بازگشت آلودگی هوا با سال تحصیلی جدید

هرچند داستان آلودگی هوای تهران و کلانشهرها قصه‌ای تکراری و گوش همه از آن پر است، اما منتشر شدن زیان‌های این آلودگی گهگاهی مسئولان و شهروندان را به فکر فرو می‌برد، برای نمونه آخرین بررسی‌های مرکز پژوهش‌های مجلس از این حکایت دارد که خسارات سالانه آلودگی هوا در ایران 14 هزار و 420 میلیارد ریال است، جالب‌تر این‌که این رقم معادل 1.6 درصد تولید ناخالص داخلی است، تاسف‌بارتر از این آمار خسارت مرگ‌ومیر ناشی از آلودگی هوای شهری است که سالانه حدود 640 میلیون دلار یعنی معادل 5100 میلیارد ریال از تولید ناخالص داخلی است.

علاوه بر این می‌توان به مرگ سالانه حدود 5000 نفر اشاره کرد و یادآور شد که تعطیل شدن شهر تهران به دلیل آلودگی هوا روزانه حدود 350 میلیارد تومان ضرر به کشور وارد می‌کند.

آلودگی هوا در مهر

می‌توان گفت برای کاهش آلودگی کلانشهر تهران از سال 84 تاکنون برنامه‌ای جدی مطرح و عملی نشده است، بر این نمونه ماجرای استاندارسازی خودرو و سوخت تاکنون از سوی مسئولان جدی گرفته نشده و هر بار خودروسازان و وزارت نفت به بهانه‌های مختلف مانند تحریم از زیر بار مسئولیت خود شانه خالی کرده‌اند.

یوسف رشیدی، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران درباره آلودگی هوای تهران با توجه به نزدیک شدن به ماه مهر می‌گوید: اکنون یک دهه می‌شود که اوضاع هوا در مهر مناسب نیست، زیرا طبق بررسی‌های انجام گرفته می‌توان گفت در این 10 سال فقط پنج روز هوای پاک در مهرماه داشته‌ایم.

اگر بخواهیم روزهای پاک ماه مهر دهه گذشته را مرور کنیم، باید گفت که این روزهای پاک مربوط به سال 85 با یک روز هوای پاک، در سال 86 دو روز و سال 88 یک و سرانجام سال 89 هم یک روز هوای تهران پاک بوده است.

به گفته رشیدی، طی مهر ماه سال‌های 82 تا 91 پایتخت‌نشینان 109 روز هوای ناسالم استنشاق کرده‌اند.

مشکلی به نام سوخت غیراستاندارد

با شروع سال تحصیلی جدید، عبور و مرور بیشتری در کلانشهرها صورت گرفته و سبب آلودگی بیشتر هوا می‌شود. موید حسینی‌صدر، نماینده مجلس و سخنگوی فراکسیون محیط‌زیست در این باره به جام‌جم می‌گوید: یکی از مشکلات موجود سوخت نامناسب و غیراستاندارد است، برای این کار باید وزارت نفت به تعهدات خود عمل کرده و میزان بیشتری سوخت استاندارد تولید کند زیرا کیفیت سوختی که پالایشگاه‌های ما تولید می‌کنند، مناسب نیست.به گفته حسینی، اکنون روزانه حدود هشت میلیون لیتر سوخت با استاندارد یورو 4 در کشور تولید می‌شود، اما این در حالی است که حدود 60 میلیون لیتر سوخت در کشور روزانه مصرف می‌شود.

علاوه بر این باید به نقش سازمان محیط‌زیست به عنوان یک دستگاه ناظر نیز اشاره کرده؛ زیرا هنوز مسئول این دستگاه در دولت جدید انتخاب نشده و چنانچه مدیر مناسبی برای ریاست این سازمان انتخاب شود، می‌توان امیدوار بود تا حد زیادی از مشکلات آلودگی کلانشهرها را کاهش دهد.

حسینی به نقش شهردار تهران در کاهش آلودگی هوا اشاره کرده و عنوان می‌کند: شهردار تهران می‌تواند با بهبود بخشیدن به وضع حمل و نقل عمومی شهر تا حد زیادی از آلودگی هوا کم‌کند، زیرا به این شکل مردم کمتر از خودروی شخصی استفاده می‌کنند، هرچند شهردار فعلی تهران در این مدت عملکرد مناسبی داشته است، اما وضع حمل و نقل عمومی در تهران به شکلی است که خیلی‌ها ترجیح می‌دهند برای بموقع رسیدن به کارهای خود از موتورسیکلت که چند برابر خودرو آلودگی تولید می‌کند، استفاده کنند.

این در حالی است که با بهینه‌سازی و کاهش مصرف انرژی نیز می‌توان مانع بروز این آلودگی شد، چون طبق آمارهای موجود مقدار سوختی که برای تولید کالا در کشور مصرف می‌شود، دو‌برابر میانگین‌های جهانی است.

راهکارهای بلندمدت

کمتر از یک ماه به بازگشایی مدارس باقی مانده است، به‌همین دلیل می‌توان گفت زمان برای ارائه راهکارهای کوتاه‌مدت باقی نمانده است و مسئولان باید به فکر راهکارهایی باشند که در ماه‌های آینده پایتخت به دلیل آلودگی هوا تعطیل نشود.

حشمت‌الله بسطامی، کارشناس شرکت کنترل کیفیت هوا در این باره به جام‌جم می‌گوید: نمی‌توان انتظار داشت درخصوص حمل و نقل عمومی تا ماه مهر معجزه‌ای رخ دهد، باید به فکر راهکارهایی باشیم تا شهروندان کمتر از خودروی شخصی استفاده کنند.

بسطامی به نقش دولت جدید در کاهش آلودگی‌ها اشاره کرده و می‌افزاید: چنانچه ما با کشورهای درگیر در بحث ریزگردها تعامل خوبی برقرار کنیم، می‌توانیم از آلودگی پایتخت که بخشی از آن به دلیل رسیدن ریزگردها به تهران است، کم‌کنیم، زیرا با‌توجه به وضع موجود می‌توان گفت دولت پیشین آن‌طور که باید و شاید در این خصوص موفق عمل نکرده است.

با توجه به این نکته‌ها به نظر می‌رسد چنانچه مسئولان در قوه مجریه دیدگاه‌های خود را درخصوص آلودگی هوا و راهکارهای کاهش آن به‌روز کنند، می‌توان امیدوار بود پایتخت امسال به دلیل آلودگی هوا روزهای تعطیل کمتری را در تقویم خود ثبت کند.

مهدی آیینی - گروه جامعه