نزاع الشباب و کنیا ادامه خواهد یافت؟

حمله به این مرکز خرید، مهم‌ترین و بزرگ‌ترین حمله در کنیا پس از انفجار سفارت آمریکا در نایروبی سال 1998 از سوی القاعده است که در آن بیش از 200 نفر جان خود را از دست دادند.

گروه الشباب که مقر اصلی آن در سومالی است و سال 2006 پس از حمله نیروهای اتیوپی به این کشور تشکیل شد، مسئولیت انجام این عملیات را پذیرفته است.

این گروه در سال‌های اخیر شکست‌های فراوانی در مبارزه با نیروهای دولت سومالی و صلحبانان اتحادیه آفریقا متحمل شده‌ است. گروه الشباب که دارای پیوندهایی با القاعده است، تفسیری تنگ‌نظرانه از شریعت دارد. انجام چنین حملاتی در درون مرزهای کنیا تا اکتبر سال 2011 و پیش از حضور نیروهای کنیایی در سومالی امری نادر بود.

به نظر می‌رسد از میان پنج کشوری (بروندی، جیبوتی، کنیا، سیرالئون و اوگاندا) که در عملیات نیروهای اتحادیه آفریقا در سومالی حضور دارند، گروه الشباب دشمنی بیشتری با کنیا دارد. در حقیقت، این گروه در جنگ با کنیا مناطق و پایگاه‌های بیشتری را در مقایسه با چهار کشور دیگر از دست داده است.

کنیا پس از ماه‌ها آموزش شبه‌نظامیان محلی در داخل سومالی برای مبارزه با گروه الشباب، سرانجام در اکتبر 2011 تصمیم گرفت تا نیروهای خود را وارد سومالی کند.

اعزام نیرو از سوی کنیا به سومالی موجب شد که گروه الشباب بسیاری از مناطق تحت کنترل خود در مرز دو کشور را از دست بدهد.

شیخ عبدالعزیز ابومصعب، سخنگوی شاخه عملیات‌ نظامی گروه الشباب در گفت‌وگویی با الجزیره اعلام کرد: «کنیا دشمن تاریخی ماست. کنیا دشمن مردم سومالی است».

در واقع، بخشی از مناطقی که گروه الشباب در مبارزه با کنیا از دست داده، مناطق کشاورزی حاصلخیز و مناطق مستعد ماهیگیری است. همین امر نیز موجب از دست رفتن بخش قابل توجهی از منابع درآمد این گروه شده است.

واکنش به یک شکست

نیروهای کنیا سپتامبر گذشته پس از یک سال درگیری موفق شدند گروه الشباب را از شهر بندری کیسمایو بیرون برانند.

این گروه پیش از شکست از نیروهای دولتی کنیا به مدت چهار سال کنترل سومین شهر بزرگ سومالی را در اختیار خود داشت.

این شهر پایگاه اصلی گروه الشباب برای انجام عملیات‌ خود بود و از دست دادن آن شکست سنگین محسوب می‌شد.

حسن عرب ایسه وزیر دفاع و معاون پیشین نخست‌وزیر سومالی می‌گوید از دست‌دادن این بندر، گروه الشباب را در شرایط بحرانی قرار داد.

وی در همین زمینه معتقد است، «مراکز خرید اهدافی مناسب برای حملات تروریستی محسوب می‌شوند و وست‌گیت نیز بزرگ‌ترین مرکز خرید در کنیاست». .

حمله به این مرکز خرید واکنشی بوده است به از دست دادن کیسمایو. شیخ عبدالعزیز ابومصعب در پاسخ به پرسشی پیرامون علت حمله به نایروبی اعلام کرد: «کنیا به افراد غیرنظامی در اردوگاه‌های پناهندگان حمله می‌کند. از آنها بپرسید که چرا به کشتار مردم ما ادامه می‌دهند».

دولت کنیا حتی پیش از اعزام نیرو به سومالی، از شیخ احمد مادوب رهبر شبه نظامیان برای بیرون راندن گروه الشباب از منطقه جوبا حمایت می‌کرد.

مادوب یکی از چهره‌های ارشد الشباب بود، اما پس از آن که از گروه الشباب خارج شد با یاران پیشین خود به مبارزه برخاست.

اقدام دولت کنیا در حمایت از مادوب برای رهبری مناطق آزاد شده موجب ناراحتی شدید گروه الشباب شد. در حقیقت، حمایت از مادوب بهانه‌ لازم را برای مبارزه با دولت کنیا در اختیار گروه الشباب گذاشت.

کنیا در میان نیروهای اتحادیه آفریقا تنها کشوری است که از نیروی دریایی و هوایی خود نیز برای مقابله با گروه الشباب استفاده کرده است؛ اقدامی که به گفته رهبران این گروه به کشته شدن غیرنظامیان منجر شده است.

ابومصعب در پاسخ به قتل‌عام در مرکز خرید وست ‌گیت اعلام کرده است، دولت کنیا مسئول کشته‌شدن افراد غیرنظامی در اردوگاه‌های پناهندگان است.

کشاندن مبارزه به داخل کنیا

پس از افزایش موارد گروگانگیری اتباع خارجی در خاک کنیا، جورج سایتوتی، وزیر وقت امنیت داخلی کنیا گروه الشباب را عامل این گروگانگیری‌ها معرفی کرد.

در سال 2012، عبود روگو یک روحانی سرشناس و از حامیان این گروه در مومباسا کشته شد. روگو به دلیل جذب نیرو و جمع‌آوری کمک‌های مالی به گروه الشباب در فهرست تحریم‌های سازمان ملل و ایالات متحده قرار داشت.

9 ماه بعد از آن نیز احمد خالد یک روحانی دیگر و از دوستان نزدیک روگو و از حامیان سرسخت گروه الشباب در درگیری با نیروهای امنیتی کشته شد. به باور بسیاری، کشته‌شدن این دو روحانی سرشناس با حمایت آنها از این گروه ارتباط داشت.

پس از کشته‌شدن این دو روحانی، مواضع گروه الشباب علیه دولت کنیا شدیدتر شد. سخنگوی گروه الشباب در مصاحبه خود اعلام کرده بود: «کنیا همسایه خوبی نیست. ما به آنها اعتماد نداریم. کنیا دشمن ما محسوب می‌شود».

اوره کنیاتا، رئیس‌جمهور کنیا نیز اعلام کرد، چنین حملاتی نمی‌تواند مانعی برای دولت وی در مبارزه با تروریسم باشد و نایروبی همچنان به مبارزه خود با گروه‌های تروریستی ادامه خواهد داد.

در همین حال، گروه الشباب نیز از کنیا خواست تا نیروهای خود را از سومالی خارج کند، در غیر این‌صورت حملات بیشتری را در خاک کنیا انجام خواهد داد.

وزیر دفاع سابق سومالی معتقد است، تنها از طریق استفاده از قدرت نظامی نمی‌توان معضل الشباب را حل کرد و برای یافتن یک راه‌حل مناسب، انجام مذاکره ضروری است.

وی همچنین اعلام کرد، تحقق امنیت در شاخ آفریقا به مردم سومالی مرتبط است و آنها تنها کسانی هستند که می‌توانند راه‌حل مناسبی برای این معضل پیدا کنند.

منبع: الجزیره انگلیسی
مترجم: علیرضا ثمودی