پیچ سیاسی در روابط هند و ایران

همچنین طی هشت سال گذشته این کشور پس از چین، دومین مشتری نفتی ایران بوده که با دریافت امتیاز معافیت محدود از تحریم‌های نفتی علیه کشورمان همچنان به خرید نفت ادامه می‌دهد.

با این حال وجود بازیگران ثالث و مداخلات آنها در برقراری روابط هند با ایران همواره یکی از متغیرهای تاثیرگذار بر این روابط بوده است.

در این میان ایالات متحده و رژیم صهیونیستی به عنوان دو دشمن ایران، از هیچ تلاشی برای انزوای سیاسی ایران در سطح منطقه‌ای و جهانی فرو گذار نکرده‌اند.

دقت در روابط دو کشور در سال‌های اخیر، حاکی است که این متغیرها همواره بر روابط ایران و هند چه از نظر کمی و چه به لحاظ کیفی تأثیر منفی بر جای گذارده است.

گرچه افزایش گره‌های کور میان هند و ایالات متحده به عنوان عاملی برای ارتباط بیشتر هند با ایران کمک کرده است، اما ارتباط گسترده هند با آمریکا و هم‌پیمانانش در زمینه‌های مختلف که بر اساس منافع ملی تعریف شده است از یک‌سو و مشکلات رابطه ایران و ایالات متحده از سوی دیگر کار را برای هند در خصوص ارتباط با ایران بسیار دشوار کرده است.

علاوه بر ایران هند نیز کم و بیش در سطح کلان تمایل به داشتن روابط مستقل با دیگر کشورها را داشته‌اند، اما قدم‌های عملی برای تعیین نقشه مسیر دو کشور که بر اساس آن موانع شناسایی و برداشته شود وجود ندارد.

این در حالی است که راهبردی بودن روابط ایران و هند ضرورتی اساسی در زمان کنونی بوده و موجبات صلح و ثبات در منطقه خاورمیانه و شبه‌قاره را برای همه کشورها به ارمغان می‌آورد.

در عین حال نیاز متقابل دو طرف به توسعه روابط در زمینه‌های مختلف اقتصادی، تکنولوژیک و بویژه انرژی و نیز خطرساز بودن تروریسم تکفیری برای طرفین و کل منطقه و تهدید تروریسم دریایی برای هر دو کشور و ضرورت مقابله با آن، با توجه به اهمیت تجارت دریایی برای طرفین، سه عامل راهبردی در روابط هند و ایران به‌شمار می‌رود که به هر ترتیب اراده سیاسی مقام‌های دو کشور برای استفاده از ظرفیت‌های موجود، نیازمند همکاری دوطرف خواهد بود.

دکتر محمودرضا امینی - جام‌جم