیمابر آمریکایی مستقر در خلیج فارس پشتیبانی میشد؛ 6 فروند هواپیمای غول پیکر نظامی با همراهی 6 بالگرد خود را به طبس رسانده و در منطقهای که با همکاری برخی نظامیان وابسته ایرانی تعیین شده بود؛ فرود آمدند، امّا وقوع طوفان شن در آن شب باعث شد یک فروند هواپیمای سی۱۳۰ و یک فروند بالگرد سیاچ۵۳ با یکدیگر برخورد کنند و هشت نفر از نظامیان آمریکایی در این حادثه کشته شدند.
درس طبس برای ارتش آمریکا
واقعه طبس و ناکامی در حمله به ایران برای ارتش آمریکا که در آن سالها به دنبال معرفی خود به عنوان برترین قدرت نظامی دنیا بود؛ سنگین تمام شد؛ یک آبروریزی بزرگ برای ارتشی تا بن دندان مسلح اتفاق افتاده بود؛ ارتشی بزرگ که فکر همه چیز را کرده بود اما در برابر ذرات کوچک شن، شکست خورد. این شکست درس بزرگی برای ارتش آمریکا بود؛ درسی که آموختنش برای آمریکاییها بسیار گران تمام شد.
درس طبس باعث شد تا آمریکاییها گزینه حمله نظامی خود به ایران را برای مدتی نامعلوم کنار بگذارند و در عوض از دری دیگر برای ضربه زدن به ایران انقلابی وارد شوند؛ این بود که مدتی کوتاه بعد از واقعه طبس جنگ تحمیلی عراق علیه ایران آغاز شد و صدام بیخبر از بازی هولناکی که غرب برایش تدارک دیده بود به هوس خرمشهر و اهواز به مرزهای ایران لشگرکشی کرد و وعده سخنرانی در میدان آزادی تهران را داد؛ اما نمیدانست که بازیچه دست سران غرب و شرق شده تا از یک سو اموال کشورش را به تاراج دهد و از سوی دیگر به انقلاب نوپای ایران ضربه بزند.
مهدی جلیلی- جامجم آنلاین
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد