«هفت‌سنگ» از بازی زندگی می‌گوید

از این رو برخورداری یک سریال از داستان یا داستان‌هایی اصلی و پرداختن به داستان فرعی در کنار آن می‌تواند تنوع مضمونی و بصری کار را تامین کند؛ تنوع مضمونی از این نظر که بیننده در هر قسمت با پیام جدیدی روبه‌رو می‌شود و تنوع محتوایی به دلیل این که قرار است پای دیالوگ نقش‌های جدید بنشیند.

مجموعه تلویزیونی «هفت سنگ» را که قرار است بزودی از شبکه سه سیما روی آنتن برود هم می‌توان از جمله این آثار دانست.

این سریال کاری از گروه فیلم و سریال این شبکه به تهیه‌کنندگی مجید مولایی است و کارگردانی آن را علیرضا بذرافشان به عهده داشته است.

این مجموعه داستانی، زندگی سه خانواده را روایت می‌کند که کنار یکدیگر زندگی می‌کنند. داستان‌های متفاوتی با یک مضمون مشترک در هر قسمت مطرح می‌شود و سه داستان سرانجام به یک نتیجه می‌رسند. همچنین داستان هر قسمت از مجموعه با ورود بازیگری مهمان رقم می‌خورد و به این ترتیب داستان‌های فرعی دیگری در دل قصه اصلی جان می‌گیرد.

علیرضا بذرافشان، سارا خسروآبادی، حسین تراب‌نژاد و فروغ فروهیده نیز گروه نویسندگان این مجموعه را تشکیل می‌دهند.

مهدی سلطانی، پرویز پورحسینی، بهنام تشکر، الهام پاوه‌نژاد، شبنم مقدمی، فرناز رهنما، عزت‌الله مهرآوران، مهتاج نجومی، ارسلان قاسمی، سیما مطلبی، پارسا قراخانلو، حامد کیازال، حنانه احدی و روژین نفوتی‌نژاد نیز در این سریال به ایفای نقش می‌پردازند.

مجید مولایی تهیه‌کننده سریال هفت سنگ با اشاره به علت انتخاب این نام برای مجموعه می‌گوید: هفت سنگ یکی از بازی‌های قدیمی است که برای بسیاری از ما هم خاطره‌انگیز است. در این بازی تعدادی سنگ روی هم چیده می‌شود و نفر شرکت‌کننده باید با پرتاب سنگی دیگر همه آن چیدمان را متلاشی کند. حالا تیم برنده باید دوباره سنگ را روی هم بچیند و بازی از سر گرفته می‌شود. یکی از دلایلی که این نام را برای مجموعه انتخاب کردیم حالت استعاره آن بود. از این نظر که مشکلات را مانند سنگ‌هایی در نظر گرفتیم که در زندگی هرکس وجود دارد و گاهی این مشکلات و دغدغه‌ها تا حدی پیش می‌رود که اعضای خانواده از هم دور می‌شوند و فاصله می‌گیرند. حال این مهم است که آنها مانند تیم برنده دوباره با کمک همدیگر بازی زندگی را از سر بگیرند و سعی کنند بر مشکلاتشان غلبه و از همدیگر حمایت کنند.

وی ادامه می‌دهد: این مفهوم و مضمون کلی مجموعه تلویزیونی هفت سنگ است و در انتخاب اسم سریال هم از بیان استعاری استفاده کردیم. به نظرم حرف‌های ارزشمندی در این کار مطرح می‌شود که تا به حال در تلویزیون گفته نشده است.

مجموعه‌ای با ساختار مدرن

این تهیه‌کننده در پاسخ به این سوال که آیا قرار است مجموعه‌ای شبیه «همسران» و «خانه سبز» را ببینیم، می‌گوید:

سریال هفت سنگ نه مثل مجموعه همسران است ونه مثل سریال خانه سبز و شباهت داشتن این سریال با آن دو مجموعه استنباط درستی نیست چراکه آن سریال‌ها در دهه‌های قبلی ساخته شده‌اند و گرچه جزو سریال‌های پرمخاطب تلویزیون هستند، اما یک بار تجربه شده‌اند و دیگر نباید بر همان اساس برای بینندگان سریال‌سازی کرد. هفت سنگ سریالی مضمون محور است و شباهت آن با مجموعه‌های تلویزیونی همسران و خانه سبز تنها به این علت است در حالی که هفت سنگ ساختار مدرن‌تری دارد و تفاوت‌هایی مهم در فرم و روایت قصه آن با دو مجموعه‌ای که گفتم، دیده می‌شود. اتفاقا به‌عنوان تهیه‌کننده این کار به دلیل ساختار مدرن هفت سنگ کمی نگران هستم که آیا تماشاگر می‌تواند ارتباط خوبی با کار برقرار کند یا نه؟! هرچند فکر می‌کنم این اتفاق بعد از پخش چند قسمت رخ دهد و داستان و ساختار آن برای بیننده جا بیفتد. به طور کلی تلاش کرده‌ایم تا سریالی پرمحتوا و مضمون محور بسازیم و قرار بر تقلید از هیچ سریالی نبوده است.

مولایی درباره نحوه طرح داستان‌های سه خانواده در هر قسمت بیان می‌کند:

سریال هفت سنگ ماهیتی اپیزودیک دارد. در هریک از قسمت‌های آن سه خانواده و سه داستان حضور دارند و مدتی از زمان هر قسمت به روایت قصه هرکدام از آنها اختصاص می‌یابد. این قصه‌ها هیچ ارتباطی با هم ندارند مگر از نظر مضمون و پیامی که شامل می‌شوند. شیوه روایتشان مدرن است. این سبک داستان‌گویی هم پیش از این در تلویزیون تجربه نشده و امیدوارم بعد از چند قسمت مخاطب ارتباط خوبی با آن برقرار کند.

وی با ارائه مثالی از چگونگی پیوند داستان‌های هر اپیزود با هم می‌افزاید:

شاید یک مثال بهتر بتواند چگونگی متصل‌شدن قصه‌های هر قسمت را مشخص کند. برای مثال ما در یکی از قسمت‌های سریال درباره کمک‌کردن به همنوع صحبت می‌کنیم. سه داستان هم در همان قسمت روایت می‌شود. حال از سه زاویه و بعد مختلف به سراغ موضوع اپیزودها می‌رویم. برای مثال یکی از داستان‌ها درباره کمک به یک فرد شایسته است. یکی از آنها داستان کمک‌کردن به کسی را در بر می‌گیرد که از یاری ما سوءاستفاده کرده و در نهایت داستان سوم هم درباره کمکی ناعادلانه است. طرح این سه داستان باعث می‌شود تا در کمک کردن همه شرایط و جوانب در نظر گرفته شود.

نتیجه‌گیری با مخاطب است

مولایی در پاسخ به این که آیا قرار است بیننده در پایان با نتیجه‌گیری هم مواجه شود یا نه، ادامه می‌دهد:

این‌طور نیست که بخواهیم در پایان هر قسمت بیننده را به یک سمت و سو هدایت کنیم و او را به نتیجه‌گیری مشخصی برسانیم. نتیجه گرفتن به عهده خود مخاطب است و او با توجه به پیام و محتوایی که برداشت شخصی‌اش بوده، می‌تواند به نتیجه برسد.

وی همچنین درباره نحوه پایان‌بندی و جمع‌بندی قصه‌ها در هر قسمت توضیح می‌دهد:

هرکدام از اپیزودهای سریال با یک نریشن به پایان می‌رسد. این نریشن هم توسط یکی از شخصیت‌ها خوانده می‌شود. در واقع کاراکتری آن را می‌خواند که در همان قسمت نقش محوری در داستان داشته و داستان بیشتر به او مربوط می‌شده است. در این بخش هم باز کاراکتر به عنوان دانای کل از لحن و کلام جهت‌گیرانه‌ای استفاده نمی‌کند.

تهیه‌کننده مجموعه نابرده رنج همچنین در خصوص تفاوت سریال هفت سنگ با مجموعه‌های هر شبی طنز تلویزیون می‌گوید:

در ارتباط با ویژگی‌های این سریال می‌توان به یک مورد خاص اشاره کرد. این که در تولید هفت سنگ تلاش شده از فضای حاکم بر مجموعه‌های طنز امروزی فاصله گرفته شود چراکه در بعضی از این سریال‌ها متاسفانه گاهی از مضمون غفلت می‌شود و به طرح جدی مفاهیم در این دست کارها توجه چندانی صورت نمی‌گیرد، اما در این سریال تلاش می‌کنیم تا قصه‌ها در خدمت مضامین قرار بگیرند.

هفت سنگ یک کمدی صرف نیست

علیرضا بذرافشان که پیش از این سریال نابرده رنج را برای شبکه سه سیما کارگردانی کرده است، در پاسخ به این که آیا به کاربردن لفظ شیرین درباره فضای سریال درست است یا نه، بیان می‌کند:

می‌توانیم این سریال را یک کار شیرین بدانیم. از این نظر که کار ما کمدی صرف نیست و از طرفی هم فضای غمگین و دراماتیکی ندارد. این شیرینی در بعضی از کاراکترهای قصه هم نمود دارد و به معنای اغراق آنها در انجام بعضی اشتباهات است.

وی با اشاره به این که در هفت سنگ، مضمون بر فرم چیرگی دارد، ادامه می‌دهد: تاکید هفت سنگ بر روابط بین آدم‌ها در یک خانواده است، بویژه رابطه بین والدین و فرزندان. به نظر من این موضوعی است که کمتر در سریال‌های تلویزیونی به آن پرداخته می‌شود. این مجموعه ارتباط میان انسان‌ها را بررسی می‌کند و بر آن تاکید دارد.

بذرافشان درباره گره‌ها و تعلیق‌های به کار رفته در قصه نیز عنوان می‌کند: تعلیق‌های موجود در این قصه کم نیست و گره‌ها در نوع خودشان و در فضای این سریال پیچیده هستند. در واقع هر قسمت سه قصه باز می‌شود که در پایان همگی به یک برآیند می‌رسند.

تدوینی متفاوت در خدمت داستان

سیاوش کردجان تدوینگر اصلی مجموعه هفت سنگ که کاوه ایمانی هم او را در تدوین قسمت‌های پایانی مجموعه کمک می‌کند، از پایان تدوین این مجموعه خبر داده و می‌گوید: خوشبختانه برای فیلمنامه سریال هفت سنگ بسیار وقت گذاشته شده و همین مساله باعث تدوین بهتر آن هم می‌شود. زمان هر قسمت از سریال چیزی بین 45 تا 48 دقیقه شده است. تدوین مجموعه هم به شکل پاساژ بین سه خانواده اصلی می‌گردد.

وی در همین ارتباط ادامه می‌دهد: سعی کرده‌ایم تا در تدوین این سریال با سایر مجموعه‌های تلویزیونی متفاوت عمل کنیم، اما این تفاوت به این معنی نیست که بخواهیم بر فرم تاکید بیشتری داشته باشیم. حتی ممکن است بیننده این تفاوت را حس نکند. چراکه به چشم نمی‌آید و در خدمت محتوای آن است. تعداد پلان‌ها در کار زیاد بوده و از پلان ـ سکانس هم کمتر استفاده شده است. خود آقای بذرافشان به عنوان نویسنده و کارگردان وسواس و دقت زیادی بر ضبط پلان‌ها داشتند و نگاهشان به تدوین را هم مطرح می‌کردند. در هر قسمت حدود 400 کات وجود دارد. بنابراین مجموعه از ریتم بالایی هم برخوردار است. (رکسانا قهقرایی/ ضمیمه قاب کوچک)