برخورد با رستوران‌های طبخ‌کننده پرندگان مهاجر

نکته اینجاست که در بازارچه‌های محلی روزانه بیش از هزار قطعه از این پرندگان حلال گوشت و حرام گوشت خرید و فروش می‌شود؛ این در حالی است که برخی از آنها در خطر انقراض قرار دارند. هرچند مسئولان استانی تا مدتی قبل کشتار پرندگان مهاجر و خرید و فروش آنها را در بازارچه‌های محلی انکار می‌کردند، اما روز گذشته معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع‌زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست این ماجرا را تائید کرد و از برخورد سازمان حفاظت محیط‌زیست با همکاری نیروی انتظامی با فروشندگان و رستوران‌هایی که این پرندگان را طبخ می‌کنند، خبر داد.

کوچک یا بزرگ، حلال گوشت یا حرام گوشت برای صیادان محلی هیچ فرقی نمی‌کند، دامگاه‌های آنها آن‌قدر بزرگ است که کمتر پرنده مهاجری توان رهایی از آن را دارد.

به همین دلیل این روز‌ها در بازارچه‌های محلی شمال کشور می‌توان پرنده‌هایی مانند بوتیمار، اردک بلوطی، اردک سرسفید، اردک چشم طلایی، چنگر، طاووسک و باکلان را دید که مرده و زنده‌شان خرید و فروش می‌شود.

به گزارش جام‌جم، احمدعلی کیخا، معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع‌زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست دیروز در نشست خبری خود در سازمان محیط‌زیست درباره صید غیرقانونی پرندگان وحشی و مهاجر در شهرهای شمالی کشور گفت: ما از سوی سازمان‌های مردم نهاد از این ماجرا باخبر شدیم. برخی از ساکنان شهرهای شمال کشور در ملک خصوصی خود دام‌هایی گذاشته و دست به شکار پرندگان می‌زنند.

این در حالی است که این روش صید از گذشته به صورت سنتی وجود داشته و انجام می‌شده است، اما آنچه که سبب نگرانی دوستداران محیط‌زیست شده، افراط و نبود برنامه‌ای مشخص برای صید این پرندگان است، زیرا اکنون کار به جایی رسیده که صیادان با خیال راحت روزانه صدها پرنده مهاجر را بدون این‌که مشخص باشد حلال گوشت هستند یا حرام گوشت در دام‌های خود گرفتار کرده و می‌کشند. افزون بر این، پرندگان در خطر انقراضی مانند باکلان کوچک که حرام گوشت نیز هست در دام صیادان محلی جان می‌دهند.

کیخا اظهار کرد: در گذشته صیادان به شکلی عمل می‌کردند که به محیط‌زیست آسیب کمتری می‌رسید، اما اکنون به پرندگان آسیب جدی وارد می‌شود، به همین دلیل ما حق نداریم بپذیریم که عده‌ای خلاف قانون عمل می‌کنند. در این خصوص دستورالعمل‌هایی به مدیرکل استان‌های شمالی ابلاغ کرده‌ایم.

به گفته کیخا، تاکنون فهرست بسیاری از رستوران‌هایی که حیات وحش قاچاق را طبخ می‌کنند، مشخص شده و سازمان محیط‌زیست با آنها مکاتبه کرده است.

معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: برخورد با این رستوران‌ها نیازمند همراهی و همکاری نیروی انتظامی بود، به همین دلیل هماهنگی‌های لازم برای برخورد با این رستواران‌ها انجام شده است.

افزون بر این، با استاندارهای مربوط نیز مکاتبه شده تا با سودجویانی که در بازارچه‌های کوچک محلی اقدام به خرید و فروش غیرقانونی پرندگان وحشی می‌کنند، برخورد شود. کیخا ادعا می‌کند مجموعه این کارها در حال اقدام است.

دامگاه‌هایی که به ارث می‌رسد

افشین کرمی‌راد سرپرست اداره کل حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست در این باره ادامه داد: افرادی که این دامگاه‌ها را به پا کرده‌اند، ادعا می‌کنند اراضی مال خودشان است، بحث اینجاست که پرنده‌ای که در این محل‌ها صید می‌شود نیز به آنها تعلق دارد یا نه!

صیادان محلی ادعا می‌کنند اجداد آنها به این شکل پرندگان را صید می‌کرده‌اند، برخی دیگر نیز می‌گویند شش ماه از سال را بیکار هستند و برای گذران زندگی مجبور به صید پرندگان هستند.

جالب‌تر این‌که گروهی نیز عنوان می‌کنند دامگاه خود را به ارث برده‌اند به این شکل که بعد از مرگ سرپرست خانواده، اموال او بین افراد خانواده تقسیم شده و در این بین دامگاه به عنوان ارث به یکی از افراد خانواده رسیده است. به نظر می‌رسد برای رفع مشکل صید پرندگان وحشی در شمال کشور سازمان‌های درگیر در این حوزه باید روی مسائل فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی صیادان سرمایه‌گذاری کنند.

کرمی‌راد تصریح می‌کند: یکی دیگر از مشکلات افرادی هستند که پرندگان صید شده را از صیادها خریده و در آنها انگیزه ایجاد می‌کنند.

کمیته بحران پلنگ

کیخا درباره این‌که سازمان حفاظت محیط‌زیست چه برنامه ویژه‌ای برای حمایت از پلنگ ایرانی دارد تا این‌گونه به سرنوشتی مشابه یوزپلنگ آسیایی دچار نشود، بیان کرد: یکی از وظایف ما، حمایت از حیات‌وحش است. قطعا باید برنامه‌هایی داشته باشیم، به نظرم نباید به این مساله مقطعی نگاه کرد.

وی خاطرنشان کرد: دلایل مختلفی سبب مرگ پلنگ‌ها شده که بخشی از آنها نیاز به کار آموزشی دارد که به‌عهده واحد آموزش سازمان حفاظت محیط‌ زیست است.

کیخا درباره وظایف خود و همکارانش در معاونت محیط‌زیست طبیعی و تنوع‌زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست در قبال جلوگیری از کشتار پلنگ‌ها ابراز کرد: ما با همکاری یگان حفاظت و دفتر زیستگاه‌ ها و امور مناطق به سازمان‌های درگیر در این حوزه تذکر داده‌ایم، برای نمونه با وزارت راه و ترابری و پلیس راهنمایی و رانندگی مکاتبه کرده‌ایم تا حداقل امکاناتی مانند علائم هشداردهنده و تابلو در جاده‌هایی که از زیستگاه پلنگ عبور می‌کند، نصب شده و حداکثر سرعت در این جاده‌ها کاهش پیدا کند.

وی در ادامه از تشکیل کمیته بحران پلنگ خبر داد و درخصوص برنامه‌های بلندمدت سازمان حفاظت محیط‌زیست بیان کرد: علاوه بر این نقشه راه جامع برای حفاظت از گربه‌سانان بویژه پلنگ نیز در حال تدوین است.

این در حالی است که ساخت جاده در زیستگاه‌های پلنگ، گسترش کشاورزی و تخریب زیستگاه‌ها سبب شده سالانه حدود 15 پلنگ جان خود را از دست بدهند.

استفاده 3.6 برابری از منابع طبیعی در ایران

همه کارشناسان حوزه محیط‌زیست بر این باورند که شرایط محیط‌زیست کشور بحرانی است. برای نمونه بهره‌برداری از منابع طبیعی که در قالب شاخصی به عنوان رد پای اکولوژیک مطرح می‌شود، در کشورمان برابر 3.6 است، یعنی ما از ظرفیت منابع طبیعی خود 3.6 برابر بیشتر استفاده می‌کنیم، درواقع اگر با همین شیوه مصرف و بهره‌برداری از منابع طبیعی در کشور ادامه پیدا کند، باید وسعتی برابر با 3.6 برابر ایران در اختیار داشته باشیم تا وضع محیط‌زیست در شرایط ایده‌آل قرار گیرد.

کیخا در این باره بیان کرد: در حوزه منابع آب، شرایط بسیار نگران‌کننده است. بسیاری از شهرهای ما تنش آبی دارند. وزیر نیرو اعلام کرد که 290 سفره زیرزمینی که وسیع‌تر از دریاچه ارومیه هستند، شرایط بحرانی دارند، اما چون دیده نمی‌شوند، کسی به آنها توجه نمی‌کند.

وی ادامه داد: افزون بر این در ابتدای انقلاب برداشت مازاد ما از سفره‌های آب زیرزمینی حدود 50 میلیون مترمکعب بود، در حالی که در کل این چند سال ما بالغ بر 150 میلیارد متر مکعب برداشت آب زیرزمینی داشته‌ایم، یعنی سالانه چیزی بیش از 10 میلیارد متر مکعب.

بنابراین اگر ما از اکنون صرفه‌جویی را شروع کنیم، شاید بیش از چهار دهه زمان ببرد که به 30 سال قبل برگردیم. به همین دلیل حل بحران‌های محیط‌زیستی کشور باید در اولویت دولت قرار بگیرد.

مهدی آیینی - گروه جامعه