کلیک کن، کتاب بنویس

معمولا در فناوری، ابتدا ظواهر و کلیات ظهور می‌کند و بعد از آن کاربردهای اصلی نمایان شده و خودنمایی بیشتری می‌کند، وقتی تجارت الکترونیک و کسب و کار آنلاین آغاز شد، هر کسب و کاری در اینترنت شروع به فروش و عرضه کالاها کرد، صرفا هر کسب و کاری سایتی را برای فروش بیشتر راه‌اندازی کرد، اما امروزه کاربرد‌های اصلی آن کشف شده و می‌بینیم فروشگاه‌های اینترنتی کاری را انجام می‌دهند که فروشگاه‌های فیزیکی از انجام آن عاجزند، وقتی صفحه اصلی سایت یا ویترین آن را مطابق میل و سلیقه شما و منطبق با رفتارهایتان در وبسایت می‌چیند، کاری انجام داده است که عملا در دنیای واقعی رویایی بیش نبوده است. یا این‌که به مخاطب اجازه می‌دهد از رنگ لپ‌تاپ تا مشخصات فنی آن‌ را در وبسایت انتخاب و با حوصله این کار را انجام دهد، کاری کرده است کارستان؛ چرا که در لحظه این تغییرات را نیز نمایش می‌دهد تا تصمیم‌گیری آسان‌تر شود.

دنیای فناوری دیجیتال از لحظه پیدایش، یک رقیب بزرگ داشت به نام چاپ و کتاب که به شکلی سنتی آنقدر بزرگ و قدرتمند شده بود که کسی باور نمی‌کرد روزی شاهد آغاز عصر زندگی بدون کتاب باشیم. آیا دنیای آی. تی در رقابت با کتاب‌های کاغذی، شمشیر خود را از رو بسته است؟

کتاب‌های کاغذی کجا رفته اند؟

کتاب‌های کاغذی جایی نرفته‌اند، با وجود پیش‌بینی‌هایی که درباره جایگزینی‌PDF‌ها و... می‌شد، اما همچنان کتاب‌های کاغذی محبوب هستند و استفاده می‌شوند، چرا که مطالعه نسخه الکترونیک کتاب‌ها در کامپیوتر‌ها، تبلت‌ها و تلفن‌های هوشمند باعث خستگی زودهنگام چشم می‌شوند.

با پیشرفت فناوری شاهد ورود پدیده‌ای شگفت‌انگیز به نام Ebook Reader یا کتابخوان‌ها بودیم و استفاده از جوهر‌های الکترونیک تحولی در این ابزارها به وجود آورد، چرا که نور صفحه، نحوه نمایش و... طوری طراحی شده بود که دیگر از خستگی چشم خبری نبود و حسی مانند در دست گرفتن یک کتاب کاغذی را به انسان القا می‌کرد. با ورود کتابخوان‌ها سهمی از کتاب‌های کاغذی برای همیشه دیجیتالی شدند و به موازات آن قوانین و سامانه‌های جلوگیری از کپی هم پیشرفت کردند. وزن سبک، باریکی دستگاه، عمر باتری بالا و... دلایلی نبود که بتوان از کنار آن بسادگی گذشت. در ضمن خصوصیت ممتاز دیگری وجود داشت که کتابخوان‌ها را نسبت به اجداد کاغذی خود پیروز نشان می‌داد. خواننده می‌توانست صدها عنوان کتاب دلخواه خود را روی این دستگاه سبک دانلود کرده و هر وقت از یک کتاب خسته شد سراغ دیگری برود. حتی می‌توانست بدون نگرانی از خرابی کتاب، روی آن یادداشت بنویسد یا حتی نشانه‌گذاری کند.

اما این تمام آن چیزی نبود که از عصر اطلاعات انتظار می‌رفت، این روزها صحبت از نسل جدیدی از کتاب‌هاست که با کلیک شما نوشته می‌شوند!

مشکل کتاب‌های فعلی در چیست؟ کتاب‌های فعلی به تفکرات، تحقیقات و تجارب یک نویسنده کتاب محدود می‌شوند. شما برای مقایسه مطالب، نیاز به جستجو در اینترنت یا مقایسه با دیگر کتب دارید.

کتاب‌های فعلی به‌روز‌رسانی نمی‌شوند، حاوی آمارهایی هستند که شاید مربوط به سال‌ها پیش است و بخش‌هایی از کتاب که مطالب آن تغییراتی اساسی داشته، اما محکوم به مطالعه مطالب به اصطلاح تاریخ گذشته هستید. کتاب‌های فعلی شامل بخش‌های مختلفی است که ممکن است مد نظر شما نبوده و علاقه‌ای به آنها نداشته باشید.

این کتاب‌ها در لحظه نوشته می‌شوند

اینترنت مملو از مقالات، مطالب و کتب مختلف است، در نسل جدید کتاب، قرار است تمام این موارد، حاوی برچسب‌هایی معنادار شود؛ یعنی مشخص شود این مقاله دقیقا درباره چه چیز‌هایی است، چه سالی نوشته شده است، مطالب آن مربوط به چه سال‌هایی است، نویسنده آن کیست، نوع مقاله تحقیقی، تالیفی، ترجمه یا گردآوری است؟ و...

پس از آن، کاربر از طریق وبسایت‌هایی می‌تواند موضوع مورد نظر خود را جستجو کرده و مشخصاتی را که مدنظرش است وارد نماید، به عنوان مثال موضوع کسب و کارهای خانگی را جستجو کرده و مشخص می‌کند می‌خواهد مطالب مربوط به آن در چه سطحی بوده، مربوط به چه کشوری، چه سالی و...، سایت کتابی را متشکل از مقالات، مطالب و کتب مختلف گردآوری کرده و به ایشان پیشنهاد می‌کند، کاربر امکان انتخاب یا حذف بخش‌هایی را داشته و می‌تواند تغییراتی را اعمال کند و در نهایت با منطقی پیچیده که این وبسایت‌ها بخش‌های مختلف را به هم مرتبط می‌کنند، کتاب را مطابق خواسته خود به تعداد صفحات مورد نظر دریافت می‌کند.

سوا کن! جدا کن!

البته این همه ماجرا نیست، آنچه در ادامه اتفاق خواهد افتاد، به‌روز‌رسانی بخش‌های مختلف کتاب خواهد بود، بعد از تغییر آمار‌ها، یا مطالب، با توجه به منابعی که مطابق استانداردی خاص تعریف شده‌اند، کتاب به‌روزرسانی شده و برای کاربر پیغامی مبنی بر به‌روزرسانی ارسال خواهد شد.

آنچه در به وقوع پیوستن این پدیده اهمیت زیادی دارد، برچسب‌گذاری یا Tag‌ گذاری برای مقالات و مطالب است؛ چرا که هرچه این ‌Tag‌گذاری استانداردتر و جامع‌تر باشد، استفاده از مطالب در کتب مختلف با اشتباه کمتری اتفاق خواهد افتاد.

فراموش نشود، در این نسل از کتاب نیز قانون کپی‌رایت و حفظ حقوق نویسنده اجرا شده و کاربر هزینه‌ای برای آن مطابق با سهم هر نویسنده در کتاب تدوین شده پرداخت خواهد کرد، همچنین کتاب گروه نویسندگان را نیز نمایش داده و منابع استفاده شده را نیز مشخص می‌کند.

کتاب‌هایی در حوزه علوم پایه، که تغییراتی در آنها رخ نمی‌دهد، در این نسل کتاب جایگاه زیادی نخواهند داشت، اما برای علومی نظیر علوم کامپیوتری این اتفاق، تحولی در این عرصه خواهد بود.

در حال حاضر سایت ویکی‌پدیا، بخشی تحت عنوان ساخت کتاب دارد که صرفا این امکان را به کاربر می‌دهد مقالات مختلف را به هم پیوند داده و در نهایت کتابی در قالب PDF دریافت نماید، البته این قابلیت ویکی‌پدیا نیز بسیار پر طرفدار است، زیرا برای مرجعی متشکل از مطالب مختلف، این امکان کاربرد فراوانی خواهد داشت./ ضمیمه کلیک

سجاد تقی‌زاده بهجتی