تشدید فشارها بر اخوان‌المسلمین کویت

با خلع محمد مرسی از قدرت از سوی نظامیان مصر، ماه‌ها اعتراض خیابانی احزاب سکولار تونس برای استعفای دولت تحت حاکمیت النهضه، طرح اتهام از سوی مقامات اماراتی علیه 20 مصری و 10 تبعه امارات به اتهام ارتباط با اخوان‌المسلمین و جار و جنجال مخالفان حزب عدالت و سازندگی در لیبی اکنون بر شدت فشارها به اخوان‌المسلمین کویت هم افزوده است.

شعبه کویتی اخوان‌المسلمین به دنبال اخوان مصر در دهه 50 و 60 میلادی تاسیس شد. این حزب بیشتر وقت خود را دردهه اول تاسیس خود صرف کارهای خیریه، آموزشی و فعالیت‌های اجتماعی برای تبلیغ پیامش در ساختن یک جامعه اسلامی صرف کرد. اخوانی‌ها در طول این دوره با معرفی نامزد در انتخابات پارلمانی و شرکت در دولت دانشجویی و نیز با اظهار نارضایتی از حکومت، گاهی در سیاست نیز به‌طور تفننی مشارکت می‌کرد.

در پی حمله عراق به کویت در سال 1990، اخوان‌المسلمین این کشور دوره‌ای از تغییر و تحولات گوناگون از جمله قطع روابط با سازمان مادر به‌ دلیل حمایت آن از عراق و تاسیس حزب سیاسی حدس برای مشارکت کامل در سیاست کویت را از سر گذراند؛ در خلال این سال‌ها اخوان کویت تمرکز بر سیاست‌های داخلی و شرکت در انتخابات پارلمانی را بیشتر کرد.

حدس با کسب استقلال نسبی از سازمان مادر بسرعت خود را به‌عنوان یک حزب سیاسی کارآمد تثبیت و همکاری با دیگرنیروهای مخالف را گسترش داد و نیز به‌طور پیوسته یک یا چند کرسی را در پارلمان کویت در طول سال‌های 1990 تا 2000 به‌دست آورد. تشدید فعالیت‌های سیاسی حدس بیشتر به سبب ماهیت سیستم حکومتی کویت امکان‌پذیر شد.

حضور سلفی‌ها، شخصیت‌های قبیله‌ای، شیعیان، لیبرال‌ها، ملی‌گراها و حتی اعضای خانواده حاکم که فعالانه در پی کسب نفوذ سیاسی دوشادوش اخوان هستند، نشان از تنوع سیاسی گسترده در کویت دارد. حدس با آن که گهگاه با فرستادن چند وزیر به کابینه ژست سیاسی نیز می‌گرفت، اما هرگز نه امیدی و نه جاه‌طلبی لازم برای کسب اکثریت در پارلمان را داشت. اهداف محدود حدس بازتاب تلاش آن در نشان دادن تصویر خود بعنوان یک حزب سیاسی مخالف و اعتقاد به تغییرات تدریجی درون سیستم حاکمیت است.

با این همه در طول چند سال گذشته سیاست در کویت به سبب بحث بر سر موضوعات داخلی بسیار متشنج و دو قطبی شده است. قوانین انتخابات پارلمانی عاملی برای کشمکش‌های پی‌درپی و ایجاد فضایی بشدت تفرقه افکنانه در کشور شده و این مساله شکایت بسیاری از کویتی‌ها را در پی داشته است.

با داغ‌شدن بحث‌های سیاسی در کشور، حدس نیز به ائتلاف برای فشار به دولت برای بازگشت به فضای باز سیاسی سابق پیوست. تحریم انتخابات پارلمانی سال 2012 از سوی این ائتلاف با موفقیت همراه بود و به حضور کم رای‌دهندگان منجر شد، اما فراخوان مجدد به شرکت نکردن در انتخابات با استقبال کمی روبه‌رو و در نتیجه ائتلاف مخالفان شکست سنگینی را در تابستان امسال متحمل و از پارلمان اخراج شد و همین مسأله فضای لازم را برای انعکاس تحولات مصر در کویت فراهم کرد.

بسیاری از گروه‌ها بویژه جنبش حدس نه‌تنها از سیاست اتخاذ شده دولت کویت علیه مرسی انتقاد کردند، بلکه واکنش‌های متفاوت در باره حوادث سوریه و ایران نیز به طرح بحث‌های داخلی در کویت منجر شد. با وجود بحث‌های گسترده‌ای که میان اخوان‌المسلمین کویت در باره میزان دخالت این جنبش در حوادث منطقه‌ای وجود دارد، اما احساس خشم و انزجار از سقوط مرسی و حوادث سوریه بدنه اصلی را به اتخاذ یک سیاست خارجی سخت‌تر واداشته است.

حدس به جای آن که اتهامات علیه خود مبنی بر وفاداری به اخوان‌المسلمین مصر را بر طرف کند، انتقادات از دولت جدید مصر و حکومت کویت را افزایش داده است. پس از سقوط مرسی سیاستمداران کویتی بسرعت شروع به متهم‌کردن حدس به‌سرسپردگی به اخوان مصر، اقدامات تروریستی، پول‌شویی و طرح نقشه برای کودتا علیه دولت کویت کردند.

در این میان دولت کویت هم فرصت را برای اعمال فشار بیشتر علیه اخوان مغتنم شمرده است. روزنامه‌های مخالف گزارش‌هایی از اجرای پاکسازی حامیان اخوان در دولت منتشر کرده‌اند و از قول منابع ناشناس خواستار بازنشسته‌کردن طرفداران اخوان از وزارت اوقاف و امور اسلامی، سازمان زکات و دیگر سازمان‌های دولتی و انتقال آنها به سازمان‌های حاشیه‌ای شده‌اند. بسیاری در توجیه این اقدامات اعلام کرده‌اند این پاکسازی دفاع مشروع علیه سازمانی خارجی و خرابکار است که دولت را به رسمیت نمی‌شناسد. در هر صورت با آن که احتمال تصفیه شدید اعضای اخوان وجود ندارد، اما فضای عمومی بشدت علیه این جنبش است.

اکنون اتفاق‌نظر و اجماعی که در کویت در مورد سیاست خارجی پس از سال 1990 وجود داشت، رو به تیرگی است وحوادث منطقه باعث تشدید مشاجرات و کشمکش‌های داخلی و افزایش تفرقه، دو دستگی و جار و جنجال دراین کشور شده است.

منبع: فارین پالیسی
مترجم: ایرج جودت