خشم ویتنامی‌ها بر سر کارخانه‌های چینی

همزمان با برگزاری چهاردهمین نشست اجلاس «آ سه آن» در پایتخت میانمار، هزاران ویتنامی به خیابان‌های هانوی (پایتخت ویتنام) آمدند تا خشم خود را از استقرار یک سکوی حفاری نفتی چینی در نزدیکی جزایر مورد اختلاف پارسل ابراز کنند.

این تنش‌ها زمانی بیشتر شد که کشتی‌های نیروی دریایی ویتنام در صدد ممانعت از استخراج نفت توسط این نفتکش بر آمدند که با واکنش ناوگان دریایی چین رو‌به‌رو شد.

پکن و هانوی یکدیگر را به آغاز این تنش‌ها متهم می‌کنند. جزایر پارسل از سال 1974 و به دنبال تسلط نیروهای چینی بر آن، همواره مورد اختلاف چین، ویتنام و تایوان بوده است.

حال خشم ویتنامی‌ها در این زمینه، باعث بروز خشونت‌های مرگبار در جنوب این کشور شده است.

حمله افراد شورشی به کارخانه فولاد در استان ‌هاتین در روز چهارشنبه، تاکنون بیش از پنج کشته بر جای گذاشته است.

حدود صد نفر نیز در این درگیری‌ها مجروح و به بیمارستان منتقل شده‌اند. روز سه‌شنبه هفته گذشته نیز هزاران ویتنامی در استان بین دونگ، کارخانه‌های خارجی در این منطقه را به آتش کشیدند. گفته می‌شود طی یک هفته گذشته، صدها چینی از این منطقه فرار کرده‌اند.

هوآنگ ویت، استاد دانشگاه شهر هو‌شی‌مینه عقیده دارد که این تنش‌ها پس از سفر آسیایی چند هفته پیش اوباما، شدت بیشتری به خود گرفته است.

اوباما در آن سفر به تعهد آمریکا در قبال شرکایش در آسیا اشاره کرده بود. وی در این سفر به ژاپن، کره جنوبی، فیلیپین و مالزی رفت.

اوباما در فیلیپین توافقنامه‌ای 10 ساله امضا کرد که براساس آن نیروهای نظامی آمریکا همکاری و ارتباط بیشتری با همتایان فیلیپینی خود خواهند داشت.

ویت می‌گوید در واقع می‌توان اقدامات جدید چین را واکنش پکن در مقابل رویکرد و فعالیت‌های آمریکا در این منطقه دانست.

به باور تحلیلگران، هنگامی که به روابط چین و ویتنام نگاه می‌کنیم، متوجه می‌شویم عوامل دیگری نیز وجود دارد که باعث بالا رفتن تنش‌ها میان طرفین می‌شود.

طی یک دهه گذشته، هر دو طرف از تمایل برای رسیدن به راه‌حلی از طریق مذاکرات سخن گفته‌اند، اما هم اکنون هیچ مذاکره مستقیمی میان دولت‌های این دو کشور جریان ندارد.

با این حال، این دو کشور روابط اقتصادی و تجاری مناسبی با یکدیگر دارند به طوری که انتظار می‌رود ارزش مبادلات تجاری طرفین در سال 2015 به 60 میلیارد دلار برسد؛ این میزان در سال 2013 نزدیک به 50 میلیارد دلار بود.

پیترو ماسینا، استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه ناپولی ایتالیا در این زمینه عنوان کرد: «چین و ویتنام به یکدیگر نیاز دارند. اقتصاد ویتنام نمی‌تواند بدون کمک چینی‌ها راه خود را ادامه دهد. در واقع در اینجا یک تناقض وجود دارد، در یک طرف مناقشه‌ای ارضی است که بیشتر می‌توان آن را تنشی منطقه‌ای دانست و در طرف دیگر، همکاری و تعامل شدید اقتصادی قرار دارد.»

لزوم انجام مذاکرات میان این دو کشور بر سر جزایر مورد مناقشه در دریای چین جنوبی، موضوعی است که بسیاری از کارشناسان بر آن تاکید دارند.

در این میان، ویتنام می‌گوید آماده است تا این موضوع را در سطحی چندجانبه و در ساختار «‌آ سه آن» ‌حل و فصل کند. در مقابل، چین که ادعا می‌کند تمام این جزایر به آن تعلق دارد، می‌گوید تنها با برگزاری مذاکرات دو جانبه موافق است.

طی نشست اخیر «‌آ سه آن» وزرای خارجه ده کشور از نگرانی شدید خود در مورد اتفاقات دریای چین جنوبی سخن گفتند.

در مقابل این انتقاد، سخنگوی وزیر خارجه چین عنوان کرد که مناقشات در مورد دریای چین جنوبی، اختلاف میان چین و «‌آ سه آن» نیست.

رومل بانلوی، تحلیلگر مسائل امنیت بین‌المللی می‌گوید به ندرت اتفاق می‌افتد که «‌آ سه آن» به انتقاد از چین بپردازد.

وی در این زمینه اظهار کرد: « آسه آن» یک نهاد بین‌المللی است که روابط مختلفی با چین دارد. این نهاد همواره در به کار بردن کلمات جانب احتیاط را رعایت می‌کند تا روابطش با چین آسیب نبیند. اما زمانی که «آ سه آن» از «نگرانی‌های جدی و شدید» سخن می‌گوید، چین می‌داند که این مشکل در حال وخیم‌تر شدن است و این پیام را می‌رساند که پکن باید روابط بهتری با همسایگان خود داشته باشد».

کارشناسان اعتقاد دارند ادامه استخراج نفت در این منطقه از سوی چین ممکن است تلاش‌های بلندمدت پکن برای حفظ امنیت در منطقه را با خطری جدی مواجه کند.

در حالیکه سیاستمداران می‌کوشند راهی برای برون‌رفت از این بحران پیدا کنند، احساسات ملی‌گرایانه در هر دو کشور در حال افزایش است.

نگوئین تی هوان، از شهروندان ویتنامی است که در زمان جنگ، مبارزات فراوانی علیه آمریکایی‌ها انجام داد.

این خانم که چند روز پیش از یکی از استان‌های ویتنام عازم پایتخت شد تا در تظاهرات مردم علیه چینی‌ها شرکت کند، می‌گوید: ما در گذشته برای به دست آوردن استقلال خود جنگیدیم. به همین دلیل امروز نمی‌توانیم رفتار خصمانه چینی‌ها را تحمل کنیم.

تحلیلگران می‌گویند بیشتر شدن این گونه احساسات، به ضرر هر دو کشور خواهد بود. به گفته آنان تنش کنونی برای پکن و هانوی بسیار خطرناک است. از سوی دیگر، احساسات ملی‌گرایانه در حال افزایش است و در سیاست بین‌الملل، وجود این‌گونه موارد به نفع هیچ طرفی نیست.

منبع: الجزیره انگلیسی
مترجم: حسین خلیلی