این گروهها که از همان آغاز بحران در سوریه از سوی کشورهای غربی و عربی هدایت و حمایت شدهاند اکنون برای نا امن سازی منطقه با دستور اربابانشان وارد عراق شدهاند و پس از آن که در استان الانبار که با عربستان هم مرز است، به شمال عراق هم حمله کرده و استان نینوا و شهر موصل را به تصرف خود در آوردهاند.
این اقدام گروه جنایتکار داعش که به نام اسلام انجام میشود، گرچه از سوی بسیاری از کشورها محکوم شده اما ابراز نگرانی آمریکاییها که خود چنین گروههایی را پرورش داده و راهی کشورهای هدف کردهاند جالب توجه است.
اکنون که ابعاد حملات گروههای تکفیری با افزایش اقدامات تروریستی در مناطق گوناگون کشورهای اسلامی همراه گشته از یک سو غربیها نگران آینده چنین گروههای تروریستی هستند، نگرانیهای آنها از یک سو بابت این است که اقدامات تروریستی دامن آنها را هم بگیرد و از سوی دیگر دستیابی تروریستهای تکفیری که به نام اسلام دست به چنین جنایاتی میزنند، به سلاحهایی است که در کشورهایی همچون عراق، پاکستان و سوریه وجود دارد.
آمریکاییهای که خود تغذیه کننده تروریستها به سلاحهای جنگی هستند به این بهانه مداخله نظامی را مورد بررسی قرار دادهاند.
نگرانی واشنگتن از تسلط داعش بر تسلیحات آمریکایی
وزارت خارجه آمریکا در همین زمینه نگرانی خود را از احتمال دستیابی داعش به تجهیزات نظامی این کشور در عراق اعلام کرده است.
پس از تصرف شهر موصل از سوی گروه تروریستی داعش بزرگ ترین انبار تسلیحاتی ارتش عراق به طور کامل به دست این گروه افتاده است.
همچنین آمریکا، روز چهارشنبه آمادگی خود را برای حمایت از دولت عراق برای مقابله با شورشیان گروه "دولت اسلامی عراق و شام" موسوم به "داعش" اعلام کرد.
"جن ساکی" سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در همین زمینه خاطرنشان کرد اوضاع امنیتی در موصل بسیار نگران کننده است و واشنگتن بر کمک به دولت عراق تأکید دارد.
ساکی در ادامه افزود،«بحران کنونی در عراق فقط امنیتی نیست بلکه سیاسی نیز است. اوضاع در عراق از آنچه که در سوریه می گذرد -با وجود پیامدهای مشترک- متفاوت است.»
ساکی به این خاطر بحران کنونی عراق را سیاسی میداند که آمریکا مخالف دولت کنونی این کشور با نخست وزیر نوری المالکی است و این بحران را فرصتی برای سرنگونی دولت قانونی عراق میداند.
از سوی دیگر طرح تجزیه عراق نیز یکی از اهدافی است که غرب و آمریکا در پی آن هستند. اقلیم کردستان عراق اگر چه هنوز به طور کامل از این کشور جدا نشده اما این اقلیم یک خودمختاری نسبی را برای خود ایجاد کرده است که مورد حمایت آمریکا و غرب است.
اکنون با چنین وضعیتی که در عراق به وجود آمده تنها راه این کشور برای برون رفت از بحران داعش بسیج ملی مردمی برای مقابله با پیشرویهای این گروه تروریستی تکفیری وهابی است که از سوی کشورهای عربی و غربی حمایت میشود.
سوریه با چنین رویکردی توانست با همراهی ارتش و مردم، مقابل گروههای تکفیری که از نظر تعداد و تجهیزات بسیار قوی تر از بحرانی بود که اکنون در عراق بروز کرده به پیروزیهای چشمگیری دست یابد.
رهبر معظم انقلاب در مراسم بزرگداشت سالگرد رحلت حضرت امام درباره چنین گروههای تروریستی تکفیری به نکته مهمی اشاره کردند.
ایشان در همین زمینه، به اشتباه در تشخیص دوست و دشمن و ناتوانی در شناخت دشمن اصلی و فرعی اشاره کردند و گفتند: همه باید توجه داشته باشند که در حوادث مختلف از دشمن اصلی غفلت نکنند.
رهبر انقلاب به عنوان یک مصداق در بحث اصلی فرعی کردن دشمنان، به اقدامات زشت برخی گروههای نادان و جاهل تکفیری، وهابی و سلفی علیه تشیع اشاره کردند و گفتند: همه باید متوجه باشند که دشمن اصلی، سرویسهای اطلاعاتی بیگانگان و کسانی هستند که این جریانها را تحریک میکنند و پول و سلاح در اختیارشان قرار می دهند.
ایشان تأکید کردند: البته هر کسی که فکر تعرض به جمهوری اسلامی را داشته باشد یقیناً با مشت محکم ملت مواجه خواهد شد اما در عین حال معتقدیم که دست نه چندان پنهان دشمن که مسلمانان را به جان هم می اندازد دشمن اصلی ماست نه این گروههای فریب خورده.
سخنان ایشان گواه این است که این گروهها بدون حمایت مالی و تسلیحاتی کشورهای غربی و آمریکا و برخی کشورهای عربی منطقه نمیتوانند چنین اقداماتی را انجام دهند.
غربیها بارها اعتراف کردهاند که در سوریه از گروههای تروریستی حمایت میکنند و حتی چندی پیش سوزان رایس مشاور امنیت ملی آمریکا در همین زمینه گفته بود؛ امریکا تسلیحات مرگبار و غیر مرگبار در اختیار مخالفان میانه روی نظام سوریه قرار می دهد.
همه این اقدامات برای فشار بیشتر در راستای دستیابی به هدف سرنگونی دولت قانونی سوریه که با بارگزاری انتخابات ریاست جمهوری مشروعیت قانونی بیشتری را به دست آورد انجام میشود و اکنون اعزام نیروهای داعش به عراق و گره زدن آن به تحولات سوریه به همین خاطر است.
غربیها ادعا میکنند اگر بحران سوریه با سرنگونی اسد از سوی تروریستها پایان مییافت اکنون شاهد گسترش آن در دیگر کشورها نبودیم. این در حالی است که به نظر میرسد علاوه بر این که آمریکا و غرب همچنان از وجود تروریستهای وهابی و تکفیری برای اهداف خود استفاده میکنند، کنترل این گروهها از دست حامیانشان هم خارج شده باشد.
نشست فوق العاده ناتو برای بررسی اوضاع عراق
سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) نیز به بحران عراق وارد شد و شامگاه چهارشنبه به درخواست ترکیه نشستی فوق العاده را برای بررسی اوضاع فعلی عراق تشکیل داد.
کارکنان کنسولگری ترکیه در موصل از سوی گروههای تروریستی به گروگان گرفته شدند به همین خاطر ترکیه چنین درخواستی را مطرح کرده است.
ناظران سیاسی و نظامی احتمال میدهند که ارتش ترکیه وارد عمل شود و به خاطر گروگان گرفته شدند دیپلماتهایش اقدام نظامی کند.
در همین حال ناتو اعلام کرده است هیچگونه درخواست کمکی از سوی دولت عراق در رابطه با حوادث موصل دریافت نکرده است، اما یک روزنامه آمریکایی مدعی شده است که یک مقام آمریکایی در گفتوگو با این روزنامه گفته واشنگتن گزینه اقدام نظامی در عراق را مورد بررسی قرار میدهد.
روزنامه والاستریت ژورنال از قول یک مقام آگاه آمریکایی گزارش داده واشنگتن در حال ارزیابی اقدام نظامی در عراق برای حمایت از ارتش در حال نبرد این کشور با پیکارجویان دولت اسلامی عراق و شامات، موسوم به داعش است.
این روزنامه همچنین از موافقت تلویحی عراق برای انجام حملات هوایی آمریکا در خاک این کشور علیه پیکارجویان القاعده خبر داده است.
تاکنون دولت آمریکا و عراق نسبت به این ادعای روزنامه آمریکایی پاسخ رسمی ندادهاند.
روزنامه آمریکایی والاستریت ژورنال همچنین مدعی شده است عراق به صورت محرمانه مجوز حملات هوایی پهپادهای آمریکایی علیه پیکارجویان القاعده را صادر کرده است.
با این حال نیروهای داعش همچنان در مناطق تحت تصرف خود حضور دارند و نیروهای نظامی عراق نیز با حمایت نیروهای مردمی و محلی به مقابله با آنها رفتهاند.
داعش خواب بغداد را میبیند
گروه تروریستی داعش که از غفلت یا خیانت برخی در استان نینوا توانست موصل را تصرف کند اکنون عزم بغداد کرده و قصد دارد تا نیروهای خود را به سمت پایتخت عراق گسیل کند.
سخنگوی گروه تروریستی داعش در پی تسلط بر تکریت واقع در شمال عراق، مبارزان این گروه را به پیشروی به سمت بغداد و کربلا (جنوب عراق) فراخوانده است.
بغداد، نقطه پایان
در نوار ویدئویی که یک سایت آمریکایی آن را منتشر کرده است الشامی سخنگوی این گروه وهابی و تکفیری در این نوار صوتی خطاب به اعضای داعش گفته است؛ نبرد ما تمام نشده است و در کربلا و بغداد نهایی خواهد شد، کاملا آماده باشید و به بغداد بروید.
در این میان، مسئولان عراقی اعلام کردند که با تسلط داعش بر تکریت ارتباط با استاندار این شهر قطع شده است.
یک نیروی پلیس عراق نیز در گفتوگو با خبرگزاری فرانسه اعلام کرد که افراد مسلح پس از تسلط بر تکریت صدها زندانی را آزاد کردند.
به گفته وی، افراد داعش دو منطقه العوجه و الدور واقع در جنوب تکریت را در دست گرفتند.
اما درگیری بین نیروهای عراقی و افراد مسلح در ورودی شمالی سامراء که منتهی به مرقد امامین عسکری است، ادامه دارد.
عراق با این شرایط، آبستن تحولات عجیبی خواهد بود اگر مردم این کشور قیام نکنند و از کشور و حیثیت خود دفاع نکنند باید منتظر اتفاقات ناگوار دیگری باشند. روزهای آینده وضعیت این کشور را بیشتر روشن خواهد کرد.
محمد صفری-جام جم آنلاین
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد